Georg'e Camphuis vek'iĝ'is tiu'n maten'o'n en si'a blok'dom'o ĉe la bord'o de Sangpo pro fort'a frap'et'ad'o sur la pord'o'n. Osced'ant'e li lev'iĝ'is de la improviz'it'a lit'o el ŝaf'o'fel'o'j, brusk'e kompren'ig'is al si'a tibeta serv'ist'o, ke li'n ted'as tiu bombard'ad'o kaj komenc'is rapid'e si'n vest'i. Post'e li mal'rigl'is la pord'o'n kaj en'ir'ig'is si'a'n serv'ist'o'n — sen'ord'a'n, mal'pur'a'n tibet'an'o'n, kies mal'sprit'a vizaĝ'o kaj stult'ec'o jam ok monat'o'j'n ĉiu'tag'e li'n incit'is.
Dum la vir'o pret'ig'is la maten'manĝ'o'n, Camphuis el'ir'is kaj per'okul'e sekv'is la Sangpo-bord'o'j'n. Tre mal'proksim'e lev'iĝ'is la mal'varm'a, impres'a Himalaj'a mont'ar'o kun si'a'j etern'e neĝ'kovr'it'a'j supr'o'j, kiu'j nun kaŝ'iĝ'is en dens'a'j nebul'o'j, kiu'j kiel mal'sek'ec'a'j vat'o'j pend'is de la griz'aĉ'a ĉiel'o.
Antaŭ li kuŝ'is la frukt'o'don'a Sangpo-val'o, ĉarm'a kaj ekzotik'a kiel mal'mult'a'j ali'a'j region'o'j de la ter'o. La pentr'ind'a'n bel'ec'o'n de la sovaĝ'a pejzaĝ'o eĉ pli'grand'ig'is grand'a nombr'o da tend'o'j, kiu'j ĝis mal'proksim'e en la ĉirkaŭ'o est'is dis'met'it'a'j flank'e de la bord'o'j. Ili'n ĉiu'j'n ornam'is ruĝ'a'j kaj verd'a'j flag'ruband'o'j, pentr'um'it'a'j per la ses mister'a'j liter'o'j de la tibeta preĝ'o: ”Om man'i padme hum”. En la vast'a tend'ar'o jam reg'is en ĉi tiu fru'a hor'o intens'a vigl'ec'o kaj long'a'j vic'o'j da tibet'an'o'j, fervor'e sving'ant'e si'a'j'n preĝ'turn'il'o'j'n, ir'is al la Sangpo-bord'o'j por far'i si'a'n maten'preĝ'o'n.
Fort'e impres'it'a de la mister'a ĉarm'o, kiu el'ir'is de la sovaĝ'a mont'pejzaĝ'o, Camphuis subit'e bedaŭr'is, ke li ĉio'n ĉi jam dev'as for'las'i. Hodiaŭ li ek'vojaĝ'os for al la civiliz'it'a mond'o, kiu'n li antaŭ ok monat'o'j por kelk'a temp'o adiaŭ'is.
Nur ĵus fin'stud'int'e en Delft kiel hidraŭlik'a inĝenier'o, li est'is invit'it'a de belg'a asoci'o pren'i sur si'n la gvid'o'n de la irigadaj labor'o'j ĉe Sangpo, invit'o, kiu li'n tre honor'is, sed sam'temp'e li'n mir'ig'is.
Li si'n demand'is, kial oni ĉi tiu'n sen'dub'e tre grav'a'n task'o'n ne konfid'is al pli spert'a inĝenier'o kaj kial oni elekt'is nepr'e nederland'an'o'n, kiu rilat'e al irigaci'ad'o en mont'a'j region'o'j ja pov'as est'i nur mal'mult'e kompetent'a. Ĉi tiu'j demand'o'j, al kiu'j li ne pov'is trov'i kontent'ig'a'j'n respond'o'j'n, komenc'e vek'is en Camphuis mal'fid'o'n al la komisi'o, sed la belg'a entrepren'ist'o for'ig'is li'a'n suspekt'o'n.
La tibet'an reg'ist'ar'o'n rilat'e al la elekt'o de inĝenier'o preskaŭ ekskluziv'e gvid'is politik'a si'n'gard'em'o. Ĝi konsider'is la ĉe'est'o'n de nederland'an'o, aparten'ant'a al pac'em'a naci'o, ne tiel danĝer'a por la trankvil'o de Tibeto, kiel la rest'ad'o'n de angl'o aŭ franc'o, de kiu'j oni tim'is ne'dezir'at'a'n interes'o'n pri tibetaj afer'o'j.
Ĉi tiu klar'ig'o al Camphuis sufiĉ'is por sub'prem'i si'a'n mal'fid'o'n; li sci'is, ke la tibet'an'o'j est'as tre ekskluziv'a'j rilat'e al fremd'ul'o'j kaj kvankam ankoraŭ rest'is ne'respond'it'a la demand'o, kial special'e li, sen'spert'a inĝenier'o, est'is invit'it'a por la gvid'o de la labor'o, li sen'kontraŭ'e akcept'is la komisi'o'n. Post mal'long'a prepar'o li ŝip'vojaĝ'is al Calcutta kaj de tie profund'e'n penetr'is en la brit'a'n protektorat'o'n Sikkem, kiu prem'iĝ'e kuŝ'as inter Nepal kaj Buthan. Laŭ la grand'a karavan'voj'o de Sikkem al Lantsjan li en'ir'is Tibeton, land'o'n, kiu'n oni konsider'is la plej mister'a de la mond'o.
En la Dzjilipla-mont'pas'ej'o li'n atend'is dek'o da arm'it'a'j tibet'an'o'j, kiu li'n post du'dek'tag'a ir'ad'o konduk'is al la font'o de Sangpo, la river'o, al kiu grand'a part'o de la land'o ŝuld'as si'a'n fekund'ec'o'n.
Georg'e Camphuis ne baldaŭ forges'os tiu'n vojaĝ'o'n. Ĝi li'n konduk'is tra la plej dezert'a part'o de Tibeto, sen'viv'a, izol'it'a kaj sen'kolor'a region'o de mal'gaj'ig'a monoton'ec'o kaj de tim'ig'a aspekt'o, kiu'n nur kelk'lok'e pli'vigl'ig'is la hel'kolor'a'j mur'o'j de grand'a'j lama'o-monaĥ'ej'o'j. La gvid'ant'o de la eskort'o, tibeta monaĥ'o, kiu iom sci'pov'is la franc'a'n lingv'o'n, plen'zorg'e evit'is la mal'mult'a'j'n urb'o'j'n en la val'o. La vir'o est'is ne tre parol'em'a kaj ne antaŭ ol ili ating'is si'a'n cel'o'n li las'is si'a'n ne'konfidenc'em'a'n ten'iĝ'o'n.
Ĉi tie, ĉe la font'o de Sangpo, Camphuis trov'is tend'ar'o'n, en kiu loĝ'is kvin'cent labor'ist'o'j, vast'a'n blok'dom'o'n por si mem kaj fin'e spec'o'n de labor'projekt'o, kiu indik'is, ke la river'o per kanal'o est'u komunik'ig'at'a kun mont'lag'o, kiu kuŝ'is je distanc'o de dek kilo'metr'o'j okcident'e, per kio ebl'iĝ'os la irigaci'ad'o de vast'a region'o de fekund'a val'grund'o.
La labor'o en ok monat'o'j pret'iĝ'is kaj ĝi'a plen'um'o plen'e kontent'ig'is Camphuis. La tibet'an'o'j pruv'iĝ'is est'i diligent'a'j labor'ist'o'j, kiu'j si'a'n mank'o'n de praktik'ec'o plen'ig'is per grand'a kvant'o da pacienc'o kaj fervor'o. Li'a propr'a situaci'o inter'temp'e montr'iĝ'is est'i mal'pli agrabl'a. Al li est'is mal'permes'it'e for'las'i la labor'teren'o'n; kaj la lama'o, kiu li'n asist'is kiel interpret'ist'o, sen'pretekst'e rifuz'is eĉ iom inform'i li'n pri la viv'manier'o de la popol'o kaj pri la reg'ad'o de la land'o.
Rest'int'e ok monat'o'j'n en Tibeto, li pro tio pri la mister'a land'o nur ek'sci'is, ke la popol'o posed'as profund'a'n religi'a'n sent'o'n kaj ke ĝi hav'as sen'lim'a'n respekt'o'n por la pastr'o'j, kiu'j sam'temp'e est'as ĝi'a'j eklezi'a'j kaj civil'a'j mastr'o'j. Long'a'n temp'o'n Camphuis tim'is, ke ĉi tiu et'a sci'o pri Tibeto rest'os la nur'a, kiu'n li kun'port'os al Nederlando, sed, pruv'iĝ'is, ke pri tio li erar'is.
Semajn'o'n antaŭ la pret'iĝ'o de la labor'o, la tend'ar'o'n ne'atend'it'e vizit'is lama'o el la Tasji-Lunpo monaĥ'ej'o, kiu nom'e de Dalai-lama'o, reg'ant'o kaj ĉef'pastr'o de Tibeto, li'n invit'is al Lhas'a, la sankt'a ĉef'urb'o de la land'o. Ĉi tiu invit'o fort'e surpriz'is Camphuis. Li sci'is, ke la reg'ant'o neniam si'n montr'as al okcident'ul'o kaj eĉ en si'a'j plej kuraĝ'a'j rev'o'j li ne imag'is iam est'i akcept'at'a de li.
Nun tamen la temp'o de for'ir'o al'ven'is. La antaŭ'a'n vesper'o'n est'is al'ven'int'a en la tend'ar'o'n arm'it'a eskort'o, kiu al li mal'ferm'os la kaŝ'it'a'j'n kaj bon'e ŝlos'it'a'j'n pord'eg'o'j'n de la sankt'a Lhas'a. Tie li star'os vid'al'vid'e al vir'o, kiu'n oni konsider'is la plej nov'a re'en'karn'iĝ'o de Buda'o kaj kiu'n pi'a'j tibetaj legend'o'j pri'lum'as per preskaŭ super'ter'a bril'o.
Sci'vol'em'e si'n demand'ant'e, kio en Lhas'a li'n atend'as, la inĝenier'o ankoraŭ unu foj'o'n lev'is la okul'o'j'n al la potenc'a'j Himalaj'o-supr'o'j. Ĉi tiu'n impres'o'n de la region'o, kie li ok monat'o'j'n kiel sol'ec'a ekzil'it'o viv'is, li kaŝ'is profund'e en la kor'o'n kaj konvink'it'a, ke ĉi kun'e fin'iĝ'is unu el la plej bel'a'j period'o'j de li'a viv'o, li re'ir'is al la blok'dom'o kaj komenc'is si'n prepar'i al la for'vojaĝ'o.
Lhas'a, la centr'o de la mistik'a pens'ad'o kaj rev'ad'o de la tibet'an'o'j kaj la ĉef'a fokus'o de ili'a spirit'a viv'o, ŝuld'as si'a'n fam'o'n pri sankt'ec'o, precip'e al Potala, grand'eg'a monaĥ'ej'o, sam'temp'e fortik'aĵ'o kaj palac'o de Dalailamao, ĉef'pastr'o de la lama'ism'o. En li ĉiam de'nov'e re'nask'iĝ'as Buda'o, kies doktrin'o'j, miks'it'a'j kun tiu'j de la pra'antikv'a natur'religi'o ”Bo'n” jam mult'a'j'n jar'cent'o'j'n ten'is la tibetajn mens'o'j'n en la sorĉ'o de la azi'a mistik'ism'o.
Dek sep tag'o'j'n post si'a for'vojaĝ'o de la Sangpo-bord'o, Camphuis salut'is la sankt'a'n urb'o'n kun ek'kri'o de admir'o. La grand'eg'a'n amas'o'n da ter'kaban'o'j, kies mizer'ec'o kaj kaduk'ec'o mult'e super'is la okcident'a'n imag'o'n, li tut'e ne atent'is. Li'a'j'n okul'o'j'n fort'e ĉarm'is vast'a vic'o da konstru'aĵ'o'j el blank'a'j mont'ŝton'o'j, kiu'j super'reg'is la tut'a'n ĉirkaŭ'aĵ'o'n kaj kies bril'a blank'o tiel akr'e kontur'iĝ'is kontraŭ la griz'a rok'mont'ar'o, ke al Camphuis dum moment'o sent'is, kvazaŭ li vid'us grand'eg'a'n pentr'aĵ'o'n, majstr'aman'e pentr'it'a'n sur la eben'a'n mont'dekliv'o'n.
Kun profund'a ĝem'o li si'n liber'ig'is de la prem'e grandioz'a aspekt'o kaj sen'parol'e pro admir'o al'rigard'is la gvid'ant'o'n de la eskort'o. Kvazaŭ ĉi tiu kompren'is kio en li far'iĝ'is, li humil'iĝ'e far'is al li klar'ig'o'n.
”Potala, la palac'o de Pantsjen Rinpotsje (sankt'a mastr'o).”
Kaj montr'ant'e al apart'ig'it'a konstru'aĵ'o, kies ŝnur'o'j est'is hel'ruĝ'e farb'it'a'j, li daŭr'ig'is: ”La apartament'o'j de la sankt'a mastr'o, sinjor'o.”
Ĉi tio est'is la plej long'a eksplik'o, kiu'n la komand'ant'o, kiu ŝajn'e aparten'is al la palac'gvardi'o, en dek sep tag'o'j las'is el'glit'i el si'a buŝ'o kaj kvazaŭ li vol'us evit'i plur'a'j'n demand'o'j'n, li tuj spron'is si'a'n ĉeval'o'n. En'profund'iĝ'ant'e en la preskaŭ tim'ig'a aspekt'o de ĉi tiu impon'eg'a spektakl'o, la inĝenier'o mal'rapid'e post'rajd'is la karavan'o'n. La rajd'o daŭr'is du hor'o'j'n kaj nur kiam li ven'is en la tuj'a'n proksim'o'n de la urb'o, li rimark'is, ke la pez'a'j mur'o'j kun la akr'e gard'at'a'j pord'eg'o'j ĝi'n far'is bon'e defend'ebl'a fortik'aĵ'o.
Camphuis esper'is, ke la voj'o al Potala li'n konduk'os tra la loĝ'at'a part'o de Lhas'a, sed pri tio li sen'iluzi'iĝ'is. La karavan'o ĉirkaŭ'rajd'is la mur'o'j'n de la urb'o kaj fin'e halt'is ĉe mal'grand'a pord'eg'o, kiu al'ir'is al la post'a flank'o de la palac'o. Gest'e li'a gvid'ant'o al li kompren'ig'is, ke li el'sel'iĝ'u, post kio soldat'o trans'pren'is li'a'n ĉeval'o'n.
Kiam la pord'eg'o est'is mal'ferm'it'a, la inĝenier'o'n bon'ven'ig'is tri'o da lama'o'j, kiu'j silent'e antaŭ li riverenc'is.
Unu el ili antaŭ'ir'is li'n al kort'mur'o, kies pord'eg'o ĉe ili'a al'proksim'iĝ'o tuj mal'ferm'iĝ'is. Neniu'n vort'o'n oni al li dir'is kaj iom konfuz'it'a pro tiu pantomim'o, li kvazaŭ aŭtomat'e sekv'is si'a'n gvid'ant'o'n.
La monaĥ'o tra'ir'is kort'o'n kaj post'e li'n antaŭ'ir'is al mal'alt'a ŝton'a konstru'aĵ'o, kiu per larĝ'a koridor'o est'is divid'it'a en du part'o'j'n. Pend'is du'on'lum'o en la koridor'o, sed malgraŭ tio ĝi sufiĉ'is al la inĝenier'o por konstat'i, ke la mal'dekstr'a mur'o ne hav'as pord'o'j'n. Brust'alt'e, kun inter'spac'o'j de ĉirkaŭ du metr'o'j, trov'iĝ'is tamen apertur'o'j, kiu'j est'is iom pli grand'a'j ol leter'kest'a apertur'o.
Kontraŭ'e en la dekstr'a mur'o trov'iĝ'is grand'a nombr'o da pord'apertur'o'j, kiu'j tamen ĉiu'j est'is kovr'it'a'j de pend'ant'a'j kurten'o'j el teks'it'a grunt'bov'ŝtof'o.
La lama'o ĝis'mez'e en'ir'is la koridor'o'n kaj flank'e'n'ŝov'is unu el ĉi tiu'j kurten'o'j, gest'e invit'ant'e Camphuis en'ir'i. La inĝenier'o ven'is en grand'a'n ĉambr'o'n kun ŝton'a plank'o kaj nud'a'j ŝton'a'j mur'o'j, kiu ricev'is mal'abund'a'n lum'o'n tra spec'o de tegment'a fenestr'et'o, kiu trov'iĝ'is en la plafon'o. La ĉambr'o, kiu li'n impres'is kiel mez'epok'a karcer'o aŭ kript'o, en'hav'is neniu'n mebl'o'n; li nur vid'is en angul'o amas'o'n da ŝaf'o- kaj bov'in'o'fel'o'j, la tibet'an lit'o'n.
Pend'is tiel abomen'a fetor'o en la konstru'aĵ'o, ke li rapid'e dev'is brul'ig'i cigared'o'n por ne vom'em'iĝ'i.
La akcept'o kaj la rest'ad'ej'o subit'e tiel sen'iluzi'ig'is Camphuis, ke li mal'bon'humor'e si'n turn'is al la lama'o por inform'o'j.
”Ĉu ĉi tio est'as mal'liber'ej'o, sinjor'o?” li demand'is akr'a'voĉ'e.
”Ne; en Tibeto ne est'as mal'liber'ej'o'j, sinjor'o. Ĉi tio est'as la Dom'o de la Sekret'a Viv'o, en kiu oni nur fremd'ul'o'j'n gast'ig'as,” respond'is ĝentil'ton'e la lama'o.
La respond'o ne kapabl'is for'pren'i de Camphuis li'a'n sen'iluzi'iĝ'o'n.
”Ĉi tio est'as mal'ind'a rest'ad'ej'o por okcident'ul'o, sinjor'o,” li rimark'ig'is.
La monaĥ'o sen'pov'e lev'is la ŝultr'o'j'n kaj sen'kulp'ig'e li respond'is: ”La dom'o ne est'as instal'it'a por akcept'o de fremd'ul'o'j; ĉi tiu'j ĉambr'o'j est'as la plej bon'a'j, kiu'j'n ni al vi pov'as propon'i, sinjor'o. Ceter'e vi nur unu nokt'o'n dev'os rest'i tie ĉi, ĉar, laŭ tio, kio'n mi ek'sci'is, la sankt'a mastr'o morgaŭ vi'n akcept'os.”
Camphuis kompren'is, ke li pov'is nur rezignaci'i pri la mal'agrabl'a situaci'o kaj kiam la monaĥ'o for'ir'is promes'ant'e tuj re'ven'i, li atend'e ek'sid'is sur la amas'o'n da grunt'bov'o'fel'o'j. Li'a bon'humor'o baldaŭ re'ven'is kaj ĉi tio fin'e al li kompren'ig'is ankaŭ la komik'ec'o'n kaj aventur'ec'o'n de la situaci'o.
Kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e kelk'a'j soldat'o'j ven'is en la ĉambr'o'n. Ili al'port'is la kofr'o'j'n de Camphuis kaj korb'o'n da manĝ'aĵ'o'j, argil'a'n pot'o'n kun akv'o kaj ole'o'lamp'o'n.
Kiam ili est'is for'ir'int'a'j, ven'is la lama'o.
”Sinjor'o, en Lhas'a oni ne mort'ig'as best'o'j'n; ni do ne pov'as al vi prezent'i viand'o'n por vi'a vesper'manĝ'o,” li komenc'is.
Camphuis jam est'is el'pak'ant'a la korb'o'n. Krom konserv'aĵ'o'j kaj kuk'aĵ'o ĝi en'hav'is kelk'a'j'n botel'o'j'n da vin'o kaj cigared'o'j'n, la sam'a'j'n manĝ'aĵ'o'j'n kaj ĝu'aĵ'o'j'n, kiu'j'n li ĉe Sangpo ricev'is el la Tasji-Lunpo monaĥ'ej'o kaj kiu'j'n oni laŭ ordon'o de Dalai-lama'o ekskluziv'e por li'a uz'o al'port'is el Brit'a Hind'uj'o.
”Bon'e, sinjor'o,” kontent'e cert'ig'is la inĝenier'o.
Li vid'is, ke la monaĥ'o de'nov'e vol'as for'ir'i kaj rapid'e li daŭr'ig'is: ”Mi volont'e post moment'o far'us promen'ad'o'n; ĉu est'as al mi permes'it'e por tio for'las'i Potalan?”
Camphuis amuz'iĝ'e ek'rid'is, kiam li vid'is la lama'o'n tim'ig'it'e gest'ad'i.
”Ne; al fremd'ul'o'j est'as mal'permes'it'e est'i en Lhas'a, sed vi pov'as promen'i en la kort'o,” respond'is la lama'o.
Post la akir'it'a'j spert'o'j ĉe si'a en'ir'o, la inĝenier'o ne mir'is pri tio kaj ver'dir'e super'is li'a'n atend'o'n la fakt'o, ke li liber'e pov'as mov'iĝ'i en la kort'o. Li tamen baldaŭ konstat'is, ke ankaŭ tiu liber'ec'o nur est'as relativ'a. Si'n raz'int'e kaj re'freŝ'iĝ'int'e li for'las'is la ĉambr'o'n. Kontraŭ'e de la en'ir'ej'o li ek'vid'is arm'it'a'n soldat'o'n, kiu per par'o da ne'sond'ebl'a'j okul'o'j li'n fiks'e rigard'is.
”Nu, ĉu mi'a gard'ist'o, amik'o?” li demand'is mir'ig'it'e.
La tibet'an'o ne respond'is kaj li'a vizaĝ'o eĉ ne montr'is, ĉu li kompren'is la demand'o'n. Camphuis incit'it'e el'ir'is el la koridor'o kaj en'ir'is en la kort'o'n. La soldat'o li'n sekv'is ĝis la el'ir'ej'o kaj tie rest'is sen'mov'e star'ant'a por observ'i la inĝenier'o'n.
”Ĉi tie oni hav'as strang'a'n ide'o'n pri gast'am'o,” grumbl'is Camphuis ne'kontent'e, sed kompren'ant'e, ke est'as plej bon'e rezignaci'i pri la fakt'o'j, li klopod'is forges'i la ĉe'est'o'n de si'a gard'ist'o kaj, mal'rapid'e promen'ant'e, inspekt'is la kort'o'n kaj la alt'a'j'n Potalamurojn. Ĉie li vid'is mult'kolor'a'j'n flag'o'j'n kaj flag'ruband'o'j'n, kiu'j ĉiu'j sur'hav'is la ses liter'o'j'n de ”Om man'i padme hum”, la tibeta preĝ'o, kiu'n uz'as la sorĉ'ist'o'j kiel ekzorc'aĵ'o'n kaj kiu super'reg'as la tut'a'n tibet'an kultur'o'n. En la kort'o plaŭd'et'is art'e'far'it'a river'et'o, kiu mov'is akv'o'rad'o'n, sur kiu est'is fiks'it'a grand'eg'a preĝ'o'cilindr'o.
Ĉi tiu'j cilindr'o'j, da kiu'j Camphuis ĉe Sangpo vid'is mil'o'j'n, en'hav'as milion'o'j'n da tol'stri'o'j, ĉiu'j sur'hav'ant'a'j la ses preĝ'liter'o'j'n. La tibet'an'o'j kred'as, ke la preĝ'o ĉe ĉiu turn'iĝ'o de la rad'o sam'e tiom da milion'o'j da foj'o'j lev'iĝ'as antaŭ la tron'o'n de Buda'o, per kio ili do geni'e meĥanik'ig'is la preĝ'ad'o'n.
La inĝenier'o rid'et'is pro ĉi tiu naiv'a fid'o al la ĉiel'o kaj kelk'foj'e rond'promen'int'e en la kort'o li re'en'ir'is la Dom'o'n de la Sekret'a Viv'o kaj pret'ig'is al si manĝ'o'n. Manĝ'int'e li ankoraŭ kelk'a'j'n hor'o'j'n leg'is ĉe la mal'abund'a lum'o de ole'o'lamp'o. Neni'u si'n montr'is; en la konstru'aĵ'o ĉio rest'is mort'e silent'a kaj de ekster'dom'e nur penetr'is al li la flirt'son'o de cent'o'j da preĝ'o'flag'et'o'j, kiu li'n impres'is kiel flug'il'bat'ad'o.
Lac'a pro la mal'regul'a viv'o de la last'a'j semajn'o'j, li fin'e decid'is sur'lit'iĝ'i. Mal'mult'a'j'n minut'o'j'n post'e li sen'konsci'iĝ'is en profund'a sen'sonĝ'a dorm'o, el kiu li nur ĉirkaŭ la maten'o iom tim'ig'it'e vek'iĝ'is. Li opini'is, ke raŭk'a kri'ad'o li'n vek'is kaj dorm'ebri'e li sid'iĝ'is. La mal'hel'a lum'o de la nask'iĝ'ant'a tag'o ankoraŭ ne est'is sufiĉ'e fort'a por for'pel'i la mal'hel'a'j'n ombr'o'j'n en la ĉambr'o, sed ĝi tamen ebl'ig'is al li konstat'i, ke li est'as sol'a. Opini'ant'e, ke li sonĝ'is, li de'nov'e kuŝ'iĝ'is kaj ferm'is la okul'o'j'n. Subit'e li tamen du'a'foj'e ek'sid'iĝ'is.
Raŭk'a, long'spir'a kri'o mal'varm'ig'is li'a'n sang'o'n pro tim'eg'o; konstern'it'e Camphuis fiks'rigard'is al la kurten'o antaŭ la en'ir'ej'o, atend'ant'e ies en'ir'o'n. Ven'is tamen neni'u, sed subit'e son'is al li en la orel'o'j'n krud'a voĉ'o.
”Al Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe,” li aŭd'is akcent'e kri'i en la angl'a lingv'o.
Camphuis salt'e de'lit'iĝ'is. Li kur'is al la koridor'o kaj lev'is la kurten'o'n. La gard'ist'o en la koridor'o esplor'e rigard'is li'n, kvazaŭ li tim'us, ke la fremd'ul'o intenc'as mal'bon'o'n.
”Ĉu vi mi'n vek'is per tiu laŭt'a kri'ad'o?” koler'e demand'is Camphuis angl'e. Kiam li ne ricev'is respond'o'n, li ripet'is la demand'o'n franc'e, sed ankaŭ nun la tibet'an'o rest'is mut'a.
”Ĉu ankoraŭ pli'a'j hom'o'j est'as tie ĉi?” subit'e daŭr'ig'is la inĝenier'o.
La gard'ist'o tamen ne respond'is kaj esplor'e rigard'int'e dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n, Camphuis incit'it'e, lev'ant'e la ŝultr'o'j'n, re'en'ir'is la ĉambr'o'n. Sur la lit'o li medit'is. En Tibeto li ankoraŭ ne est'is aŭd'int'a ali'a'n fremd'a'n lingv'o'n ol la franc'a'n; la lama'o, kun kiu li ĉe Sangpo kun'labor'is, rakont'is al li, ke la monaĥ'o'j ne est'as instru'it'a'j pri ali'a lingv'o.
Camphuis de'nov'e komenc'is al si demand'i ĉu li sonĝ'is, sed fin'e li rezign'is kaj ferm'is la okul'o'j'n. Neni'o plu nun inter'romp'is li'a'n dorm'o'n kaj kiam li ĉirkaŭ la ok'a hor'o vek'iĝ'is, li tuj de'lit'iĝ'is. Si'n vest'int'e kaj manĝ'int'e, li ir'is al la kort'o kaj tie promen'is tut'a'n hor'o'n. Neni'u montr'iĝ'is krom la gard'ist'o, kiu sekv'is ĉiu'j'n li'a'j'n mov'o'j'n kaj kiu evident'e nur hav'is interes'o'n por li.
Mal'pacienc'e kaj ted'it'e la inĝenier'o ir'is tie'n kaj re'e'n, sen'ĉes'e pens'ant'e pri tiu strang'a, raŭk'a voĉ'o, kiu, nun li klar'e ĝi'n memor'is, ne'ne'ig'ebl'e hav'is angl'a'n akcent'o'n.
”Al Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe,” li ripet'is minimum'e cent'foj'e. Kio'n fakt'e signif'as tiu'j vort'o'j? Kiu en Tibeto tiel ekzakt'e kon'as la egipt'an topografi'o'n, ke li eĉ kon'as la lok'a'n situ'ad'o'n? . . .
Aper'o de la lama'o, kiu la antaŭ'a'n post'tag'mez'o'n li'n akcept'is, far'is fin'o'n al li'a medit'ad'o. La monaĥ'o li'n salut'is per mal'profund'a kap'klin'o, kiu'n la inĝenier'o sam'manier'e respond'is.
”Pantsjen Rinpotsje bon'favor'e vi'n invit'as por aper'i antaŭ li, sinjor'o,” li komenc'is per mal'laŭt'ig'it'a voĉ'o.
”Fin'e,” el'glit'is el la buŝ'o de la inĝenier'o.
”Se vi vol'as sekv'i mi'n, mi antaŭ'ir'os vi'n al la Dom'o de Saĝ'ec'o, sinjor'o,” daŭr'ig'is la lama'o.
”Mi est'as pret'a,” dir'is Camphuis, ĝoj'a ke li fin'e proksim'iĝ'is al la cel'o de si'a vojaĝ'o.
La monaĥ'o tra'ir'is la kort'o'n kaj frap'is sur mal'grand'a'n pord'o'n, kiu tuj mal'ferm'iĝ'is. En'ir'ant'e ili ven'is en vast'a'n hal'o'n el bril'e blank'a mont'ŝton'o, kies mur'o'j est'is tapet'it'a'j per mult'valor'a'j tapiŝ'o'j el teks'it'a grunt'bov'o'ŝtof'o.
Kelk'a'j kaŭr'ant'a'j lama'o'j eĉ ne ek'rigard'is, kiam ili preter'pas'is, kvankam Camphuis laŭt'voĉ'e ili'n salut'is. Li'a gvid'ant'o li'n antaŭ'ir'is tra kelk'a'j koridor'o'j kaj post'e en'ir'is en vast'a'n salon'o'n. Laŭ'long'e de la mur'o'j kaŭr'e sid'is monaĥ'o'j, en'profund'iĝ'int'a'j en rev'a ripoz'o. Neni'u li'n rigard'is aŭ eĉ vort'o'n dir'is kaj la solen'ig'a'n silent'o'n nur inter'romp'is la kavern'son'a'j paŝ'o'j.
La lama'o ir'is al pez'a kurten'o kaj ĉi tiu'n lev'int'e, li respekt'e sur'genu'iĝ'is. La inĝenier'o vol'is li'n sekv'i, tamen unu el la monaĥ'o'j, kiu sid'is flank'e de la kurten'o, subit'e kvazaŭ el'ter'iĝ'is kaj gest'e al li kompren'ig'is, ke li atend'u.
Kun ekscit'it'a mal'pacienc'o li star'is, ĝis kiam post kelk'a'j moment'o'j son'is mal'laŭt'a gong'bat'o. La kurten'o lev'iĝ'is por li kaj, kiam li laŭ sign'o de si'a gvid'ant'o est'is en'ir'int'a, de'nov'e mal'lev'iĝ'is. Li trov'iĝ'is en grand'a ĉambr'o kun alt'a'j fenestr'o'j, en kiu antaŭ unu el la mur'o'j est'is konstru'it'a estrad'o, sur kiu sid'is kelk'a'j monaĥ'o'j. Eĉ ne moment'o'n hezit'ant'e, Camphuis tra'pas'is la ĉambr'o'n ĝis tuj antaŭ la estrad'o, profund'e klin'iĝ'is kaj post'e sen'ĝen'e lev'is la okul'o'j'n.
Antaŭ li kaŭr'is sur tre valor'a'j, nigr'a'j ŝaf'o'fel'o'j, sen'mov'a kiel Buda'o-statu'o, Dalai-lama'o, la sankt'a reg'ant'o de Tibeto.
Dalai-lama'o, volv'it'a en super'vest'o el delikat'a poefag'o'ŝtof'o kaj sam'fason'a kiel tiu'j de la vic'o'j da mal'pli'alt'rang'a'j lama'o'j, la unu'a'j'n moment'o'j'n ne juĝ'is la inĝenier'o'n ind'a je rigard'o, pro kio ĉi tiu hav'is la okaz'o'n plej atent'e observ'i la ĉef'a'n aŭtoritat'ul'o'n de Tibeto.
La reg'ant'o hav'is larĝ'a'n fort'a'n statur'o'n, iom korpulent'a'n. Li'a vizaĝ'o est'is pal'a kaj dik'karn'a kaj vek'is la impres'o'n de tro'sat'iĝ'o kaj lac'iĝ'o. Li ten'is la okul'o'j'n mal'lev'it'a'j kaj kun si'a'j mal'rigid'e pend'ant'a'j brak'o'j prezent'is bild'o'n de perfekt'a kviet'o kaj trankvil'o. Sur la kap'o li port'is mitr'o'n, kap'kovr'aĵ'o'n, kiu tre simil'is al modern'a soldat'a kask'o kaj kiu simbol'is li'a'j'n di'a'n de'ven'o'n kaj alt'a'n ind'ec'o'n.
Mal'antaŭ li kaŭr'is, sam'e sen'mov'a'j kiel la majest'a reg'ant'o, kvar monaĥ'o'j, kies rigard'o'j kun vigl'a interes'o est'is direkt'it'a'j al la inĝenier'o. Nur kiam Camphuis, ekscit'it'a de strang'a rezin'odor'o, aŭd'ig'is modest'a'n tus'et'o'n, la ŝton'iĝ'int'a vizaĝ'o de Dalai-lama'o ŝajn'e re'viv'iĝ'is; li lev'is la okul'o'j'n. La mov'o est'is tiel incit'e mal'rapid'a kaj sen'energi'a, ke ĝi subit'e pens'ig'is la inĝenier'o'n pri meĥanik'a pup'o. Nur la okul'esprim'o de la reg'ant'o diven'ig'is mongol'a'n de'ven'o'n; la vizaĝ'o pov'us aparten'i al okcident'an'o.
El par'o da mal'hel'a'j, vigl'a'j okul'o'j la inĝenier'o kapt'is rapid'a'n rigard'o'n kaj post'e vid'is la palpebr'o'j'n de'nov'e pez'e mal'lev'iĝ'i kvazaŭ ili est'us plumb'a'j. Ankoraŭ minut'o'n li daŭr'ig'is la silent'o'n, sed fin'e Dalai-lama'o mal'ferm'is la buŝ'o'n. Je surpriz'o de la inĝenier'o li bon'eg'e parol'is la franc'a'n lingv'o'n; la vort'o'j hav'is ne'riproĉ'ebl'a'n akcent'o'n kaj, en perfekt'a kontrast'o kun la apati'a ten'iĝ'o de la reg'ant'o, est'is el'parol'at'a'j vigl'e kaj kelk'foj'e eĉ iom pasi'e.
”Vi est'as la fremd'ul'o, kiu gvid'is la labor'o'n ĉe Sangpo, ĉu ne?” li komenc'is.
”Vi'a serv'ant'o, sinjor'o,” respond'is Camphuis kap'jes'ant'e.
”Kaj ĉu vi fin'pret'ig'is la labor'o'n?”
”Jes, antaŭ tri semajn'o'j la inter'komunik'o fakt'iĝ'is, sinjor'o.”
”Kaj nun vi intenc'as re'ir'i al vi'a patr'uj'o, ĉu ne?”
”Tio efektiv'e est'is mi'a intenc'o, sinjor'o,” respond'is la inĝenier'o.
Dalai-lama'o moment'o'n paŭz'is kaj evident'e distr'it'e li ek'lud'is per la fingr'o'j.
”Ĉu vi kontraŭ'us entrepren'i vojaĝ'o'n, mal'proksim'a'n vojaĝ'o'n por mi?” li subit'e daŭr'ig'is.
”Ne, mi tut'e ne kontraŭ'us, sinjor'o,” respond'is Camphuis alt'grad'e surpriz'it'a.
En tiu moment'o grand'a, blank'har'a kat'o salt'is sur la genu'o'j'n de Dalai-lama'o. Ĉi tiu mal'rapid'e kaj solen'e lev'is bon'e pri'zorg'it'a'n man'o'n kaj komenc'is kares'i la dors'o'n de la best'o. Sam'temp'e li ankoraŭ'foj'e ĵet'is flug'a'n rigard'o'n al la inĝenier'o kaj daŭr'ig'is: ”Ĉu vi kon'as la land'o'n, kiu est'as nom'at'a El Masr, sinjor'o?”
”El Masr; ĉu Egipto?” demand'is Camphuis mir'ig'it'e.
”Jes, Egipto; ĉu vi ĝi'n kon'as?”
”Mi neniam ĝi'n vizit'is, sed mi mult'o'n pri ĝi leg'is kaj mi'a patr'o pri ĝi al mi rakont'is, sinjor'o,” respond'is la inĝenier'o, mir'ig'it'a pro la turn'iĝ'o de la inter'parol'ad'o.
Sekv'ant'a rimark'ig'o li'n tut'e konfuz'is.
”Vi'a patr'o tre bon'e kon'is la land'o'n, sinjor'o,” daŭr'ig'is Dalai-lama'o medit'a'ton'e.
La inĝenier'o li'n rigard'is kvazaŭ li opini'is, ke la reg'ant'o de Tibeto est'as ĉio'sci'a. Li'a patr'o est'is fam'a egipt'olog'o, kiu tra'esplor'is la land'o'n de Nil'o; sed kiu en la mond'o tio'n sci'ig'is al Dalai-lama'o en Tibeto? Mal'pacienc'a gest'o de la reg'ant'o li'n re'konsci'ig'is.
”Efektiv'e, mi'a patr'o est'is fam'a esplor'ist'o kaj li oft'e vizit'is Egipton,” li rapid'e konsent'is.
”Kaj ĉu vi est'as pret'a ir'i por ni al Egipto kaj tie far'i esplor'o'n?”
”Cert'e jes, sinjor'o, kun plezur'o,” respond'is Camphuis surpriz'it'e.
Dalai-lama'o lev'is la man'o'n kaj frap'et'is per fingr'o'ung'o sur grand'a'n metal'a'n glob'o'n, kio aŭd'ig'is kant'ec'a'n son'ad'o'n. Unu el la ali'a'j lama'o'j post tio ek'star'is, sur'genu'iĝ'is kaj trans'don'is paper'rul'o'n al la reg'ant'o.
”Ĉu vi pov'as leg'i la skrib'o'sign'o'j'n de la antikv'a El Masr?” daŭr'ig'is Dalai-lama'o.
”La plej antikv'a'n skrib'o'n, la hieroglif'o'j'n, jes, sinjor'o, sed por la hieratik'a skrib'o mi bezon'as kelk'hor'a'n stud'o'n,” deklar'is la inĝenier'o sen'hezit'e.
”En kio ili diferenc'as?” inform'pet'is la reg'ant'o sci'vol'em'e.
Per kelk'a'j vort'o'j Camphuis al li klar'ig'is la diferenc'o'n.
”Por bild'ig'i si'a'j'n pens'o'j'n, la egipt'an'o'j de la plej antikv'a temp'o uz'is la hieroglif'o'j'n, sinjor'o. Ili konsist'is el konkret'a'j objekt'o'j kaj figur'o'j kaj ili komenc'e est'is uz'at'a'j por en'skrib'o'j sur monument'o'j kaj por tekst'o de la mort'int'o'libr'o. Mal'pli'long'ig'o de ĉi tio est'is la hieratik'a skrib'o, kiu'n oni uz'is por dokument'o'j kaj komun'a inter'rilat'o. Por deĉifr'i tiu'n skrib'o'n oni antaŭ'e dev'as ĝi'n trans'met'i en la original'a'n kaj tio postul'as kelk'a'n temp'o'n.”
”Ĉu vi ebl'e pov'as al mi dir'i la signif'o'n de tiu'j ĉi foli'o'j?” demand'is Dalai-lama'o, kiu atent'e est'is aŭskult'int'a.
La inĝenier'o de li trans'pren'is la paper'rul'o'n kaj si'n'gard'e mal'volv'is tri foli'o'j'n, kiu'j'n li tuj re'kon'is papirus'o'j, la foli'a ŝel'o de kan'o, kiu'n la antikv'a'j egipt'an'o'j uz'is kiel skrib'paper'o'n. Camphuis est'is akir'int'a el la verk'o'j de si'a patr'o grand'a'n sci'o'n pri la egipta antikv'ec'o kaj post rapid'a esplor'o de la papirus'o'j li tuj konstat'is, ke la foli'o'j est'as tre mal'nov'a'j kaj ke du el ili est'as hieroglif'e sur'skrib'it'a'j.
Ĉio'n rapid'e tra'leg'ant'e la inĝenier'o spert'is unu mir'o'n post ali'a. De kie de'ven'is tiu'j papirus'o'j? Ĉu ebl'e ŝtel'it'a'j el muze'o? Kiel ili far'iĝ'is posed'aĵ'o de la reg'ant'o de Tibeto kaj pro kio tiu'j foli'o'j pov'as interes'i li'n? Camphuis tiel long'e medit'is pri tio, ke Dalai-lama'o per mal'long'a gest'o kon'ig'is si'a'n mal'pacienc'o'n, pro kio la inĝenier'o rapid'e lev'is la okul'o'j'n.
”La signif'o'n de du el ĉi tiu'j foli'o'j mi tuj pov'as al vi komunik'i, sinjor'o,” li komenc'is. ”Ili sen'dub'e aparten'as al Mort'int'o'libr'o . . . ”
”Kio est'as Mort'int'o'libr'o?” rapid'e li'n inter'romp'is Dalai-lama'o.
”Mort'int'o'libr'o, kiu'n la antikv'a'j egipt'an'o'j ankaŭ nom'is ”Libr'o de la el'ir'o en la Tag'o'n,” antaŭ'e est'is kolekt'o da sankt'a'j tekst'o'j kaj preskrib'o'j kiel la mort'int'o kondut'u dum si'a ir'ad'o tra Ament'i, la sub'ter'a mond'o, sinjor'o,” klar'ig'is Camphuis. ”Ĝi en'hav'is la parol'ad'o'j'n, kiu'j'n li dev'os far'i al la di'o'j kaj pli'e la ekzorc'formul'o'j'n, per kiu'j li pov'os venk'i la mal'amik'a'j'n potenc'o'j'n kaj mal'bon'a'j'n spirit'o'j'n. Oni ĝi'n kun'don'is al la mort'int'o en li'a last'a ripoz'ej'o, kaŝ'it'a inter la bend'o'j, en kiu'j'n oni volv'is li'n post la en'balzam'ig'o.”
Dalai-lama'o kontent'e kap'jes'is kaj daŭr'ig'is per voĉ'o kiu montr'is streĉ'ig'o'n: ”Do est'as tut'e cert'e, sinjor'o, ke tiu'j ĉi foli'o'j aparten'is al mort'int'o?”
”Absolut'e cert'e, sinjor'o,” respond'is Camphuis firm'e kaj sen'pri'pens'e li daŭr'ig'is: ”Tiel cert'e, ke mi al mi demand'as, kiel ili pov'is ven'i tie'n ĉi.”
Li tuj bedaŭr'is ĉi tiu'n last'a'n dir'o'n, ĉar li kapt'is koler'a'n rigard'o'n de la reg'ant'o. Ĉi tiu tamen tuj de'nov'e en'pens'iĝ'is kaj post'e inter'ŝanĝ'is rigard'o'n de inter'kompren'ig'o kun la lama'o, kiu sid'is ĉe li'a dekstr'a flank'o. Subit'e li de'nov'e rigard'is la inĝenier'o'n.
”Vi parol'as pri du foli'o'j; tamen est'as tri,” li simpl'e rimark'ig'is.
”Efektiv'e, sed por la traduk'o de la tri'a mi bezon'as kelk'a'j'n hor'o'j'n, ĉar ili est'as sur'skrib'it'a'j per la pli'mal'long'ig'it'a skrib'o, sinjor'o,” respond'is Camphuis.
Dalai-lama'o al li kap'klin'is kompren'ant'e.
”Bon'e, re'ir'u do al la Dom'o de la Sekret'a Viv'o kaj avert'u la gard'ist'o'n, kiam vi pret'ig'is la traduk'o'n,” li pet'is.
La inĝenier'o riverenc'is kaj unu el la lama'o'j al li far'is sign'o'n, ke li li'n sekv'u. Li'a gvid'ant'o li'n re'konduk'is al li'a rest'ad'ej'o kaj ne dir'int'e vort'o'n las'is li'n sol'a.
Antaŭ ol Camphuis ek'labor'is, li kelk'a'n temp'o'n tra'pas'is la ĉambr'o'n por ord'ig'i si'a'j'n pens'o'j'n. La mult'a'j demand'o'j, kiu'j'n li al si far'is en la ĉe'est'o de Dalai-lama'o, eĉ ne unu moment'o'n las'is li'n trankvil'a, sed ju pli long'e li serĉ'is la respond'o'n, des pli li konvink'iĝ'is, ke li'a serĉ'ad'o est'as van'a. Unu fakt'o tamen est'is al li absolut'e cert'a. Est'is nepr'e ne hazard'e, ke oni elekt'is li'n por la plen'um'o de la Sangpo-labor'o'j; mal'e, oni intenc'e li'n invit'is por tiu komisi'o, ĉar oni supoz'is, ke li, est'ant'e fil'o de egipt'olog'o, pli-mal'pli hav'as sci'o'n pri la egipta antikv'ec'o.
Sed per kies inter'ven'o oni atent'ig'is la Dalai-lama'o'n al li, sen'signif'a inĝenier'o? Kaj kial la reg'ant'o de Tibeto al'ir'as si'a'n cel'o'n laŭ ĉi tiu strang'a voj'o? Kial ne tuj li turn'is si'n al fam'a egipt'olog'o, kiu rilat'e al antikv'egipt'a'j afer'o'j ja mult'e pli bon'e pov'as al li serv'i?
Ĉiu'j ĉi demand'o'j ankoraŭ al'iĝ'is al la ali'a'j, al kiu'j li ne sukces'is trov'i respond'o'j'n. Li kompren'is, ke tio ĉi kaŝ'as sekret'o'n, kies solv'o cert'e ne facil'e est'os trov'ebl'a.
Ek'pens'o subit'e ĉes'ig'is li'a'n mal'trankvil'a'n promen'ad'o'n. Ĉu ebl'e la tri'a papirus'o pov'us klar'ig'i la kaŭz'o'n de la interes'o, kiu'n Dalai-lama'o sent'as por la egipta antikv'ec'o?
Camphuis pren'is kelk'a'j'n paper'foli'o'j'n el si'a kofr'o kaj uz'ant'e la kovr'il'o'n kiel tabl'o'plat'aĵ'o'n, li sid'iĝ'is sur ŝaf'o'fel'o'n kaj komenc'is pri'stud'i la skrib'o'sign'o'j'n. For'pas'is ne mal'pli ol du hor'o'j antaŭ ol li est'is trans'ig'int'a la kripl'ig'it'a'j'n figur'o'j'n al la original'a'j hieroglif'o'j, sed kun tio la plej mal'facil'a labor'o jam est'is far'it'a.
La efektiv'a traduk'ad'o bon'e prosper'is al li kaj kun ĝem'o de kontent'o li lin'e for'met'is la krajon'o'n kaj du'on'laŭt'e leg'is al si la skrib'it'aĵ'o'n.
Je la 25-a de Paophi de la ses'a jar'o de la reg'ad'o de reĝ'in'o Menephta, la alt'de'ven'a zorg'ant'in'o de Peraä de Egipto, — Al kiu est'u flor'a viv'o, feliĉ'o kaj fort'o, — la ĉef'pastr'o de la templ'o de Am'o'n en Thebe solen'e mal'ŝarĝ'is la paraŝiton Noeme de la Nekropol'o pri la promes'o, si'n'dev'ig'e far'it'a kontraŭ rekompenc'o de talent'o da arĝent'o, sekret'e transport'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’, kies bril'o egal'as tiu'n de la tag'o, al la tomb'o de Peraä, la Reĝ'o de la Ver'o, — Kiu'n al si elekt'is la Di'o Ra kiel vic'reĝ'o'n.
Konform'e al la ordon'o de la Urma, ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as transport'it'a al kaŝ'it'a lok'o en la Setidomo, situ'ant'a 69 fut'o'j'n . . .
Ĉi tie la manuskript'o ĉes'is kaj kun bedaŭr'o Camphuis dev'is al si konfes'i, ke la en'hav'o ne mult'o'n al li dir'is.
Mal'e, la papirus'o konjekt'ig'is nov'a'n sekret'o'n: la sekret'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’. Li'a'j okul'o'j fiks'iĝ'is sur la al'don'o de ĉi tiu strang'a esprim'o: ”kies bril'o egal'as tiu'n de la tag'o.”
”Juvel'o, sen'dub'e mal'oft'a diamant'o tre valor'a,” surpriz'it'e las'is Camphuis al si el'glit'i el la buŝ'o. Li bedaŭr'is la ne'komplet'ec'o'n de la manuskript'o kaj kompren'is, ke dev'as ekzist'i ankoraŭ du'a papirus'o, kiu ĝi'n komplet'ig'as.
Subit'e li iĝ'is sci'vol'a pri la demand'o, ĉu li'a vojaĝ'o al Egipto rilat'us kun tiu ĉi sekret'o. Li ekscit'it'e ek'star'is kaj avert'is la gard'ist'o'n. La vir'o tuj konduk'is li'n al Polala, kie li est'is konduk'it'a de lama'o al la aŭdienc'ej'o. Long'a temp'o pas'is antaŭ ol li est'is al'las'it'a al Dalai-lama'o kaj li'a mal'pacienc'o kresk'is ĉiu'minut'e. Fin'e tamen li'a orel'o kapt'is mal'laŭt'a'n gong'o'bat'o'n kaj post sign'o de si'a gvid'ant'o li lev'is la kurten'o'n kaj en'ir'is.
La inĝenier'o trov'is la reg'ant'o'n de Tibeto en la sam'a ten'iĝ'o kiel li for'las'is li'n, kio ig'is li'n dub'i ĉu li en tiu temp'o mov'iĝ'is. Li'a riverenc'o est'is respond'at'a per mal'profund'a kap'klin'et'o kaj tuj Dalai-lama'o komenc'is pri'demand'i li'n.
”Ĉu vi sukces'is deĉifr'i la papirus'o'n?”
”Jes, la traduk'o est'as pret'a, sinjor'o,” respond'is Camphuis.
La reg'ant'o ĵet'is flug'a'n rigard'o'n de kontent'ec'o al la flank'o de li sid'ant'a'j lama'o'j kaj vigl'e daŭr'ig'is: ”Ĉu vi bon'vol'as laŭt'leg'i al mi la en'hav'o'n?”
Camphuis plen'um'is li'a'n dezir'o'n kaj kiam li fin'is, la Lama'o kap'ne'is.
”Mi ne bon'e kompren'as ĉiu'j'n tiu'j'n strang'a'j'n esprim'o'j'n. Kio'n fakt'e signif'as ĉi tiu dokument'o, sinjor'o?”
”La en'hav'o'n mi ja pov'as klar'ig'i al vi, sed rilat'e la ceter'o'n mi dev'as mi'n lim'ig'i al konjekt'o'j, sinjor'o,” respond'is la inĝenier'o kaj rigard'ant'e la papirus'o'n li daŭr'ig'is: ”Paraŝito en la antikv'a Egipto dev'is mal'ferm'i la kadavr'o'j'n, el kiu'j li antaŭ la en'balzam'ig'o dev'is for'ig'i la kor'o'n kaj la intest'o'j'n. La paraŝito, kiu ĉi tie nom'iĝ'as Noeme, labor'is en la Seti-dom'o, seminari'o por pastr'o'j kaj kurac'ist'o'j, kiu trov'iĝ'is en la Nekropol'o, la mort'int'ej'o de Thebe. Laŭ ĉi tiu manuskript'o tiu paraŝito promes'is transport'i objekt'o'n, kiu nom'iĝ'is ’Radi'ant'a Lotus'o’, al la tomb'o de iu faraon'o. Post'e li ŝajn'e bedaŭr'is tiu'n promes'o'n. Mi konjekt'as, ke ĉi tie tem'is pri mal'permes'it'a ag'o kaj ke tial li pet'is al la ĉef'pastr'o sen'dev'ig'o'n. La manuskript'o dir'as, ke ĉi tiu sen'dev'ig'o efektiv'e est'is don'it'a, nom'e la 25-an de Paophi de la ses'a reg'o'jar'o de reĝ'in'o Menephta, kiu reg'is kelk'a'j'n jar'mil'o'j'n antaŭ la krist'an'a era'o. Nur pri tio la papirus'o ni'n inform'as,” fin'is Camphuis.
”Ĉu nur pri tio?” demand'is Dalai-lama'o per voĉ'o, kiu klar'e montr'is sen'iluzi'iĝ'o'n. ”Ĉu la strang'a'j vort'o'j, kiu'j'n vi ne klar'ig'is ebl'e rilat'as al ’Radi'ant'a Lotus'o’?”
”Ne, sinjor'o, ili est'as dat'o'j kaj titol'o'j,” respond'is Camphuis firm'e.
”Kiu'n signif'o'n la lotus'o hav'is en la antikv'a Egipt'uj'o, sinjor'o?”
”La lotus'o est'is sankt'a flor'o, kiu trov'iĝ'is ĉe la bord'o'j de Nil'o,” klar'ig'is Camphuis.
”Kaj kio'n laŭ vi'a opini'o la aŭtor'o de tiu ĉi foli'o indik'is per ’Radi'ant'a Lotus'o’?” demand'is Dalai-lama'o per voĉ'o, kiu klar'e montr'is streĉ'it'ec'o'n.
”Kun cert'ec'o mi kompren'ebl'e kuraĝ'as neni'o'n asert'i, sed mi konjekt'as, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as tre tre valor'a juvel'o, sinjor'o,” respond'is la inĝenier'o.
Dalai-lama'o kontent'e kap'mov'is, kvazaŭ ĉi tiu respond'o konfirm'is li'a'n propr'a'n konjekt'o'n.
”Ĉu vi kred'as tiu'j'n foli'o'j'n aŭtentik'a'j?”
”Jes, la original'ec'o ne est'as pri'dub'ebl'a, sinjor'o.”
”Nu, se oni al vi montr'us la du'a'n papirus'o'n, en kiu la lok'o, kie kaŝ'ig'as ’Radi'ant'a Lotus'o’, pli preciz'e est'as indik'at'a, ĉu vi kred'us vi'n kapabl'a trov'i la juvel'o'n?” inform'pet'is la reg'ant'o.
”Se ’Radi'ant'a Lotus'o’ ankoraŭ trov'iĝ'as en tiu kaŝ'it'a lok'o, tre cert'e, sinjor'o,” respond'is la inĝenier'o. ”La antaŭ'a Seti-dom'o post'e est'is ali'konstru'at'a en templ'o'n, dediĉ'it'a'n al Quornah kaj ĝi'a'j ruin'o'j aparten'as al la fam'a'j vid'ind'aĵ'o'j de Thebe.”
”Ĉu vi est'as pret'a pren'i sur vi'n la gvid'o'n de la esplor'o pri ’Radi'ant'a Lotus'o’ kaj for'vojaĝ'i kun unu el ni'a'j kun'frat'o'j al Egipto?”
Kvankam li por si dezir'us akompan'ant'o'n pli agrabl'a'n ol lama'o, Camphuis sen'hezit'e konsent'is.
”Mi do klar'e al vi pri'skrib'os la komisi'o'n. sinjor'o,”
daŭr'ig'is Dalai-lama'o. ”Vi por ni dev'as serĉ'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ kaj por tio vi unu'e kontakt'iĝ'u kun la vir'o, kiu posed'as la du'a'n papirus'o'n. Vi klopod'u ĝi'n aĉet'i de li kaj por tio vi pov'os pag'i ĉiu'n prez'o'n, kiu'n li postul'os. Kiam vi est'os trov'int'a la juvel'o'n, vi ĝi'n trans'don'u al ni'a frat'o kaj kun li re'vojaĝ'u al Lhas'a. Dum la serĉ'ad'o vi est'u kiel ebl'e plej si'n'gard'a, tiel ke oni la juvel'o'n ne al vi for'ŝtel'u. ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as tre kar'a al ni kaj ĝi'a posed'o est'as por ni ne'dir'ebl'e grav'a. Vi konsider'u vi'a'n misi'o'n kiel sankt'a'n misi'o'n kaj pro tio vi neni'o'n preter'las'u por ĝi'n sukces'ig'i. Ĉi tio est'as la komisi'o, sinjor'o kaj nun al mi dir'u vi'a'j'n kondiĉ'o'j'n,” fin'is la reg'ant'o.
Por tio Camphuis ne bezon'is mult'a'j'n vort'o'j'n.
”Por la plen'um'o de vi'a komisi'o mi propon'as la sam'a'n salajr'o'n kiel tiu, per kiu oni rekompenc'is mi'a'n labor'o'n ĉe Sangpo, do cent kvin'dek sterling'a'j'n funt'o'j'n po'monat'e, sinjor'o. Se mi sukces'os trov'i la juvel'o'n kaj ĝi'n transport'i al Lhas'a, mi permes'us al mi pretend'i ekstr'a'n rekompenc'o'n, kies sum'o'n vi fiks'u laŭ vi'a bon'trov'o. Ĉiu'j el'spez'o'j, ankaŭ tiu'j por la ekip'o de tropik'a vojaĝ'o, ŝarĝ'os la kont'o'n de la tibeta regn'o. Ali'a'j'n kondiĉ'o'j'n mi ne bezon'as far'i, sinjor'o,” fin'is la inĝenier'o la mal'long'a'n resum'o'n.
”Bon'e, vi'a'j postul'o'j ŝajn'as al ni just'a'j,” afabl'e konsent'is Dalai-lama'o. ”Ĉiu'j'n plur'a'j'n detal'o'j'n vi pov'as aranĝ'i kun Tasji-lama'o de la Tasji-Lunpo monaĥ'ej'o. Ĉu vi mem ebl'e ankoraŭ vol'as i'o'n demand'i?”
”Sinjor'o, vi ankoraŭ ne don'is al mi la adres'o'n de la vir'o, kiu posed'as la du'a'n papirus'o'n,” memor'ig'is Camphuis al la reg'ant'o.
Ĉi tiu etend'is la man'o'n al mal'grand'a kajer'et'o kun nigr'a paper'a kovr'il'o. La inĝenier'o iom surpriz'it'e konstat'is, ke ĝi est'as mal'mult'e'kost'a eŭrop'a not'libr'et'o. Dalailamao kelk'temp'e ĝi'n foli'um'is kaj ĝi'n ten'is antaŭ Camphuis. Ĉi tiu vol'is ĝi'n trans'pren'i, sed la ali'a, je li'a mir'eg'o, kun akr'a'ton'a ”ne” rapid'mov'e re'tir'is la man'o'n.
”Not'u la nom'o'n kaj la adres'o'n, sinjor'o,” mal'mult'vort'e pet'is la reg'ant'o.
Pren'ant'e not'blok'o'n, Camphuis rigard'is la foli'et'o'n, kiu'n oni ten'is antaŭ li. Je li'a mir'o ĝi est'is sur'skrib'it'a per angl'a'j vort'o'j kaj traduk'ant'e li not'is: ”Am'e'n Hoeï, la balzam'ist'o, kiu prepar'as la kyphi-bul'o'j'n.”
Kaj post'e, kun kvazaŭ ŝton'iĝ'int'a rigard'o, li leg'is la sam'a'j'n vort'o'j'n, kiu'j en la pas'int'a nokt'o en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o klar'e al li son'is en la orel'o'j'n: ”Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . . .”
Camphuis pas'ig'is la last'a'n nokt'o'n en Tibeto en la Na-chung monaĥ'ej'o, la rest'ad'ej'o de la ĉef'a tibeta sorĉ'ist'o. Li dorm'is en mal'sek'ec'a ĉambr'o en la ekster'mur'o de akcesor'a monaĥ'in'ej'o, en kiu kelk'cent'o'j da tibetaj monaĥ'in'o'j, sub gvid'o de prior'in'o viv'is laŭ kontempl'a viv'regul'o.
Antaŭ ol li la sekv'int'a'n maten'o'n for'las'is la monaĥ'ej'o'n, oni nom'e de Tasji-lama'o al li en'man'ig'is kelk'a'j'n kredit'leter'o'j'n por bankier'o en Calcutta, post kio li, akompan'at'a de eskort'o da palac'gard'ist'o'j, daŭr'ig'is la vojaĝ'o'n.
Li'a kun'ul'o est'is lama'o de Potala, nom'at'a Wuangji, vir'o kun mal'long'a, masiv'a statur'o, fort'e akcent'it'a mongol'a aspekt'o kaj tut'e ne konfidenc'em'a.
Camphuis esper'is, ke li pov'os konsent'ig'i la lama'o'n, kiu tre bon'e parol'is franc'e, iom pri'lum'i la mister'o'j'n, kiu'j li'n ĉirkaŭ'as, sed ĉiu pen'o, kiu'n li por tio far'is, pruv'iĝ'is est'i van'a. Wuangji don'is nur evit'a'j'n kaj ne'a'j'n respond'o'j'n kaj pro tio la inĝenier'o baldaŭ rezign'is si'a'j'n prov'o'j'n por log'i la vir'o'n al iom'a komunik'em'o kaj ag'is kvazaŭ la ali'a ne ekzist'us.
Ĉirkaŭ tag'mez'o la mal'grand'a karavan'o proksim'iĝ'is al la land'lim'o inter Tibeto kaj Sikkem. Ĉi tie la estr'o de la palac'gvardi'o halt'ig'is kaj post mal'long'a kaj formal'a adiaŭ'o, la eskort'o re'ir'is kaj la inĝenier'o kaj la lama'o Wuangji en'rajd'is en la sovaĝ'a'n Dzjilipla-mont'pas'ej'o'n.
Camphuis pro oportun'ec'o post'las'is si'a'n tut'a'n pak'aĵ'o'n en Potala. Li intenc'is aĉet'i en Calcutta tropik'a'n ekip'aĵ'o'n, kiu en tiu sezon'o por vojaĝ'o tra la dezert'o kaj laŭ'long'e de Nil'o est'is nepr'e ne'mal'hav'ebl'a. Post'e li vol'is sur'ŝip'iĝ'i por Kairo, kie li unu'e pri'zorg'os la kun'met'o'n de taŭg'a kaj fid'ind'a kun'vojaĝ'ant'ar'o, kiu dum la ekskurs'o pov'os li'n protekt'i kontraŭ la tut'e ne imag'a'j atak'o'j de mult'nombr'a'j vag'ant'a'j rab'ist'ar'o'j.
Camphuis est'is en'rajd'int'a kelk'cent'o'j'n da metr'o'j en la Dzjilipla-pas'ej'o'n, kiam al'tir'is li'a'n atent'o'n mal'alt'a mur'o el blank'a'j mont'ŝton'o'j, kiu form'is ferm'it'a'n cirkl'o'n. En ĝi'a mez'o kuŝ'is nigr'e'granit'a ŝton'o, kun or'um'it'a sur'skrib'o, kiu vek'is li'a'n sci'vol'o'n. Far'ant'e sign'o'n al la lama'o por iom atend'i, li for'las'is la mal'larĝ'a'n mont'voj'et'o'n kaj de'ĉeval'iĝ'is.
La sur'skrib'o est'is angl'e verk'it'a kaj du'on'laŭt'e la inĝenier'o leg'is la vort'o'j'n.
In memoriam Edward Pik'e, angl'o; Major'o de la 4a Lancashire Regiment'o.
Nask'iĝ'is en Coventry 27 Juni'o 1870.
Pere'is en Tibeto Anno Domin'i 1904.
Li ripoz'u en pac'o.
”Ĉu pere'is?” Camphuis mir'ig'it'e las'is el'glit'i el si'a buŝ'o.
La ne'komplet'ec'o de la epitaf'o vek'is li'a'n interes'o'n kaj re'ven'int'e al Wuangji li far'is al li kelk'a'j'n demand'o'j'n: ”Ĉu major'o Pik'e est'as en'ter'ig'it'a tie ĉi aŭ en Tibeto, sinjor'o?”
Aper'is obstin'a esprim'o en la okul'o'j de la lama'o kaj moment'o'n hezit'int'e, li respond'is: ”Pri tio mi neni'o'n sci'as, sinjor'o.”
”Ĉu ankaŭ ne kiel li pere'is?”
”Ne, pri tio mi sam'e neni'o'n sci'as,” respond'is Wuangji. La inĝenier'o est'is konvink'it'a, ke la vir'o mensog'as; li'a mal'kviet'o kaj la rapid'o, per kiu li subit'e for'rajd'is, klar'e pruv'is, ke li pri tio sci'as pli ol li vol'is kred'ig'i. En kelk'a'j tag'o'j Camphuis lern'is ne plu mir'i pri io, kio koncern'as tibet'an'o'j'n kaj kvankam iom mal'bon'humor'a, li sub'prem'is si'a'n sci'vol'o'n kaj silent'e plu'rajd'is.
Du hor'o'j'n post'e ili ating'is karavan'staci'o'n, tra'nokt'ej'o'n por vojaĝ'ant'o'j kaj komerc'ist'o'j. Ĝi est'is la komenc'a staci'o de la fer'voj'o Sikkem-Calcutta kaj depon'int'e la ĉeval'o'j'n, Camphuis atend'is la vagon'ar'o'n, kiu ili'n konduk'os sud'e'n.
Nur ĉirkaŭ vesper'o ili for'vetur'is. La lama'o neniel montr'is, ke la modern'a'j okcident'a'j trafik'il'o'j vek'as li'a'n interes'o'n; li konstat'is ĉiu'j'n mirakl'o'j'n, kiu'j'n la civiliz'o kaj la teknik'o dum la vojaĝ'o prezent'is, tiel sen'emoci'e kaj indiferent'e, ke tio vek'is la indign'o'n kaj la mal'estim'o'n de la inĝenier'o.
Post si'a al'ven'o en Calcutta, Camphuis si'n konduk'ig'is al mal'grand'a eŭrop'a hotel'o. Komfort'ig'int'e la lama'o'n en ĉi tiu por li tut'e fremd'a ĉirkaŭ'o, li tuj komenc'is si'a'j'n prepar'o'j'n. Li inter'ŝanĝ'is si'a'j'n kredit'leter'o'j'n kontraŭ vojaĝ'trat'o'j kaj aĉet'is ekip'aĵ'o'n. Wuangji nepr'e rifuz'is de'met'i si'a'j'n monaĥ'a'n vest'o'n kaj pelerin'o'n, kiom ajn da pen'o Camphuis far'is por don'i al li ide'o'n pri la varm'eg'o, kiu'n li en la dezert'o sufer'os.
Tri tag'o'j'n post'e la inĝenier'o kun si'a kun'ul'o sur'ŝip'iĝ'is sur la vapor'ŝip'o ”Sirius”, kiu est'is destin'it'a por Kairo.
Camphuis tra'viv'is mult'okup'a'n temp'o'n, sed sur'ŝip'iĝ'int'e li hav'is abund'a'n temp'o'n por ripoz'i kaj medit'i.
Material'o por pri'pens'i ver'dir'e al li ne mank'is; aŭtomat'e unu demand'o al'don'iĝ'is al ali'a.
Kia'manier'e Dalai-lama'o ek'posed'is dokument'o'n, kiu antaŭ tri- aŭ kvar'mil jar'o'j trov'iĝ'is en egipta tomb'o'ĉambr'o? Kiu'n profit'o'n li atend'as de ’Radi'ant'a Lotus'o’?”
Mon'profit'o'n cert'e ne, ĉar la grand'a'j el'spez'o'j de la esplor'o probabl'e egal'os aŭ ebl'e eĉ super'os la valor'o'n de la juvel'o. Kial la reg'ant'o parol'is pri ”sankt'a” misi'o? Al kiu mister'a histori'o rilat'as ’Radi'ant'a Lotus'o’?” Ĉu tiu histori'o rilat'as kun la nokt'a voĉ'o, kiu li'n vek'is en Potala? Al kiu aparten'is tiu voĉ'o? Kio'n signif'is tiu el'kri'o: Al Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe? Ĉu ĝi est'is instig'o aŭ ne'rekt'a minac'o?
Camphuis dum mult'a'j tag'o'j klopod'is trov'i la ĉen'er'o'j'n, kiu'j inter'lig'is tiu'j'n ŝajn'e mem'star'a'j'n fakt'o'j'n kaj okaz'int'aĵ'o'j'n, sed ĉiu li'a pen'ad'o est'is van'a. Li ja re'trov'is en si'a memor'o afer'o'j'n, kiu'j ĉio'n eĉ pli'mister'ig'is. Ekzempl'e la mal'afabl'a rifuz'o de Dalai-lama'o en'man'ig'i al li la not'libr'et'o'n kaj la enigm'a kondut'o de lama'o Wuangji en la Dzjilipla-mont'pas'ej'o, kiam li inform'pet'is pri la mort'o de la angl'a oficir'o.
La inĝenier'o ne sukces'is eĉ iom pri'lum'i ĉi tiu'j'n mal'klar'a'j'n histori'o'j'n. Li nepr'e est'is konvink'it'a, ke li'a kun'ul'o pov'us don'i klar'ig'a'n respond'o'n al ĉiu'j li'a'j demand'o'j, tamen li sci'is, ke ĉiu prov'o por el'log'i konfidenc'em'o'n mal'sukces'us pro la krud'a mal'bon'vol'o de la tibet'an'o.
Krom tio la lama'o sur la ŝip'o neni'e si'n montr'is. Tuj post la komenc'o de la mar'vojaĝ'o li si'n en'ŝlos'is en si'a kajut'o kaj Camphuis baldaŭ ek'sci'is, ke li'a kun'ul'o mult'e sufer'as pro mar'mal'san'o kaj ne nur rifuz'as ĉiu'n nutr'aĵ'o'n, sed ankaŭ ĉiu'j'n profilakt'a'j'n medikament'o'j'n.
Vizit'o'n de Camphuis li mal'akcept'is ĉe la pord'o de si'a kajut'o kaj post tio la inĝenier'o pro neces'o rezign'is si'a'n interes'o'n pri la stat'o de la strang'ul'o.
”Sin'us” inter'temp'e proksim'iĝ'is al si'a cel'o kaj kun sent'o de ĝoj'o kaj kontent'o la inĝenier'o salut'is la nord'afrik'a'n mar'bord'o'n, super kiu kvazaŭ ruĝ'a vual'o pend'is la er'et'a dezert'sabl'o. La inert'a'n ripoz'o'n sur la ŝip'o baldaŭ anstataŭ'is vigl'a ag'ad'o de orient'a'j pasaĝer'o'j, inter kiu'j ĉef'e trov'iĝ'is turk'o'j, arab'o'j kaj lev'ant'an'o'j.
Tuj kiam la kontinent'o liber'iĝ'is de la horizont'o, Camphuis mal'supr'e'n'ir'is por komunik'i al Wuangji la por li liber'ig'a'n nov'aĵ'o'n. Antaŭ la pord'o de la kajut'o al li son'is en la orel'o'j'n mal'laŭt'a voĉ'o. Opini'ant'e, ke Wuangji far'as si'a'j'n preĝ'o'j'n li kelk'a'n temp'o'n atend'is, ĝis kiam subit'e du'a voĉ'o aŭd'iĝ'is. Nur nun Camphuis pord'o'frap'is kaj kiam la pord'o en'e est'is mal'ŝlos'it'a, ĝi fend'e mal'ferm'iĝ'is. Je si'a mir'eg'o li subit'e rigard'is en la oblikv'a'j'n fend'okul'o'j'n de ĉin'o, kiu tamen tuj la pord'o'n re'e ŝlos'is.
Surpriz'it'e la inĝenier'o rest'is atend'ant'a, ĉu ankaŭ la lama'o montr'os si'n. Medit'ant'e, li re'memor'is nun, ke li la fremd'ul'o'n jam antaŭ'e vid'is kaj post kelk'temp'a pri'pens'ad'o la afer'o klar'iĝ'is. La vir'o sen'dub'e aparten'as al la ŝip'an'ar'o, inter kiu'j kelk'a'j ĉin'o'j est'as hejt'ist'o'j.
Camphuis amuz'iĝ'is, kiam li pens'is pri la tim'plen'a'j okul'o'j, per kiu'j la ĉin'o li'n rigard'is, sed ties ĉe'est'o'n en la kajut'o de Wuangji li plu'e ne atent'is. Kiam la lama'o post kelk'a'j minut'o'j ankoraŭ ne montr'iĝ'is, li risk'is frap'i du'a'foj'e. Post mal'long'a flustr'ad'o, kiu antaŭ la pord'o est'is klar'e aŭd'ebl'a, ĝi de'nov'e kiel la unu'a'n foj'o'n fend'et'e mal'ferm'iĝ'is. Wuangji naiv'okul'e rigard'is la inĝenier'o'n kaj demand'is balbut'ant'e, kio'n li dezir'as.
”Ni proksim'iĝ'as al ni'a cel'o; est'as temp'o vi'n pret'ig'i, sinjor'o,” avert'is Camphuis.
La lama'o silent'e al li kap'sign'is kaj iom indign'ant'e pro tiu mister'a kondut'ad'o, la inĝenier'o ir'is al si'a kajut'o por pak'i si'a'j'n kofr'o'j'n. Kelk'a'j'n hor'o'j'n post'e li el'ŝip'iĝ'is kaj konduk'ig'is si'n kun si'a kun'ul'o al hotel'o El Kahira, kiu tut'e en eŭrop'a manier'o est'is instal'it'a. Tiu'n tag'o'n li tut'e ne okup'is si'n pri si'a kun'ul'o kaj tuj komenc'is la prepar'o'n de si'a dezert'vojaĝ'o. Li vizit'is mahomet'an'a'n mufl'o'n 1 , kun kiu li'a patr'o antaŭ'e inter'rilat'is kaj ĉi tiu al li promes'is zorg'i pri fid'ind'a eskort'o al Erment. Post tio, far'int'e divers'a'j'n aĉet'o'j'n, la inĝenier'o re'ir'is al si'a hotel'o kaj, sid'ant'e antaŭ la fenestr'o de si'a ĉambr'o, kelk'a'n temp'o'n observ'is la vigl'a'n mov'iĝ'ad'o'n en la strat'o.
Li'a rigard'o subit'e fal'is sur kaŭr'ant'a'n figur'o'n, en kiu li je si'a mir'o re'kon'is la ĉin'o'n, kiu'n li sur ”Sirius” trov'is en la kajut'o de Wuangji. Iom pri'pens'int'e, li konjekt'is, ke la ĉin'o atend'as la lama'o'n kaj ke tim'em'o li'n re'ten'as anonc'i si'n en la hotel'o. Camphuis decid'is avert'i Wuangji kaj ir'is al ties ĉambr'o.
1 alt'rang'a mohamed'an'a pastr'o ”Sinjor'o, mi konjekt'as, ke ekster'e kon'at'ul'o vi'n atend'as,” li komenc'is.
”Ĉu kon'at'ul'o mi'n atend'as?” parol'eksplod'is la lama'o konstern'it'e.
”Jes, mi kred'as, ke li est'as la ĉin'o, kiu'n mi renkont'is sur ’Sirius’,” daŭr'ig'is la inĝenier'o.
Li vid'is, ke la ali'a embaras'iĝ'as kaj sur li'n ĵet'as konfuz'a'n rigard'o'n. Tiu ten'iĝ'o al li ŝajn'is tiel strang'a, ke ĝi subit'e far'is li'n mal'fid'em'a. Li esplor'e rigard'is la lama'o'n, sed ĉi tiu preskaŭ tuj de'nov'e si'n reg'is. Tamen li ŝajn'e serĉ'is iu'n pretekst'o'n, ĉar li ne tuj trov'is vort'o'j'n por don'i akcept'ebl'a'n klar'ig'o'n pri la ĉe'est'o de la ĉin'o.
”Est'as ebl'e, ke vi prav'as, sinjor'o,” li fin'e el'ig'is. ”Sur'ŝip'e mi promes'is al la vir'o rekompenc'o'n; li kelk'foj'e mi'n help'is, kiam mi ne pov'is for'las'i la kajut'o'n.”
Camphuis per suspekt'a rigard'o observ'is la tibet'an'o'n kaj al si demand'is, kio'n li pri tiu ĉi klar'ig'o pov'as kred'i.
Li fort'e konjekt'is, ke la lama'o dir'is mensog'o'n, ĉar al li ne tre ver'ŝajn'is, ke la lama'o est'us ven'ig'int'a la ĉin'o'n al la hotel'o, hav'int'e sur la ŝip'o ĉi'a'n okaz'o'n por li'n rekompenc'i. Subit'e li'n kapt'is ide'o, kiel li pov'as cert'iĝ'i pri la ver'ec'o de la naiv'aspekt'a klar'ig'o de Wuangji.
”Mi moment'o'n ven'ig'os la vir'o'n ĉi tie'n, sinjor'o,” li rapid'e dir'is.
La lama'o tim'ig'it'e gest'is kaj energi'e kap'ne'is.
”Ne, mi ir'os al li, ne far'u pen'o'n,” li konfuz'it'e parol'eksplod'is, ir'ant'e al la pord'o.
Camphuis li'n sekv'is ĝis si'a propr'a ĉambr'o kaj tie ek'star'is antaŭ la fenestr'o. Li vid'is Wuangji rapid'e trans'ir'i la strat'o'n kaj la ĉin'o'n surpriz'it'e ek'star'i. Ili inter'ŝanĝ'is kelk'a'j'n vort'o'j'n kaj subit'e la ne'kon'at'o ĵet'is flug'a'n rigard'o'n al la fenestr'o'j de la hotel'o. Post'e Wuangji al li don'is iom da mon'o kaj post kiam ili inter'salut'is, la ĉin'o for'ir'is kaj Wuangji re'ir'is en la hotel'o'n.
”Komedi'o . . . mizer'a komedi'o . . . sed por kiu cel'o?”
las'is Camphuis koler'e al si el'glit'i. Li kelk'a'j'n moment'o'j'n serĉ'is pri respond'o, ĝis kiam frap'o sur la pord'o'n for'ig'is la demand'o'n el li'a'j pens'o'j. Li en'ir'ig'is la frap'int'o'n kaj je li'a surpriz'o oni al li en'man'ig'is leter'o'n de la mufti'o. Rapid'e li mal'ferm'is la skrib'aĵ'o'n kaj kontent'e leg'is la jen'o'n: ”Estim'ind'a sinjor'o kaj amik'o. Ĉirkaŭ sun'sub'ir'o mi'a serv'ist'o ven'os por vi'n konduk'i al la tend'o'j de ŝejk'o Hussein ebn Ahmed ĉe la ekster'a flank'o de la urb'o. Li est'as pret'a akompan'i vi'n al Erment. Sub li'a protekt'o vi est'os tut'e sen'danĝer'a. Ceter'e vi pov'as li'n fid'i, atent'ant'e la arab'a'n proverb'o'n, kiu dir'as: ”Regal'u beduen'o'n kaj li for'ŝtel'os vi'a'j'n vest'o'j'n.”
Kun'port'u mal'mult'e da ŝanĝ'mon'o dum vi'a vojaĝ'o; don'u al la ŝejk'o nur mal'grand'a'n antaŭ'pag'o'n en kontant'o'j kaj al li en'man'ig'u ĉek'o'n, kiu nur post vi'a re'ven'o en Kairo est'os pag'ebl'a. Estim'ind'a sinjor'o kaj amik'o, salut'o'n.”
Ĝoj'a, ĉar li provizor'e est'as liber'ig'it'a de si'a plej grand'a zorg'o, Camphuis avert'is la lama'o'n kaj post tio si'n prepar'is por sekv'i la serv'ist'o'n. Mal'pacienc'e li atend'is la hor'o'n de la sun'sub'ir'o kaj kiam fin'e la muezin'o Ibrahim est'is anonc'it'a ĉe li, li rapid'e mal'supr'e'n'ir'is kun la lama'o kaj for'las'is kun li la hotel'o'n.
Moment'o'n post'e ili est'is sur'voj'e al Cherchohe, kvartal'o, kie la migr'ant'a'j beduen'trib'o'j star'ig'as si'a'j'n tend'o'j'n, kiam ili vizit'as Kairon. Rapid'e mal'lum'iĝ'is kaj sekv'ant'e la mahomet'an'o'n Camphuis ne rigard'is dekstr'e'n nek mal'dekstr'e'n, tamen, se li est'us far'int'a la pen'o'n por turn'iĝ'i, li kun surpriz'o est'us konstat'int'a, ke li'n sekv'as la mister'a ĉin'o, kiu eĉ ne moment'o'n li'n perd'is el la vid'o.
Hussein ebn Ahmed est'is la ĉef'a trib'estr'o de ’la hom'o'j de la tend'o’, kiel la beduen'o'j nom'as si'n mem.
Eĉ ŝejk'o'j oft'e al li tribut'is. La Mekk'a-pilgrim'ant'o'j, kiu'j tra'ir'is la dezert'o'n, sci'is, ke kontraŭ neni'u beduen'trib'o ili est'as sekur'a'j, se ili ne pov'as montr'i atest'o'n, ke la sum'o por tra'ir'o de la land'o fiks'it'a de ŝejk'o Hussein est'as pag'it'a kaj la turist'o'j, kiu'j risk'is plezur'vojaĝ'o'n en la dezert'o est'is pri'rab'at'a'j de li en manier'o, kiu al ili rest'is long'e kaj amar'e en la memor'o.
Sub li'a protekt'o oni tamen est'is sen'danĝer'a kiel en la sin'o de Abrahamo kaj scienc'ul'o'j, kiu'j entrepren'is esplor'vojaĝ'o'n, ne pov'is far'i i'o'n pli bon'a'n ol hav'ig'i al si la eskort'o'n de Hussein ebn Ahmed, kiu dispon'is pri kvar'dek fort'a'j vir'o'j.
Sid'ant'a en si'a tend'o kaj ĉirkaŭ'at'a de kelk'a'j vir'a'j parenc'o'j, ŝejk'o Hussein akcept'is si'a'j'n vizit'ant'o'j'n kun majest'a solen'o. Est'as ver'e, ke li ne si'n humil'ig'is por lev'iĝ'i, sed li bon'ven'ig'is si'a'j'n vizit'ant'o'j'n per riverenc'o, kiu ne nur montr'is respekt'o'n por la gast'o, sed ankaŭ konsci'o'n pri propr'a dign'o.
La mor'o'j de la beduen'o'j ne est'is tut'e fremd'a'j al Camphuis kaj pro tio li evit'is mem ek'parol'i pri la cel'o de si'a ven'o.
Post nombr'o da ceremoni'o'j, kiu'j cel'is konvink'i la inĝenier'o'n pri la sincer'ec'o de li'a gast'ig'ant'o, la ŝejk'o mem komenc'is la inter'parol'ad'o'n.
”Vi de mal'proksim'e ven'is por tra'vojaĝ'i la dezert'o'n, ĉu ne, sinjor'o?”
”Jes, mi vol'as far'i ekskurs'o'n al Erment en Thebe,”
konfirm'is Camphuis.
”Ma Sh’Allah, ĉu al Erment? Est'as long'a vojaĝ'o, sinjor'o.”
”Tamen ne, ĝi maksimum'e daŭr'os kelk'a'j'n semajn'o'j'n,” kontraŭ'is Camphuis afabl'a'ton'e. Li kompren'is, ke la beduen'o intenc'e pli'grand'ig'as la mal'facil'aĵ'o'j'n de la vojaĝ'o por postul'i pli da mon'o por si'a eskort'ad'o kaj kvankam la el'spez'o'j ŝarĝ'os la kont'o'n de Dalai-lama'o, li tamen ne vol'is tro'pag'i.
”La mufti'o, kiu est'as mi'a amik'o, al mi dir'is, ke vi probabl'e bon'vol'os mi'n akompan'i, estim'ind'a ŝejk'o,” li dir'is, prov'ant'e evit'i plu'a'j'n kontraŭ'o'j'n.
”Per la profet'o, sinjor'o, vi'a amik'o est'is tre anticip'em'a,” respond'is la beduen'o. ”Mi ne intenc'as nun en'ir'i la dezert'o'n; la paŝt'ej'o'j est'as mal'bon'a'j ĉi temp'e, la varm'o far'as la vojaĝ'ad'o'n turment'o kaj la vir'in'o'j est'as lac'a'j.”
”Mi sci'as, ke la paŝt'ej'o'j est'as mal'bon'a'j kaj ke la sezon'o est'as mal'favor'a kaj mi tre bedaŭr'as, ke vi'a'j vir'in'o'j — Allah ili'n ben'u — est'as lac'a'j, ŝejk'o Hussein,” serioz'e daŭr'ig'is Camphuis kaj kun rigard'o, kiu klar'e esprim'is sen'iluzi'iĝ'o'n, li al'dir'is: ”Tiu'kaz'e mi dev'os pet'i la egipt'an reg'ist'ar'o'n pri eskort'o.”
”Ma Sh’Allah, la egiptaj soldat'o'j est'as mal'fid'ind'a'j, sinjor'o; ili tro'pag'ig'as la vojaĝ'ant'o'j'n kaj komplot'as kun la rab'ist'o'j, kiu'j pri'rab'as la karavan'o'j'n,” ek'kri'is Hussein tim'ig'it'e.
”Mi dank'as mi'a'n amik'o'n pro tiu'j avert'o'j; ili mi'n decid'ig'as prokrast'i la vojaĝ'o'n ĝis pli oportun'a okaz'o,” fin'is Camphuis, nur pen'e konserv'ant'e si'a'n serioz'ec'o'n. La mal'bon'a'j propr'ec'o'j, kiu'j'n Hussein atribu'is al la egiptaj soldat'o'j, est'is komplet'a detal'ad'o de la mal'virt'o'j, kiu'j'n posed'is la migr'ant'a'j beduen'o'j, sed li ja gard'is si'n el'dir'i pri tio si'a'n opini'o'n. Li far'is mov'o'n por lev'iĝ'i, sed rapid'a gest'o de la ŝejk'o li'n re'ten'is.
”Per la profet'o, la viv'o kuŝ'as en la man'o'j de Allah; la sekv'ant'a'n jar'o'n vi ebl'e pov'us est'i mal'san'a. Ebl'e vi'a edz'in'o est'us perd'iĝ'int'a aŭ vi'a prefer'at'a fil'o kaj tiam vi probabl'e bedaŭr'us est'i prokrast'int'a la vojaĝ'o'n,” serioz'a'ton'e kontraŭ'dir'is Hussein ebn Ahmed. ”La saĝ'a mufti'o de la moske'o El Azbar est'as mi'a amik'o kaj li'a'j amik'o'j est'as mi'a'j. Mi ne volont'e iu'n sen'iluzi'ig'as kaj kun kelk'a konsider'ad'o probabl'e est'us ebl'e, tamen al vi help'i.”
”Se vi pri tio sukces'us, vi cert'e al mi komplez'us, sed antaŭ ol ni plu'e plan'os, mi ŝat'us aŭd'i vi'a'j'n kondiĉ'o'j'n, estim'ind'a sinjor'o,” dir'is Camphuis.
La ŝejk'o klin'is la kap'o'n kaj long'e medit'is. Fin'e li ĵet'is al la inĝenier'o esplor'a'n rigard'o'n.
”Ma Sh’Allah, la vojaĝ'o est'as long'a kaj tre danĝer'a; la paŝt'ej'o'j est'as mal'bon'a'j kaj la vir'in'o'j est'as lac'a'j; dek'mil piastr'o'j ŝajn'as al mi nur mal'grand'a rekompenc'o por ĉiu'j ĉi ĝen'aĵ'o'j,” li balbut'e daŭr'ig'is.
Dek'mil piastr'o'j reprezent'is la valor'o'n de mil du'cent gulden'o'j, sum'o kiu'n oni laŭ okcident'a'j koncept'o'j ne pov'is nom'i ekstravaganc'a postul'o, sed kiu en la dezert'o per la du'on'o est'is tro alt'a.
Camphuis per energi'a kap'sku'ad'o mal'akcept'is la postul'o'n kaj propon'is kvar'mil piastr'o'j'n. Hussein ebn Ahmed afekt'is ĉagren'iĝ'o'n kaj ofend'iĝ'o'n, sed tamen mal'pli'ig'is la petit'a'n sum'o'n per du'mil piastr'o'j. Post long'a marĉand'ad'o ili fin'e akord'iĝ'is pri rekompenc'o de ses'mil piastr'o'j, sed nun ek'est'is nov'a'j mal'facil'aĵ'o'j pri la pag'o.
De'nov'e ili long'e inter si postul'is kaj propon'is, ĝis kiam la ŝejk'o fin'e konsent'is pri anticip'a sum'o de mil piastr'o'j en kontant'o'j kaj pri ĉek'o por la rest'o, kiu'n li tamen nur post re'ven'o de la karavan'o en Kairo pov'os en'kas'ig'i.
La inĝenier'o en'pens'e si'n jam gratul'is pro la rezult'o de la inter'trakt'o'j, kiam la dat'o de for'ir'o minac'is ŝancel'i ĉio'n. Camphuis en kelk'a'j tag'o'j vol'is for'las'i Kairon, sed la ŝejk'o kontraŭ'is ĉi tiu'n propon'o'n per fort'a protest'o.
”Ni far'is long'a'n vojaĝ'o'n, sinjor'o kaj mi jam dir'is al vi, ke la vir'in'o'j est'as tre lac'a'j. Vi postul'as la ne'ebl'o'n; la vir'o'j dev'as vizit'i la moske'o'n por far'i la preskrib'it'a'j'n lav'o'j'n kaj la vir'in'o'j vol'as ir'i al la bazar'o por far'i aĉet'o'j'n.”
”Nu, ni do konsent'u for'ir'i post semajn'o,” propon'is Camphuis mal'bon'humor'e.
”Ne'ebl'e, sinjor'o,” kri'is ŝejk'o Hussein. ”Vi ebl'e forges'as, ke la 11-a de Bacench est'as baldaŭ ven'ont'a, la fest'o de la ’nokt'o de la gut'o’. Ni respekt'as la mal'nov'a'j'n kutim'o'j'n kaj ni ne pov'as ĝi'n fest'i en la dezert'o. Mi konsent'as for'ir'i tuj post la 11-a, sed nepr'e eĉ ne unu tag'o'n pli fru'e.”
Camphuis memor'is, ke ankoraŭ nun'temp'e inter mult'a'j beduen'o'trib'o'j rest'is la antikv'a kred'o, ke Nil'o, kiu en la nokt'o de la 11-a de Bacench ating'as si'a'n plej mal'alt'a'n nivel'o'n, tiu'n nokt'o'n de'nov'e kresk'as pro di'a larm'o, kiu fal'as en la flu'ej'o'n.
Li ankaŭ sci'is, ke ĉi tiu ”fest'o de la nokt'o” de la migr'ant'a'j beduen'o'j, kies viv'o en la dezert'o oft'e de'pend'as de la posed'o de kelk'a'j gut'o'j da akv'o, alt'e est'as respekt'at'a kaj li kompren'is, ke est'us van'a pen'o, se li prov'us ŝanĝ'i la pens'o'j'n de la ŝejk'o. Kvankam ĉi tio signif'is prokrast'o'n de tri semajn'o'j, li pro neces'o rezignaci'is kaj konfirm'is la far'it'a'n inter'konsent'o'n per man'prem'o. Post'e li en'man'ig'is al Hussein la anticip'a'n sum'o'n kaj dis'don'is kelk'a'j'n piastr'o'j'n inter la infan'o'j. Regal'it'e per tas'o da kaf'o, Camphuis intenc'is ir'i re'turn'e al si'a hotel'o, kiam subit'e kapt'is li'n demand'o.
”Ĉu vi kon'as Erment, estim'ind'a sinjor'o?” li inform'pet'is.
”Jes la land'o'n, sinjor'o, sed ne la fellahin 1 ,” respond'is la beduen'o.
”Ĉu vi iam aŭd'is pri vir'o, kiu nom'iĝ'as Amèn Hoeï?”
La ŝejk'o moment'o'n pri'pens'is, sed tiam kap'ne'is.
”Oni ebl'e li'n nom'as kolŝito, kiu prepar'as kyphi, arom'aĵ'o'n,” klar'ig'is la inĝenier'o.
La beduen'o tuj energi'e kap'jes'is.
”Efektiv'e, sinjor'o, mi sci'as, kiu'n vi cel'as, mi aŭd'is pri li,” li rapid'e respond'is. ”La vir'o est'as kurac'ist'o, sorĉ'ist'o kaj scienc'ul'o kaj li en'balzam'ig'as la mort'int'a'j'n fellahin. Mi unu foj'o'n eĉ vid'is li'n de mal'proksim'e; li loĝ'as ekster Erment, sol'a inter la mort'int'o'j. La ŝakal'o'j nom'iĝ'as li'a'j amik'o'j kaj li fum'as haŝiŝ'o'n. La hom'o'j de la tend'o tim'as li'n; oni dir'as, ke li sekret'e inter'rilat'as kun la spirit'o'j de la sub'ter'a mond'o.”
1 La egiptajn ter'kultur'ist'o'j'n la beduen'o'j mal'estim'e nom'as ”fellahin” t.e. plug'ist'o'j.
Camphuis ĝoj'iĝ'is ek'sci'ant'e, ke Amèn Hoeï efektiv'e viv'as, pri kio li kelk'foj'e dub'is. Laŭ la sci'ig'o'j de Hussein li ŝajn'e tut'e perd'iĝ'as en forges'it'a pas'int'ec'o; li balzam'as la mort'int'o'j'n kaj inter ili loĝ'as, simil'e al la pastr'o'j en la antikv'a Egipto. La fakt'o, ke Amèn Hoeï fum'as haŝiŝ'o'n, signif'as, ke li posed'as mal'virt'o'n, kiu precip'e en ĉi tiu temp'o fervor'e est'as praktik'at'a, ke li for'don'as si'n al modern'a narkot'a venen'o, kiu kaŭz'as ne'dir'ebl'e grand'a'n moral'a'n kaj fizik'a'n mizer'o'n; al opi'o . . .
Kontent'e Camphuis fin'e adiaŭ'is la beduen'o'j'n. Sur'voj'e al la urb'o'centr'o li raport'is al Wuangji pri la inter'trakt'o'j. La tibet'an'o eĉ ne per unu vort'o est'is si'n miks'int'a en la inter'parol'ad'o'n. La long'a prokrast'o de la for'vojaĝ'o rimark'ebl'e sen'iluzi'ig'is li'n kaj eĉ al li provok'is mal'fort'a'n protest'o'n, kiu'n Camphuis tamen tuj sufok'is propon'ant'e, ke li do sol'a vojaĝ'u al Erment.
Re'ven'int'e en la hotel'o'n Camphuis ali'vest'is si'n kaj ir'is al la manĝ'o'salon'o, kontraŭ'e al Wuangji, kiu prefer'is tag'manĝ'i en si'a ĉambr'o. Tuj post kiam li fin'is la simpl'a'n manĝ'o'n, la lama'o for'las'is si'a'n ĉambr'o'n. Tim'em'e ĉirkaŭ'rigard'ant'e, kvazaŭ li tim'us est'i surpriz'at'a, li ŝtel'ir'is de la ŝtup'ar'o kaj tra la koridor'o. Kiel ombr'o li el'glit'is el la hotel'o kaj ne unu moment'o'n hezit'ant'e li mal'dekstr'e'n ir'is en la strat'o'n. Li ir'is ĝis mal'nov'a maŭr'a konstru'aĵ'o, kie li halt'is kaj esplor'e ĉirkaŭ'rigard'is.
Nur kelk'a'j'n sekund'o'j'n post'e aper'is el la ombr'o de mal'nov'a pord'eg'o figur'o, kiu rekt'e li'n al'ir'is kaj kun kiu li rapid'e inter'ŝanĝ'is kelk'a'j'n vort'o'j'n. Du minut'o'j'n post'e Wuangji re'ir'is kaj ne'rimark'at'e de'nov'e en'glit'is en la hotel'o'n, dum la ali'a, la mister'a ĉin'o, en'ir'is la voj'o'n al la kvartal'o Cherchohe, kie est'is star'ig'it'a'j la tend'o'j de ŝejk'o Hussein ebn Ahmed.
Dum la rest'ad'o en Kairo, kiu'n Camphuis profit'is por entrepren'i divers'a'j'n ekskurs'et'o'j'n en la ĉirkaŭ'o kaj por vizit'i la bel'eg'a'j'n muze'o'j'n, la atent'em'o de la lama'o eĉ ne minut'o'n mal'vigl'iĝ'is. Ŝajn'is, ke la tibet'an'o streĉ'is ĉiu'j'n fort'o'j'n por neni'e perd'i la inĝenier'o'n el la vid'o, kio sen'dub'e est'is konform'a al la instrukci'o'j de Dalai-lama'o, sed kio al Camphuis kaŭz'is sent'o'n de mal'liber'ul'o.
Tiu silent'a gard'ant'o de ĉiu'j li'a'j ir'o'j fin'e tiel profund'e li'n incit'is, ke li la vir'o'n ek'mal'am'is kaj kelk'foj'e sent'is la inklin'o'n embaras'ig'i li'n rezign'ant'e la tut'a'n komisi'o'n.
Kun sent'o de liber'iĝ'o li fin'e salut'is la tag'o'n, en kiu li pov'is for'las'i Kairon.
La karavan'o de Hussein ebn Ahmed por ĉi tiu vojaĝ'o konsist'is el ses'dek kamel'o'j, tri'on'o de la kutim'a nombr'o.
La ŝejk'o'n tamen nur akompan'is ne pli ol dek arm'it'a'j vir'o'j, kies vir'in'o'j kaj infan'o'j form'is la pli grand'a'n part'o'n de la karavan'o. La vir'in'o'j, ĝis la okul'o'j kovr'it'a'j de ne'tra'vid'ebl'a mal'pur'a vual'o, ĉe ĉiu halt'o tuj re'tir'iĝ'is en la tend'o'j'n kaj plej zorg'e evit'is kontakt'iĝ'i kun la fremd'ul'o'j.
La ŝejk'o kun'konduk'is si'a'n prefer'at'a'n vir'in'o'n en mal'grand'a tend'o sur la dors'o de unu el la plej fort'a'j kamel'o'j, malic'a best'o, kiu al ĉiu, kiu proksim'iĝ'is, tuj kraĉ'is en la vizaĝ'o'n. Hussein gard'is si'a'n vir'in'o'n kun preskaŭ rid'ind'e ĵaluz'a mal'fid'o; ŝi rajd'is ĉiam kelk'cent'o'j'n da metr'o'j post la karavan'o kaj ĉiam sub la okul'o de unu el la frat'o'j. Al Camphuis eĉ ne montr'iĝ'is pint'et'o de ŝi'a vual'o kaj kiam ŝi ĉe la halt'ej'o'j for'las'is la kamel'o'n, ŝi kun'e kun la tend'o est'is lev'at'a kaj tiel en'port'at'a en si'a'n tra'nokt'ej'o'n.
La inĝenier'o'n mir'ig'is, ke ŝi eĉ ne serv'ig'is si'n de la ali'a'j vir'in'o'j, ĉar nur la ŝejk'o kaj ŝi'a'j frat'o'j pov'is en'ir'i la tend'o'n. Camphuis sci'is, ke la beduen'o'j est'as super'mezur'e ĵaluz'a'j kaj suspekt'em'a'j rilat'e al la vir'in'o'j kaj pro tio li do ne pen'is kon'at'iĝ'i kun la bel'a Fatimah, kvankam la fam'o pri ŝi'a bel'ec'o ripet'e ekscit'is li'a'n sci'vol'em'o'n.
La vojaĝ'o, kiom ajn mal'agrabl'a sur la ĝib'a dors'o de kamel'o, tre prosper'is kaj la nur'a person'o, kiu si'n kompat'is pro la mal'oportun'aĵ'o'j de la vojaĝ'o, est'is Wuangji. Li daŭr'e trov'iĝ'is en ekscit'iĝ'em'a, koler'a humor'o; li mult'e sufer'is pro la varm'eg'o kaj pend'sid'is sur si'a kamel'o kvazaŭ sen'pov'a kaj sopir'eg'ant'a al re'freŝ'iĝ'o.
Kvar tag'o'j'n post si'a for'ir'o el Kairo la karavan'o ating'is la ruin'o'j'n de Thebe. Ĉi tie la ŝejk'o tut'a'n tag'o'n ripoz'is por don'i al Camphuis okaz'o'n pri'rigard'i la pra'mal'nov'a'j'n rest'aĵ'o'j'n de la plej antikv'a egipta civiliz'o.
La sekv'int'a'n tag'o'n oni fru'maten'e daŭr'ig'is la vojaĝ'o'n kaj ating'is ĉirkaŭ tag'mez'o Erment, vast'a'n urb'o'n kun relativ'e mal'grand'a nombr'o da en'loĝ'ant'o'j.
Hussein ordon'is star'ig'i la tend'o'j'n sur paŝt'ej'o ekster la urb'o kaj post kelk'hor'a ripoz'o li akompan'is Camphuis kaj la lama'o'n al la dom'o de la kolŝito, kiu trov'iĝ'is ses mejl'o'j'n sud'e'n. Mez'voj'e la aspekt'o de la pejzaĝ'o ŝanĝ'iĝ'is. La ter'o tie iĝ'is sen'kresk'a kaj rok'ec'a kaj nek arb'o nek arbust'o pli'vigl'ig'is la griz'ec'a'n pejzaĝ'o'n de la ĉirkaŭ'o. La aspekt'o iĝ'is mort'ec'a kaj mal'hel'a kaj ju pli mal'proksim'e'n oni rajd'is, des pli mal'ĝoj'ig'a iĝ'is la impres'o, kiu'n far'is la ĉirkaŭ'o sur la vojaĝ'ant'o'j'n.
Iom post iom sent'o de sen'konsol'a izol'ec'o ek'reg'is Camphuis kaj tiu strang'a emoci'o baldaŭ iĝ'is tiel fort'a, ke li parol'is nur per mal'laŭt'a voĉ'o kaj fin'e, sam'e kiel la beduen'o kaj Wuangji, tut'e silent'is. Ili proksim'um'e unu hor'o'n est'is rajd'int'a'j, kiam ili ating'is mal'grand'a'n, strang'form'a'n rok'plat'aĵ'o'n.
”Mal'antaŭ tiu ĉi plat'aĵ'o est'as la loĝ'ej'o de Amèn Hoeï, sinjor'o,” avert'is la ŝejk'o.
Camphuis silent'e al li kap'sign'is kaj antaŭ'e'n'pel'at'e de si'a mal'pacienc'o, li instig'is si'a'n kamel'o'n al ankoraŭ pli grand'a rapid'ec'o. Ĉe la ali'a flank'o de la plat'aĵ'o li kun sub'prem'it'a ek'kri'o de surpriz'o halt'ig'is si'a'n kamel'o'n.
Antaŭ li etend'iĝ'is griz'ec'a, sen'konsol'a eben'aĵ'o kun brul'e varm'ig'it'a'j rok'o'j, en kiu'j ne'fin'vid'ebl'a'j vic'o'j da tomb'ej'o'j est'is el'hak'it'a'j, ĉiu'j ferm'it'a'j per pez'a'j ŝton'o'j. Ĉi tie trov'iĝ'is absolut'e neni'o, kio al'log'is la okul'o'j'n; la tut'a mal'freŝ'kolor'a eben'aĵ'o prezent'is mal'log'a'n aspekt'o'n kaj eĉ la ĉiel'o, kiu volb'iĝ'is super ĉi tiu'j mal'bel'eg'a'j kamp'o'j, ŝajn'is griz'a. Sur ĉio en la ĉirkaŭ'o ŝajn'e kuŝ'is enigm'a kaj tim'ig'a prem'o, kiu est'is ne'klar'ig'ebl'a, sed kiu vek'is la pens'o'n pri mal'ben'o de la ĉiel'o.
Silent'a, mal'gaj'a, Camphuis las'is la impres'o'n de ĉi tiu sen'esper'ig'a izol'ec'o influ'i sur li'n, ĝis kiam fin'e la mal'laŭt'a voĉ'o de Hussein subit'e li'n vek'is el li'a melankoli'a medit'ad'o.
”Ĉi tio'n la turist'o'j nom'as la Nekropol'o de Erment, sinjor'o; mort'int'o-urb'o el rok'loĝ'ej'o'j, en kiu'j ankoraŭ trov'iĝ'as tomb'o'j, kiu'j hav'as la aĝ'o'n de kvar'mil jar'o'j,”
dir'is la ŝejk'o.
”Est'as mal'log'a region'o, kiu vek'as abomen'o'n,” respond'is Camphuis korp'remit'e. ”Est'as ne'kompren'ebl'e, ke iu pov'as loĝ'i tie ĉi. Kie do kuŝ'as la dom'o de Amèn Hoeï?”
”Jen, sinjor'o, ĝi preskaŭ ne est'as disting'ebl'a de la ĉirkaŭ'ant'a'j rok'o'j,” respond'is la beduen'o, etend'ant'e la man'o'n.
Kun ĝem'o, per kiu liber'iĝ'is li'a streĉ'it'ec'o, la inĝenier'o rigard'is en la indik'it'a'n direkt'o'n. Tie star'is, si'n apog'ant'e kontraŭ sen'kresk'a'j, alt'e lev'iĝ'ant'a'j rok'o'j el porfir'o, mal'alt'a dom'o el rok'blok'o'j, sen ia ekster'a ornam'aĵ'o kaj de mal'lert'a arkitektur'o, tamen bon'e ŝirm'it'a kontraŭ la brul'e varm'eg'a'j vent'o'j de la dezert'o. Inter la rok'o'j petol'is, kiel infan'o en mult'e tro grand'a lit'o, miniatur'river'et'o, kiu'n nun en la plej favor'a sezon'o nutr'is font'o, kiu el'ter'iĝ'is ie mal'antaŭ la dom'o.
Flank'e de la dom'o star'is ŝnur'fiks'it'a'j kelk'a'j mal'dik'a'j kapr'in'o'j kaj sur la tegment'o sid'is, mal'vigl'e kaj anhel'ant'e pro la varm'eg'o, grand'a, pal'kolor'a vultur'o. Grand'a amas'o da korv'o'j mal'rapid'e cirkl'is ĉirkaŭ la dom'o kaj antaŭ la nur'a fenestr'o, kiu trov'iĝ'is en la flank'mur'o, kelk'a'j kolomb'o'j batal'is pro sen'viv'a arb'o'branĉ'et'o, kiu kvazaŭ pro mirakl'o ven'is en ĉi tiu'n mal'fekund'a'n region'o'n.
Nek son'o nek mov'o konjekt'ig'is al'est'o'n de loĝ'ant'o kaj la nur'a'n bru'et'o'n, kiu est'is percept'ebl'a, kaŭz'is la mal'rapid'a flug'il'bat'ad'o de la korv'o'j, kiu son'is kiel mal'laŭt'a lament'ad'o de perd'iĝ'int'a'j anim'o'j en la sen'ripoz'a vag'ad'o tra la sen'lim'a spac'o.
”Ĉu ni ir'u plu'e'n, khawaja?” la ŝejk'o fin'e inter'romp'is la silent'o'n, kiu preskaŭ iĝ'is tim'ig'a.
”Ne, rest'u tie ĉi, mi ir'os sol'a, ĉar pov'us est'i, ke Amèn Hoeï rifuz'us ni'n akcept'i, se li vid'us vi'n arm'it'a,” respond'is Camphuis per strang'son'a voĉ'o.
”Mi vol'as kun'ir'i kun vi, sinjor'o,” subit'e son'is mal'laŭt'e sed decid'e la voĉ'o de la lama'o.
Camphuis incit'it'e turn'is la vizaĝ'o'n kaj glit'ig'is si'n de si'a rajd'o'best'o.
”Bon'e; kun'ir'u, se tio al vi plaĉ'as,” li mal'bon'humor'e ek'dir'is.
La lama'o rapid'e de'kamel'iĝ'is kaj sekv'is la inĝenier'o'n al la dom'o. Ĝi hav'is lign'a'n pord'o'n, mal'oft'aĵ'o'n en tiu ĉi sen'lign'a region'o.
Camphuis frap'is sur la pord'o'n kaj pacienc'e atend'is viv'o'sign'o'n. La korv'o'j pro la ne'kutim'a bru'o for'flug'is kaj cirkl'is flug'il'bat'ant'e super ili'a'j kap'o'j kaj la vultur'o mal'vigl'e sur ili'n rigard'is.
La inĝenier'o jam komenc'is opini'i, ke la dom'o est'as for'las'it'a, kiam subit'e la pord'o mal'ferm'iĝ'is. Sur la sojl'o montr'iĝ'is alt'a, mal'dik'a vir'o, ĉirkaŭ kvin'dek'jar'a, vest'it'a per la long'a blank'a abba de la beduen'o'j.
Li'a ŝvel'int'a vizaĝ'o kun la mal'fort'a'j trajt'o'j, de kiu pend'is long'a, griz'a barb'o, port'is klar'a'j'n sign'o'j'n de li'a sklav'ec'o de narkotik'o kaj la trem'et'ad'o de li'a'j blank'a'j, mal'dik'a'j fingr'o'j pruv'is, ke li preskaŭ tut'e perd'is la reg'ad'o'n super si'a'j nerv'o'j.
Li mir'e rigard'is la inĝenier'o'n kaj ties kun'ul'o'n kaj kiam Camphuis franc'lingv'e li'n al'parol'is, li kap'ne'is por montr'i, ke li neni'o'n kompren'is.
Antaŭ ol al'vok'i la ŝejk'o'n por funkci'i kiel interpret'ist'o, kontent'e li konstat'is, ke Amèn Hoeï nun li'n kompren'is.
”Bon'a'n tag'o'n; mi far'is long'a'n vojaĝ'o'n por parol'i kun vi,” komenc'is Camphuis.
”Por parol'i kun mi?” plen'mir'e demand'is la ali'a.
”Jes, la cel'o de mi'a vojaĝ'o est'is vizit'i sinjor'o'n Hoeï,”
la inĝenier'o ankoraŭ'foj'e prov'is per la angl'a lingv'o, ”kaj se mi est'as bon'e inform'it'a, vi est'as . . .”
Kap'jes'ant'e la vir'o li'n inter'romp'is: ”Mi est'as Amèn Hoeï,” li konfirm'is kaj ankoraŭ'foj'e ĵet'int'e mir'rigard'o'n al la lama'o li daŭr'ig'is: ”Mi hav'as nur mal'mult'a'n lok'o'n, sed kontent'iĝ'u kaj en'ir'u, sinjor'o.”
Kun ĉi tiu'j vort'o'j la kolŝito si'n turn'is kaj far'ant'e sign'o'n al la lama'o por li'n sekv'i, Camphuis en'ir'is la mister'a'n log'ej'o'n.
La ĉambr'o, kiu'n la inĝenier'o en'ir'is, est'is tre vast'a, sed plen'plen'a de ĉi'a'j objekt'o'j, kiu'j ne aparten'is al ordinar'a mebl'ar'o de loĝ'ej'o. Krom long'a tabl'o kaj bel'stil'a'j antikv'a'j benk'et'o'j, ne est'is ali'a mebl'ar'o. Laŭ'long'e de la mur'o'j tamen star'is nombr'o da ornam'it'a'j kaj or'it'a'j ĉerk'o'j, kiu'j hav'is la form'o'n de la kontur'o de la hom'a korp'o.
Sur tabl'o star'is idol'statu'et'o de Toth, laŭ la esoter'a doktrin'o de la antikv'egipt'a panteism'o la protekt'ant'o de pastr'o'j kaj kurac'ist'o'j. Amas'o da akr'a'rand'a'j fajr'o'ŝton'o'j, kiu'j serv'is kiel tranĉ'il'o'j, kaj kelk'a skrib'il'ar'o, komplet'ig'is la inventar'o'n de la ĉambr'o. La aer'o tra'sorb'iĝ'is de rezin'ec'a odor'o, kiu re'memor'ig'is Camphuis pri la krom'ofic'o de Amèn Hoeï: prepar'ad'o de arom'aĵ'o'j.
Post kiam Camphuis si'n kon'ig'is, la kolŝito sid'ig'is si'a'j'n vizit'ant'o'j'n kaj inform'pet'is pri la cel'o de ili'a ven'o. Silent'ant'e pri ĉiu'j detal'o'j, Camphuis rakont'is, ke li posed'as mal'nov'a'n papirus'o'n, kiu tem'as pri sekret'a kaŝ'ej'o, kiu'n li intenc'is serĉ'i. Post'e li komunik'is, ke du'a, por li'a cel'o neces'a papirus'o, est'as en posed'o de Amèn Hoeï, kaj ke li ven'is por ĝi'n aĉet'i.
La kolŝito komenc'e li'n aŭskult'is kun nur mal'mult'a interes'o, sed tamen baldaŭ li'a atent'o streĉ'iĝ'is kaj kiam Camphuis silent'is, li vigl'e rigard'is li'n.
”Kiu al vi dir'is, ke mi posed'as part'o'n de tiu manuskript'o?” li sci'vol'e demand'is.
”La vir'o, al kiu la papirus'o aparten'as, sinjor'o Hoeï,”
respond'is Camphuis.
La kolŝito kelk'a'n temp'o'n medit'rigard'is kaj glit'ig'ant'e la trem'ant'a'j'n fingr'o'j'n sur si'a'n barb'o'n, li demand'is: ”Ĉu vi permes'as, ke mi rigard'u la papirus'o'n, sinjor'o?”
Camphuis moment'o'n hezit'is, sed venk'is si'a'n mal'fid'o'n kaj aper'ig'is bambu'cilindr'o'n. Li el ĝi el'pren'is la papirus'o'n de Dalai-lama'o, ĝi'n trans'don'is al Amèn Hoeï kaj post'e plen'esper'e li'n rigard'is en la nerv'e de'form'iĝ'int'a'n vizaĝ'o'n. La kolŝito si'n'gard'e ĝi'n mal'volv'is, ĝi'n esplor'is per spert'ul'a rigard'o kaj post'e lev'is la okul'o'j'n al la inĝenier'o.
”Ĝi est'as aŭtentik'a,” li deklar'is kategori'e.
”Jes, cert'e ĝi est'as aŭtentik'a; est'as ver'e, ke mi ne est'as spert'ul'o, sed tamen mi hav'as iom da kompren'o pri tio.
Vi sen'dub'e pov'o'sci'as leg'i la hieratik'a'n skrib'o'n, ĉu ne, sinjor'o Hoeï?”
Amèn Hoeï jes'e kap'sign'is kaj kviet'e ek'leg'is. Subit'e tamen ven'is esprim'o de grand'a mir'o en li'a'n rigard'o'n.
La last'a iom'o da indiferent'ec'o kvazaŭ magi'e mal'aper'is kaj akr'esplor'e rigard'ant'e Camphuis, li parol'eksplod'is: ”Ĉi tiu manuskript'o ne est'as vi'a propr'aĵ'o, sinjor'o!”
”Do ĉu ebl'e vi'a?” demand'is la inĝenier'o mal'dolĉ'e rid'et'ant'e.
”Ne, mi'a propr'aĵ'o ĝi ankaŭ ne est'as, sed mi ja pov'as al vi dir'i la nom'o'n de la posed'ant'o kaj ne est'as ebl'e, ke ĉi tiu liber'vol'e al vi ced'is ĉi tiu'n manuskript'o'n,” firm'e respond'is la kolŝito.
Camphuis est'is mal'agrabl'e surpriz'it'a pro ĉi tiu ne'atend'it'a turn'o de la inter'parol'o kaj sam'temp'e la komunik'o de la kolŝito li'n mir'ig'is.
”Sinjor'o Hoeï, mi pov'as al vi cert'ig'i, ke la nom'o de la vir'o, kiu laŭ vi'a opini'o est'as la posed'ant'o de ĉi tiu papirus'o, al mi est'as tut'e ne kon'at'a,” li re'dir'is. ”Ĉu vi do vol'as al mi dir'i tiu'n nom'o'n?”
Amèn Hoeï fiks'e li'n rigard'is kaj akcent'e li respond'is: ”Ĉi tiu manuskript'o est'as propr'aĵ'o de fremd'ul'o, kiu est'is bon'a amik'o de mi'a mort'int'a patr'o. Antaŭ du'dek sep jar'o'j mi'a patr'o ĝi'n al li donac'is. Antaŭ du'dek sep jar'o'j, sinjor'o kaj kiam li adiaŭ'is ni'n, li promes'is kiel ebl'e plej baldaŭ, maksimum'e post unu jar'o, re'ven'i por far'i kun mi'a patr'o esplor'o'j'n pri la sekret'o, kiu'n en'hav'as la papirus'o. Li kun'port'is la manuskript'o'n kaj ni van'e atend'is li'a'n re'ven'o'n. Ĉu vi ebl'e pov'as tio'n al mi klar'ig'i, sinjor'o?”
”Sed do dir'u al mi li'a'n nom'o'n, sinjor'o Hoeï,” parol'eksplod'is Camphuis mal'pacienc'e.
”La amik'o de mi'a patr'o est'is angl'o; li nom'iĝ'is Edward Pik'e kaj est'is major'o de la 4-a Lancashire Regiment'o,”
respond'is la kolŝito.
Nur unu foj'o'n la inĝenier'o vid'is tiu'n nom'o'n kaj tio est'is en la ne'loĝ'ebl'a Dzjilipla-mont'pas'ej'o. Imag'e li de'nov'e antaŭ si vid'is la granit'a'n monument'o'n kun la simpl'a, tamen signif'o'plen'a sur'skrib'o: ”in memoriam Edward Pik'e . . . Pere'is en Tibeto . . . ” Li subit'e re'memor'is la eŭrop'a'n not'libr'et'o'n kun la angl'a'lingv'a adres'o de Amèn Hoeï kaj la rifuz'o'n de Dalai-lama'o por ĝi'n el'man'ig'i. Post'e li pens'is pri la mal'kviet'o de Wuangji, kiam li al li pet'is detal'o'j'n pri la mort'o de Pik'e kaj ankaŭ pri la mal'klar'a epitaf'o.
Subit'e li i'o'n ek'konjekt'is pri la inter'rilat'o: la angl'o mister'e mort'is en Tibeto kaj post li'a mort'o Dalai-lama'o al'propr'ig'is al si la papirus'o'n kaj la not'libr'et'o'n . . . Ankaŭ ĉi tiu hipotez'o ankoraŭ mult'o'n las'is por diven'i; ĝi nek solv'is la sekret'o'n de la nokt'a voĉ'o en Potala, nek la enigm'o'n, kial la tibeta reg'ant'o tiel interes'ig'is pri la objekt'o, kiu nom'iĝ'as ’Radi'ant'a Lotus'o’.
Sed jam est'is ekster ia dub'o, ke Dalai-lama'o ne laŭ honest'a voj'o ek'posed'is la papirus'o'n: ali'e li ne bezon'us ag'i tiel mister'plen'e. Al Camphuis rest'is, post la komunik'o'j de Amèn Hoeï, neni'u motiv'o por i'o'n al li kaŝ'i; por ek'posed'i la du'a'n papirus'o'n li ja bezon'os ag'i tut'e mal'kaŝ'e. Li rakont'is al la kolŝito, kiu al li don'is la manuskript'o'n kaj kiu'n komisi'o'n oni al li don'is.
Li'a sincer'ec'o li'n tuj liber'ig'is de la suspekt'o, ke li mem ŝtel'is la papirus'o'n kaj kiam li al si'a komunik'o ankoraŭ al'don'is, ke major'o Pik'e jam en 1904 pere'is en Tibeto, ŝajn'is, ke Amèn Hoeï ne plu al si far'as zorg'o'j'n pri la de'ven'o de la manuskript'o.
La mort'o de Pik'e vid'ebl'e impres'is la kolŝiton kaj dum kelk'a'j minut'o'j li mal'ĝoj'e silent'is. Kiam li fin'e lev'is la kap'o'n li al'rigard'is Camphuis kun de'nov'a interes'o.
”Do ĉu vi ven'is tie'n ĉi por serĉ'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’, sinjor'o?”
”Jes, se almenaŭ mi pov'os dispon'i pri la du'a papirus'o,” respond'is Camphuis. ”Ĉu vi ankoraŭ ĝi'n posed'as, sinjor'o Hoeï?”
”Jes, mi ĉiam plej'zorg'e ĝi'n konserv'is, esperant'e, ke major'o Pik'e iam re'ven'os. Sed domaĝ'e . . . ”
Li subit'e silent'is kaj post kelk'a'j minut'o'j daŭr'ig'is: ”La sekret'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ oft'e mi'n okup'is, sinjor'o; ĉu vi iam al vi demand'is, kiu'n objekt'o'n oni per tio cel'is?”
”Jes kaj mi ankoraŭ em'as opini'i, ke ĝi dev'as est'i tre valor'a juvel'o; la al'don'o en la papirus'o, ke la bril'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ egal'as tiu'n de la tag'o, las'as pri tio preskaŭ neniu'n dub'o'n.”
”Tio'n ankaŭ mi opini'as, sinjor'o,” asert'is la kolŝito.
”Mi'a patr'o kaj major'o Pik'e sam'e opini'is.”
Li vigl'e kap'jes'is, nerv'e komenc'is fingr'o'lud'i kaj subit'e dir'is: ”Se vi supoz'is, ke vi pov'os aĉet'i la du'a'n papirus'o'n, mi dev'as vi'n sen'iluzi'ig'i, sinjor'o. Mon'o ne hav'as grand'a'n valor'o'n por mi kaj se mi vend'os mi'a'n propr'aĵ'o'n, mi perd'os ĉiu'j'n rajt'o'j'n kaj kun'aŭtoritat'o'n pri la esplor'o.
Dum du'dek kvin jar'o'j mi jam okup'iĝ'as pri el'fos'o'j kaj la sekret'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ vek'is mi'a'n interes'o'n, precip'e ĉar ĉi tiu papirus'o de'nov'e mi'n re'memor'ig'is pri ĝi.
Sed malgraŭ tio ni ja pov'os ven'i al just'a inter'konsent'o, sinjor'o. Permes'u al mi part'o'pren'i en la esplor'o; tiam mi est'os pret'a ced'i mi'a'n part'o'n de la trov'aĵ'o je moder'a prez'o al vi aŭ al vi'a komisi'int'o.”
Camphuis surpriz'it'e rigard'is la kolŝiton.
”Vi'a propon'o de mi for'pren'as la last'a'j'n zorg'o'j'n, sinjor'o Hoeï; vi'a'n help'o'n, pli bon'e vi'a'n gvid'o'n, mi eĉ tre volont'e akcept'as,” li cert'ig'is.” Mi est'as ne'fak'ul'o rilat'e el'fos'ad'o'n kaj vi'a'j indik'o'j pruv'iĝ'os por mi grand'valor'a'j.
Ĉu mi do pov'as kalkul'i je vi'a kun'labor'o?”
”Cert'e, cert'e,” konfirm'is la kolŝito. ”Vi tamen ankoraŭ ne tro mult'e imag'u pri la rezult'o de ni'a esplor'o. Ni pov'os renkont'i ĉi'a'j'n surpriz'o'j'n; tio'n vi ne mal'atent'u. Ni ne pov'as far'i i'o'n pli bon'a'n ol pren'i la du'a'n papirus'o'n kaj tiam pri'stud'i la tut'a'n manuskript'o'n. Nur post tio ni pov'os far'i projekt'o'n, kiu plej'ebl'e sukces'os. Sed antaŭ ol ni daŭr'ig'os, dir'u sinjor'o, ĉu vi vol'as tra'nokt'i tie ĉi kun vi'a'j akompan'ant'o'j?”
Camphuis moment'o'n hezit'is; la ide'o pri tra'nokt'o en la Nekropol'o tut'e ne al'log'is, sed sam'e al li mal'plaĉ'is jam nun komenc'i la re'vojaĝ'o'n al Erment. Amèn Hoeï ŝajn'e diven'is li'a'j'n pens'o'j'n, ĉar li rapid'e re'dir'is: ”Vi ne bezon'as tra'nokt'i en la plen'aer'o, sinjor'o. Ĉi mal'antaŭ'e trov'iĝ'as rok'loĝ'ej'o, kiu est'as tiel vast'a, ke vi facil'e pov'as en ĝi star'ig'i vi'a'j'n tend'o'j'n. Est'as ver'e, ke ĝi ne est'as ŝlos'ebl'a, sed tie ĉi vi est'as tut'e sen'danĝer'a'j rilat'e surpriz'atak'o'n de rab'ist'o'j aŭ de sovaĝ'a'j best'o'j.”
”Se vi bon'vol'as don'i la okaz'o'n por konsil'iĝ'i kun la ali'a'j, mi al vi komunik'os ni'a'n decid'o'n, sinjor'o Hoeï,”
respond'is la inĝenier'o ek'star'ant'e.
Far'ant'e sign'o'n al la lama'o, ke li li'n sekv'u, li for'las'is la dom'o'n kaj ir'is al la ŝejk'o. Post mal'long'a inter'konsil'iĝ'o ili decid'is akcept'i la propon'o'n de la kolŝito tra'nokt'i en la rok'loĝ'ej'o. Dum Hussein for'konduk'is la kamel'o'j'n, Camphuis kaj la lama'o re'ir'is al la dom'o. Amèn Hoeï ili'n pet'is sekv'i li'n al li'a labor'ej'o, por kio pruv'iĝ'is est'i instal'it'a la apud'a ĉambr'o.
Pend'is pez'a incens'odor'o kaj la unu'a impres'o, kiu'n Camphuis ek'hav'is de ĉi tiu labor'ej'o, est'is angor'e kor'prem'a. Ankaŭ ĉi tie star'is kaj kuŝ'is ĉiu'lok'e ĉerk'o'j, inter kiu'j est'is tre simpl'a'j kaj riĉ'e pri'labor'it'a'j kaj en angul'o Camphuis rimark'is eĉ bel'eg'e ornam'it'a'n kaj or'um'it'a'n sarkofag'o'n.
Part'o'n de unu el la vand'o'j okup'is bret'ar'o kun sen'zorg'e miks'ĵet'it'a'j papirus'o'j kaj sur apart'a bret'o star'is grand'a amas'o da argil'a'j pot'o'j kaj vaz'o'j el plej pur'a alabastr'o, kiu'j serv'is al konserv'ad'o de la kor'o de la mort'int'o'j.
En angul'o kuŝ'is amas'o da fajr'o'ŝton'o'j kaj star'is kyphipoto, el kiu lev'iĝ'is arom'a'j incens'o'stri'o'j. Ĉie laŭ'long'e de la vand'o'j pend'is tol'a'j volv'aĵ'o'j por sek'ig'o, de kiu'j ankoraŭ gut'is la kyphi kaj sur la plank'o kuŝ'is dis'met'it'a'j strang'form'a'j ŝton'o'j kaj arĝent'a'j objekt'o'j, tiel ke oni neni'e pov'is far'i paŝ'o'n ne i'o'n pied'prem'ant'e.
En la mez'o star'is long'a tabl'o kaj kuv'o'ban'o, ambaŭ el porfir'o. La last'a'j mal'abund'a'j rest'o'j de la tag'lum'o volv'is ĉiu'j'n objekt'o'j'n en mister'a'n du'on'lum'o'n kaj kiam Camphuis, esplor'e ĉirkaŭ'rigard'int'e, fin'e ir'is plu'e'n en la labor'ej'o, li subit'e fort'e bedaŭr'is, ke li akcept'is la el'kor'e propon'it'a'n gast'ig'o'n en ĉi tiu mal'ĝoj'ig'a medi'o.
Ĉar sur la tabl'o li ek'vid'is, mal'klar'ig'at'a de la ombr'o'j de nokt'iĝ'o, du'on'e sen'vest'ig'it'a'n mort'int'o'n kaj en la ban'o'kuv'o ĉe li'a'j pied'o'j flos'is en bril'a, blank'aĉ'a fluid'aĵ'o, kadavr'o de infan'o . . .
Camphuis tim'trem'e ferm'is la okul'o'j'n, sed sub'prem'it'a kri'o pro ek'tim'o ig'is li'n de'nov'e ek'rigard'i. Li vid'is lama'o'n Wuangji kun mort'pal'a vizaĝ'o fiks'rigard'i al la tabl'o. La tibet'an'o evident'e pen'is por ne sven'i; subit'e li si'n turn'is kaj grand'paŝ'e kaj kun abomen'plen'a rigard'o li for'las'is la labor'ej'o'n kaj la dom'o'n. La inĝenier'o dum moment'o plan'is ek'salt'e li'n sekv'i, sed du'on'e re'ten'it'a mok'rid'o de la kolŝito li'n decid'ig'is rest'i.
Amèn Hoeï ek'brul'ig'is ole'o'lamp'o'n kaj post tio si'n turn'is al si'a vizit'ant'o.
”Ili ne est'as viv'ant'o'j, ili ne plu est'as danĝer'a'j, sinjor'o,”
li dir'is per mal'laŭt'a voĉ'o, alud'ant'e la mort'int'o'j'n kaj star'iĝ'int'e antaŭ la bret'ar'o'n, li demand'e daŭr'ig'is: ”Ĉu vi ŝat'us mi'n help'i iom por serĉ'i la du'a'n papirus'o'n, aŭ ĉu vi prefer'as atend'i ĉi apud'e?”
Venk'ant'e si'a'n abomen'o'n, Camphuis kap'ne'is kaj kun per'fort'a rid'et'o li ir'is al la bret'ar'o kaj ek'serĉ'is inter la papirus'o'j.
Camphuis baldaŭ far'is la surpriz'a'n konstat'o'n, ke la posed'aĵ'o'j de la kolŝito, ĉi tie sen'zorg'e miks'ĵet'it'a'j, form'is grav'a'n kontribu'o'n al la sci'o pri la antikv'egipt'a mort'int'o'kult'o. La kolekt'o da papirus'o'j, kiu'j pov'us fier'ig'i mult'a'j'n muze'o'j'n, vek'is febr'a'n interes'o'n en la inĝenier'o kaj en'profund'iĝ'ant'e en la stud'o'n de la hieroglif'o'j, li baldaŭ perd'is ĉiu'n real'a'n sent'o'n, ĝis la voĉ'o de la kolŝito li'n fin'e tim'ig'is.
”Mi trov'is la papirus'o'n, ne pli long'e serĉ'u, sinjor'o,”
avert'is Amèn Hoeï, montr'ant'e papirus'o'n. ”Ven'u, ĉi apud'e ni esplor'u la en'hav'o'n.”
Re'ven'int'e en la apud'a'n ĉambr'o'n, la kolŝito stern'is la foli'o'n antaŭ si'n sur la tabl'o'n.
”Ĉi tio est'is antaŭ du'dek sep jar'o'j interes'plen'a trov'it'aĵ'o, sinjor'o,” re'dir'is Amèn Hoeï, kiam Camphuis al'tabl'iĝ'is.
”Major'o Pik'e est'is pasi'a esplor'ist'o kaj kvar si'n'sekv'a'j'n vintr'o'j'n li est'is ni'a gast'o. Vi kompren'as, ke ĉi tiu region'o est'as riĉ'a je antikv'a'j tomb'o'j, ĉar long'e antaŭ ni'a era'o ĉi tie kuŝ'is la Nekropol'o de Hermonthis. Est'is, mi kred'as, en mart'o 1903-a, kiam Pik'e kaj mi'a patr'o tra'esplor'is la ruin'o'j'n de la templ'o de Hathor, kiu en la antikv'a'j temp'o'j est'is kon'at'a pilgrim'ej'o por ge'am'ant'o'j. Tiam ili mal'kovr'is mal'nov'a'n tomb'o'n, el kiu ili el'ig'is mumi'o'n kun el'pik'it'a'j okul'o'j. En la torak'o ili trov'is ĉi tiu'j'n du papirus'o'j'n, per kiu'j evident'iĝ'is la sekret'o pri ’Radi'ant'a Lotus'o’. Kiam ni est'is deĉifr'int'a'j la en'hav'o'n, pruv'iĝ'is, ke ni trov'is la mumi'o'n de la paraŝito Noeme kaj ke la papirus'o'j al li dev'is hav'ig'i en'ir'o'n en la kamp'o'j'n de la beat'ul'o'j.”
Camphuis far'is gest'o'n pro surpriz'o kaj la kolŝito vigl'e daŭr'ig'is: ”Mi laŭt'leg'os al vi la traduk'o'n de la hieroglif'a tekst'o; tiam ĉio al vi pli klar'iĝ'os.”
Amèn Hoeï tus'et'is kaj komenc'is mal'rapid'e kaj akcent'e leg'i: Je la 25-a de Paophi de la ses'a jar'o de la reg'ad'o de la reĝ'in'o Menephta, la alt'de'ven'a zorg'ant'in'o de Peraä de Egipto.
— Al kiu est'u flor'a viv'o, feliĉ'o kaj fort'ec'o, — la ĉef'pastr'o de la templ'o de Am'o'n en Thebe solen'e mal'ŝarĝ'is la paraŝiton Noeme de la Nekropol'o pri la promes'o, si'n'dev'ig'e far'it'a kontraŭ rekompenc'o de talent'o da arĝent'o, sekret'e transport'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’, kies bril'o egal'as tiu'n de la tag'o, al la tomb'o de la Peraä, la Reĝ'o de la Ver'o.
— Kiu'n al si elekt'is la Di'o Ra kiel vic'reĝ'o'n.
— Konform'e al la ordon'o de la Urma, ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as transport'it'a al kaŝ'it'a lok'o en la Setidomo, situ'ant'a 69 fut'o'j'n el la centr'o de la basen'o de Hor'us, en la direkt'o al la rok'o de la sun'di'o Ra, kie trov'iĝ'as kript'o.
La talent'o da arĝent'o, kiu'n la paraŝito Noeme donac'is al la templ'o de Am'o'n, est'os uz'at'a por la aĉet'o de ofer'vir'bov'o'j por la ofer'ej'o de Toth, la protekt'ant'o de la pastr'o'j kaj kurac'ist'o'j, kiu, reg'ant'e la ekvator'o'n, indulg'u la kor'o'n de la paraŝito.
Amèn Hoeï met'is la manuskript'o'n antaŭ si'n kaj kun demand'a rigard'o si'n turn'is al la inĝenier'o.
”Ĉu vi kompren'is la en'hav'o'n, sinjor'o?”
”Jes, la en'hav'o'n, sed la rilat'o ankoraŭ ne est'as tre klar'a al mi,” respond'is Camphuis pri'pens'ant'e.
”Mi al vi klar'ig'os al kiu konklud'o la en'hav'o ni'n konduk'is,” re'dir'is la kolŝito. ”Ni trov'is la mumi'o'n de paraŝito, kiu nom'iĝ'is Noeme. La vir'o solen'e promes'is transport'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ al la tomb'o de iu faraon'o kaj por tio li ricev'is talent'o'n da arĝent'o. Li post'e bedaŭr'is tiu'n promes'o'n, ver'ŝajn'e ĉar ĝi en'danĝer'ig'is li'a'n beat'ig'o'n. Parol'romp'o tamen est'is grav'a krim'o por ne'pur'ul'o kaj tial li serĉ'is kompromis'o'n, konfes'ant'e ĉio'n al la ĉef'pastr'o. Ĉi tiu li'n liber'ig'is de la promes'o, al li pun'e el'pik'ig'is la okul'o'j'n kaj dev'ig'is li'n donac'i la talent'o'n da arĝent'o al la templ'o'kas'o. Por favor'ig'i la mort'int'juĝ'ist'o'j'n, oni post li'a mort'o al li kun'don'is en la torak'o la skrib'a'n liber'ig'o'n de li'a kulp'o.
”Ĉu ĉi tiu konklud'o al vi ŝajn'as akcept'ebl'a, sinjor'o?”
”Jes, sed ĝi ne klar'ig'as kial la transport'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ en'danĝer'ig'is la beat'iĝ'o'n de la paraŝito.”
”Efektiv'e, tiu demand'o ne est'as respond'ebl'a. Ebl'as tamen, ke la esplor'o iom pri tio klar'ig'os.”
”Do ĉiu'kaz'e ni nun hav'as sufiĉ'e preciz'a'n lok'difin'o'n por ni'a'j esplor'o'j,” kontent'e daŭr'ig'is la inĝenier'o. ”Ĉu vi kred'as, ke est'as ebl'e trov'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ per la al ni kon'at'a'j fakt'o'j, sinjor'o Hoeï?”
”Al tio mi mal'facil'e pov'as don'i kontent'ig'a'n respond'o'n, sinjor'o,” respond'is la ali'a pri'pens'ant'e. ”Mi mal'klar'e memor'as, ke Pik'e kaj mi'a patr'o jam antaŭ'e pri tio parol'is. Supoz'u, ke ni trov'os la lok'o'n, kie oni kaŝ'is la juvel'o'n, ankoraŭ rest'as la demand'o, ĉu ’Radi'ant'a Lotus'o’ ne jam de long'e mal'aper'is. Nur la esplor'o pov'os tio'n montr'i.”
”Kiom da temp'o bezon'us ni por tio, sinjor'o Hoeï?”
demand'is Camphuis.
”Pri tio mi ankaŭ neni'o'n pov'as dir'i, sinjor'o. Mult'o de'pend'as de la hazard'o. Antaŭ dek jar'o'j la esplor'o eĉ al mi ŝajn'us sen'esper'a. Por pov'i trov'i la kaŝ'ej'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’, ni unu'e sci'u, kie en la Seti-dom'o kuŝ'is la antaŭ'a basen'o de Hor'us. La ruin'o'j de Thebe okup'as grand'eg'a'n are'o'n kaj sen pli detal'a'j fakt'o'j ni ebl'e mult'a'j'n jar'o'j'n dev'us serĉ'i. Bon'ŝanc'e tamen mi trov'is antaŭ dek jar'o'j mal'nov'a'n pri'skrib'o'n de la Seti-dom'o kaj ebl'e ĝi indik'as tiu'n lok'o'n. Tio'n ni morgaŭ esplor'u kaj tiam ni plan'u, kiel ni aranĝ'u la labor'o'n.”
”Kaj tiam ni sam'temp'e klopod'u inter'konsent'i pri la rekompenc'o, pri kiu vi ĵus . . .” komenc'is la inĝenier'o.
Gest'o de la ali'a li'n inter'romp'is.
”Ni kun'labor'os, sinjor'o. Se ni trov'os ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’, vi pag'u al mi . . . nu, ni dir'u kvin'dek angl'a'j'n funt'o'j'n, ne'atent'ant'e la daŭr'o'n de la esplor'o'j. Ĉu ĉi tiu propon'o est'as akcept'ebl'a aŭ ĉu mi tro postul'as?”
”Ne, ne,” rapid'is Camphuis. ”Mi vol'is al vi pag'i tiu'n sum'o'n por la papirus'o; nun vi krom'e eĉ propon'as vi'a'n kun'labor'o'n. Mi ŝat'us tamen kiel ebl'e plej baldaŭ komenc'i la esplor'o'j'n; eskort'o jam al'est'as, tiel ke ni ne plu bezon'as far'i prepar'o'j'n. Ĉu vi ebl'e jam morgaŭ pov'os las'i vi'a'n labor'o'n, sinjor'o Hoeï?”
”Ne, ne,” respond'is la kolŝito. ”Mi ne pli fru'e ol post tri tag'o'j pov'os for'ir'i; vi kompren'as, ke mi antaŭ'e dev'as pri'zorg'i mi'a'j'n mort'int'o'j'n. La vir'o'n mi ankoraŭ dev'as mal'ferm'i; la infan'o jam kuŝ'as en la natr'o por est'i pekl'at'a.”
El la buŝ'o de la kolŝito, kiu ŝajn'e ankoraŭ viv'is en la spirit'o de long'e for'pas'int'a'j jar'cent'o'j, ĉi tiu'j vort'o'j son'is tut'e ne ofend'a'j aŭ ne'sent'em'a'j; li parol'is pri la mort'int'o'j kvazaŭ li mem al ili aparten'us. Camphuis tamen ne pov'is ne ĵet'i tim'em'a'n rigard'o'n al la pord'o de la labor'ej'o kaj sen'vol'e li tim'trem'is, pens'ant'e pri la mort'int'o'j, kiu'j kuŝ'is mal'antaŭ ĝi.
”Bon'eg'e, sinjor'o Hoeï, post tri tag'o'j do,” li moment'o'n post'e konsent'is pri la propon'o de la kolŝito.
”Se vi vol'as, vi sen'ĝen'e pov'os rest'i tie ĉi, ĉu sol'a, ĉu kun vi'a'j amik'o'j,” re'dir'is la ali'a. ”Al iu, kiu ŝat'as la antikv'egipt'a'n histori'o'n, ĉi tiu region'o prezent'as mult'o'n interes'a'n. Ankaŭ vi ne tim'u, ke vi'a ĉe'est'o mi'n ĝen'os; mal'e, la last'a'j'n jar'o'j'n mi tiel mal'mult'e rilat'as kun hom'o'j, ke tia vizit'o nur pov'as mi'n ĝoj'ig'i.”
Ĉe ĉi tiu'j vort'o'j la kolŝito demand'e rigard'is al Camphuis. La inĝenier'o kompren'is per tio, ke la ali'a esper'as, ke li rest'os kaj kvankam li unu'a'moment'e vol'is serĉ'i pretekst'o'n por rifuz'i ĉi tiu'n ne'rekt'a'n invit'o'n, li venk'is si'a'n antipati'o'n kaj konsent'is rest'i.
”Mi volont'e rest'os vi'a gast'o, sinjor'o Hoeï,” li respond'is. ”Mi'a'j amik'o'j tamen ebl'e prefer'as re'ir'i al Erment; mi tio'n al ili demand'os. Se ili prefer'as for'ir'i, mi al ili pet'os re'ven'i post tri tag'o'j por ni'n akompan'i. Vi nun al mi pardon'u, ke mi for'ir'as, ni hodiaŭ fru'maten'e for'ir'is el Thebe kaj mi dev'as pen'i por ne ferm'i la okul'o'j'n.”
Amèn Hoeï tuj ek'star'is por antaŭ'ir'i si'a'n vizit'ant'o'n.
Kiam ili ir'is ekster'dom'e'n, Camphuis de'nov'e alud'is la izol'ec'o'n, en kiu la kolŝito viv'is.
”Ĉu vi ne enu'as, sinjor'o Hoeï, sen iu hom'o, kun kiu vi de temp’ al temp'o pov'as inter'parol'i?”
”Tamen ne, mi al sol'ec'o kutim'iĝ'is, sinjor'o. Krom tio mi ne est'as tiel for'las'it'a de ĉiu viv'o, kiel vi ŝajn'e pens'as.
Atent'u nur, se vi vol'as.”
Ili star'is ekster'dom'e kaj antaŭ ili etend'iĝ'is la mort'int'ej'o, sur kiu stern'iĝ'is ne'penetr'ebl'a mal'lum'o. La kolŝito lang'klak'is kaj tuj per unu flug'il'bat'o mal'supr'e'n'ŝveb'is antaŭ ili'n la grand'a vultur'o.
”Ĉi tiu best'o jam naŭ jar'o'j'n est'as mi'a kun'ul'o, sinjor'o,” dir'is Amèn Hoeï per mal'laŭt'a voĉ'o. Ĝi'n al'log'as la mort'int'o'j, sam'e kiel mi'n . .. .”
La inĝenier'o tim'ig'it'e far'is paŝ'o'n re'turn'e kaj rid'et'ant'e la ali'a daŭr'ig'is: ”Vi ne tim'u; ĝi ne est'as tiel danĝer'a kiel mi'a'j ali'a'j amik'o'j.”
”Kiu'j'n vi alud'as?” mir'e demand'is Camphuis.
La kolŝito al li ne respond'is, sed li aŭd'ig'is mal'long'a'n, krud'a'n gorĝ'o'son'o'n. La vultur'o tuj flug'is sur la tegment'o'n, sed sam'temp'e Camphuis konstat'is, ke la ŝajn'e for'las'it'a mort'int'ej'o est'as plen'a de viv'o kaj mov'iĝ'o. Flank'e de kaj sur la rok'o'j al'proksim'iĝ'is du'dek, tri'dek ŝtel'ir'ant'a'j ombr'o'j ĝis preskaŭ en la lum'o de la mal'ferm'it'a pord'o. Unu el la best'o'j aŭd'ig'is mal'long'a'n, boj'et'a'n son'o'n, kiu'n la ali'a'j tuj imit'is. Kun rigard'o plen'a de abomen'o Camphuis si'n de'turn'is kaj per krud'a kri'o la best'o'j'n dis'pel'int'e, Amèn Hoeï signif'o'plen'e li'n al'rigard'is.
”Mi'a'j amik'o'j en la Nekropol'o, sinjor'o,” li ironi'e dir'is ”la sankt'a'j best'o'j, kiu'j jam en la antikv'ec'o est'is dediĉ'it'a'j al Anukis: ŝakal'o'j, la gard'ist'o'j de la tomb'o'j . . . ”
Kiam Camphuis, adiaŭ'int'e Amèn Hoeï, en'ir'is la rok'loĝ'ej'o'n, li trov'is la vesper'manĝ'o'n jam sur'tabl'e.
Wuangji li'n akcept'is kun koler'a rigard'o, kiu li'n kompren'ig'is, ke li'a ”inter-ni'o” kun la kolŝito al la tibet'an'o tut'e mal'plaĉ'is.
La inĝenier'o pro la ĉe'est'o de la beduen'o silent'is pri la far'it'a inter'konsent'o, tamen post la manĝ'o li komunik'is si'a'n decid'o'n rest'i ĉi tie ĝis Amèn Hoeï est'os pret'a por li'n akompan'i al Thebe.
Je surpriz'o de Camphuis la ŝejk'o tuj si'n deklar'is pret'a rest'i ĉe li, sed Wuangji, kiu ankoraŭ ne eĉ vort'o'n parol'is, dir'is per mal'afabl'a voĉ'o, ke li vol'as la sekv'ant'a'n maten'o'n re'ir'i al Erment, pro kio la beduen'o est'is dev'ig'it'a ankaŭ for'ir'i. Tiu ĉi decid'o est'is al Camphuis sufiĉ'e indiferent'a kaj far'int'e kun Hussein klar'a'n inter'konsent'o'n pri li'a re'ven'o, ili tuj kuŝ'iĝ'is por dorm'i.
La inĝenier'o tiu'n nokt'o'n dorm'is mal'bon'e; ne nur prem'is li'n la ne'ordinar'a ĉirkaŭ'o, sed ankaŭ la sen'ĉes'a boj'ad'o de la kvar'pied'a'j manĝ'eg'em'a'j gard'ist'o'j de la tomb'o'j kaj la memor'o pri la surpriz'a'j okaz'int'aĵ'o'j de la pas'int'a tag'o mal'help'is li'n kviet'e dorm'i. Kun sent'o de mal'ŝarĝ'iĝ'o li salut'is la tag'iĝ'o'n, kiu ankaŭ la ali'a'j'n baldaŭ vek'is. Dum li prepar'is la maten'manĝ'o'n, la beduen'o el'ir'is el la loĝ'ej'o por pret'ig'i la kamel'o'j'n kaj ili'n ŝarĝ'i per la tend'o'j, tiel ke Camphuis hav'is la okaz'o'n inter'ŝanĝ'i kelk'a'j'n vort'o'j'n kun la lama'o.
”Sinjor'o, mult'o el tio, kio'n mi hieraŭ vesper'e pri'parol'is kun sinjor'o Hoeï ne hav'as interes'o'n por vi,” li komenc'is. ”La afer'o'j kiu'j vi'n koncern'as, est'os baldaŭ klar'ig'it'a'j. Sinjor'o Hoeï deklar'is ced'i si'a'j'n rajt'o'j'n pri ’Radi'ant'a Lotus'o’ kontraŭ rekompenc'o de kvin'dek sterling'a'j funt'o'j; tre mal'grand'a sum'o, konsider'ant'e, ke li por tio ankaŭ pren'os sur si'n la gvid'o'n de la esplor'o.”
”Ĉu neces'as, ke tiu vir'o ni'n akompan'u?” demand'is la lama'o spit'e.
”Jes, li est'as tre spert'a pri ĉi tiu special'a afer'o kaj sen li ni ebl'e neniam re'trov'os la lok'o'n kie la juvel'o trov'iĝ'as aŭ trov'iĝ'is.”
Ĉe la last'a'j vort'o'j de la inĝenier'o la ne'sond'ebl'a'j okul'o'j de la tibet'an'o strang'e ek'lum'is.
”Ĉu ’trov'iĝ'is’? Ĉu vi dub'as, ĉu la juvel'o ankoraŭ al'est'as, sinjor'o?” li demand'is kun percept'ebl'a mal'fid'o en voĉ'o kaj rigard'o.
Camphuis tuj kompren'is, ke la ali'a li'n suspekt'is pri mal'lojal'ec'o, kio'n sen'dub'e ĉef'e kaŭz'is li'a long'daŭr'a inter'parol'ad'o kun la kolŝito.
”Aŭskult'u, sinjor'o,” li re'komenc'is, ”ĉu ’Radi'ant'a Lotus'o’ ankoraŭ iam est'os trov'at'a, eĉ, ĉu ni ankoraŭ pov'os mal'kovr'i la lok'o'n, kiu'n indik'is la papirus'o'j, tio'n la esplor'o al ni instru'os. Mi ne est'as profet'o kaj sam'e ne sinjor'o Hoeï; vi do pacienc'u. Sed mi nepr'e dev'as ankoraŭ i'o'n al'don'i. Mi nek al vi'a mastr'o, nek al vi, don'is kial'o'n por mal'fid'o. Vi evident'e nutr'as iu'n suspekt'o'n, kiu'n mi ne vol'as nom'i. Sed tamen mi dezir'as al vi cert'ig'i, ke mi tuj ĉes'ig'os la esplor'o'n, se vi de'nov'e tiel klar'e montr'os vi'a'n mal'fid'o'n. Ĉu vi tio'n ĉi kompren'is, sinjor'o?” li mal'varm'e fin'is.
La lama'o konstern'it'e rigard'is li'n kaj ŝajn'is est'i embaras'it'a. Baldaŭ tamen li de'nov'e si'n reg'is kaj nun aper'is incit'it'a, preskaŭ mal'amik'a esprim'o en li'a rigard'o. Li ŝajn'e vol'is kontraŭ'i, sed, ek'konsider'int'e, prefer'is silent'i.
Ĉar subit'e li si'n turn'is kaj for'las'is la tend'o'n, per koler'a'j okul'o'j post'rigard'at'a de Camphuis, kiu sent'is grand'a'n em'o'n vang'o'frap'i la tibet'an'o'n.
Kiam la mal'grand'a societ'o du'on'hor'o'n post'e est'is manĝ'int'a, Hussein kaj Wuangji for'ir'is al Erment kaj Camphuis ir'is al la loĝ'ej'o de Amèn Hoeï. Li ankoraŭ ne vid'is la kolŝiton kaj dub'is, ĉu tiu ĉi jam lev'iĝ'is, sed kiam li frap'is sur la pord'o'n, pruv'iĝ'is, ke li jam est'as labor'int'a. Amèn Hoeï nun evident'e ne est'is sam'e nervoz'a kiel la antaŭ'a'n vesper'o'n kaj ankaŭ la okul'esprim'o est'is pli klar'a, kio la inĝenier'o'n konjekt'ig'is, ke la vir'o de post la al'ven'o de si'a'j vizit'ant'o'j abstin'is je la fum'ad'o de la pere'ig'a haŝiŝ'o.
En'ir'ant'e la labor'ej'o'n Camphuis surpriz'it'e ĉirkaŭ'rigard'is. La ej'o nun tut'e ne prezent'is tiel trem'ig'a'n aspekt'o'n kiel la antaŭ'a'n vesper'o'n. La sun'o or'ig'is la ĉambr'o'n, kio for'pel'is ombr'o'n kaj mal'gaj'o'n kaj el'verŝ'is sur ĉiu'j'n objekt'o'j'n varm'a'n bril'o'n. Eĉ la mort'int'o sur la tabl'o ne plu inspir'is abomen'o'n kaj kelk'a'j'n minut'o'j'n li kviet'e atent'e rigard'is la vizaĝ'o'n ŝton'iĝ'int'a'n.
La kolŝito inter'temp'e serĉ'kolekt'is nombr'o'n da amulet'o'j, kiu'j'n li, kun'e kun kap'apog'il'o, met'is en la simpl'a'n ĉerk'o'n, kiu serv'os al la mort'int'o kiel last'a ripoz'uj'o.
”Ĉu vi i'o'n sci'as pri pri'zorg'o de mort'int'o'j laŭ antikv'egipt'a mod'o, sinjor'o?” li si'n turn'is al la inĝenier'o, kiam li rimark'is ties interes'o'n.
”Mi'a patr'o est'is egipt'olog'o kaj li al mi rakont'is pri tio,” respond'is Camphuis.
”Sed vi ja cert'e ne supoz'is, ke ankaŭ en ĉi tiu temp'o ankoraŭ mult'a'j mort'int'o'j est'as balzam'at'a'j?” re'dir'is rid'et'ant'e Amèn Hoeï.
”Ne, mi pens'is, ke balzam'ad'o en Egipto jam de jar'cent'o'j aparten'as al la pas'int'ec'o; ankaŭ mi'a patr'o probabl'e neniam tio'n sci'is. Ĉiu'kaz'e li neniam al mi pri tio parol'is,” medit'e respond'is la inĝenier'o.
La kolŝito ek'star'is antaŭ la tabl'o kaj sur ĝi'n met'is la il'ar'o'n, kiu'n li bezon'is por la prepar'ad'o.
”Ho, se oni neniam ĝi'n vid'is, ĉio ja est'as interes'a, sed oni ne est'u mol'kor'a aŭ superstiĉ'a. Mi ankoraŭ est'as la nur'a, kiu praktik'as la mal'nov'a'n kolŝitan profesi'o'n kaj konjekt'ebl'e, ne, mi ja pov'as dir'i tre cert'e, mi est'os la last'a de mi'a gent'o, ĉar mi hav'as nek edz'in'o'n nek infan'o'n. Kiam mi'a temp'o est'os for'pas'int'a, ankaŭ la kutim'o ja tut'e for'mort'os.”
”Ĉu oft'e okaz'as, ke oni konfid'as la mort'int'o'j'n al vi antaŭ ol oni ili'n en'ter'ig'as, sinjor'o Hoeï?”
”Jes, mi ankoraŭ pri'zorg'as sufiĉ'e mult'a'j'n; laŭ'taks'e cent po'jar'e. Precip'e en ĉi tiu region'o oni ankoraŭ respekt'as la balzam'ad'o'n kaj la mort'int'o-ceremoni'o'j'n.
Kelk'foj'e mi ankaŭ ricev'as mort'int'o'j'n de tre mal'proksim'e; de Assoean, Wadi Half'a, Aboe Hammed kaj de Fajum.”
”Ĉu la profesi'o vi'n ne naŭz'as, sinjor'o Hoeï?” ne pov'is ne demand'i Camphuis.
”Ne,” respond'is firm'e la kolŝito. ”Jam de mi'a jun'aĝ'o mi al ĝi kutim'iĝ'is. La mort'int'o'j ne inspir'as al mi tiu'n mal'plaĉ'o'n; mi ili'n trakt'as kun respekt'o tradici'a kaj mi eĉ am'as ili'n. Prepar'i ili'n post plen'zorg'a kaj mal'ĝoj'a viv'o por la last'a silent'eg'o, mi ja sent'as kiel far'o'n kor'inklin'a'n.
Ne, pli ĝust'e, la profesi'o mi'n kontent'ig'as. Est'as ebl'e nur fantazi'o, sed kiam mi est'as balzam'int'a sen'viv'ul'o'n, mi ne pov'as ne'i la sent'o'n, ke li est'as dank'em'a al mi. Ankaŭ mi pro tio ili'n am'as: ili est'as mult'e pli toler'em'a'j ol viv'ant'o'j.”
Per'man'e si'n apog'ant'e sur la tabl'o, Amèn Hoeï fiks'rigard'is al la sen'viv'ul'o per rigard'o, en kiu ver'e est'is io kor'inklin'a. En la son'o de la vort'o'j tamen est'is ton'o tiel amar'eg'a, ke Camphuis surpriz'it'e al li lev'is la okul'o'j'n.
”Vi parol'is pri viv'ant'o'j kvazaŭ vi hav'as plend'o'j'n kontraŭ ili,” li rimark'is.
Sur la vizaĝ'o de Amèn Hoeï glit'is mal'ĝoj'a rid'et'o.
”Ebl'e vi prav'as, sinjor'o,” li respond'is kaj post moment'o da pri'pens'ad'o li daŭr'ig'is: ”Vi ne forges'u, ke al mi'a ofic'o si'n al'glu'is la mal'nov'a antaŭ'juĝ'o. Antaŭ jar'cent'o'j la paraŝitoj est'is turment'at'a'j kaj per ŝton'o'j al'ĵet'at'a'j, ĉar ili krim'is kontraŭ la sankt'a templ'o de la anim'o. Kaj tamen ili tio'n far'is laŭ'ofic'e kaj komisi'e de la parenc'o'j. De post tiu temp'o mal'mult'e ŝanĝ'iĝ'is tiu'rilat'e; ver'dir'e mi ne est'as turment'at'a, sed tamen oni mal'estim'as kaj evit'as mi'n kaj sam'temp'e oni konsider'as mi'n ne'mal'hav'ebl'a.”
La amar'ec'o kaj la ne'ne'ig'ebl'a ĉagren'o, kiu'j kaŝ'iĝ'is sub ĉi tiu'j vort'o'j, kvazaŭ sugest'e kompren'ig'is al Camphuis, kial Amèn Hoeï si'n for'don'is al opi'o: evit'at'a de la hom'o'j kaj viv'ant'a per kaj inter la mort'int'o'j, li serĉ'is si'n'forges'o'n en la narkot'iĝ'o, kiu li'n trans'lok'is en fantazi'a'n mond'o'n, en kiu li trov'is kompens'o'n por la ĉagren'o, kiu'n al li kaŭz'is la viv'ant'o'j.
La inĝenier'o rigard'is la kolŝiton per rigard'o simpati'a kaj per sent'em'a voĉ'o li re'dir'is: ”Ĉu neniam oni vi'n vizit'as, sinjor'o Hoeï?”
”Nur en la tag'o de la Fest'o de la Tomb'o'j, sinjor'o, do unu'foj'e ĉiu'jar'e. Ĉiu famili'o, kiu pri'plor'as am'at'a'n mort'int'o'n pas'ig'as tiu'n tag'o'n en la Nekropol'o. Ili tiam en aŭ apud la tomb'ĉambr'o'j aranĝ'as fest'manĝ'ad'o'j'n kaj re'memor'as la glor'ig'it'a'j'n spirit'o'j'n per kord'muzik'o kaj kant'ad'o. Oni tiam kelk'foj'e rekompenc'as mi'a'j'n zorg'o'j'n per fest'donac'o, sed eĉ tiam oni ankaŭ evit'as mi'a'j'n dom'o'n kaj kun'est'o'n.”
Parol'ant'e la kolŝito daŭr'ig'is si'a'n labor'o'n. La mort'int'o'n li sen'ig'is de la blank'a tol'aĵ'o en kiu li est'is volv'it'a kaj la korp'o'n met'is en la ten'iĝ'o'n, postulat'a'n por la mort'int'o'ceremoni'o'j. Post tio li ĵet'is demand'a'n rigard'o'n al si'a gast'o re'dir'ant'e: ”Se mi'a labor'o ebl'e vek'as vi'a'n naŭz'o'n, vi sen'ĝen'e ir'u for, sinjor'o. Ne ĉiu est'as sam'e ne'sent'em'a antaŭ tia aspekt'o.”
”Ne, mi prefer'as rest'i tie ĉi; se ĝi al mi iĝ'os ne plu el'ten'ebl'a, mi ja de'turn'iĝ'os,” respond'is Camphuis.
La respekt'o kaj si'n'gard'o kun kiu'j la kolŝito trakt'is la mort'int'o'j'n preskaŭ tut'e al li for'pren'is la mal'log'a'n sent'o'n kaj kun atent'o tim'em'et'a li observ'is Amèn Hoeï.
Per kelk'a'j akr'a'rand'a'j ŝton'tranĉ'il'o'j la kolŝito mal'ferm'is la korp'o'n de la mort'int'o per tri tranĉ'o'j kaj post'e for'ig'is la kor'o'n kaj intest'o'j'n. Tiam li per kurb'a hok'o aper'ig'is la cerb'o'n tra la naz'o kaj ĉio'n met'is en kanop'o'n, alabastr'a'n vaz'o'n, kiu'n li ferm'is per foli'o papirus'a. La korp'o'n pur'ig'int'e kaj splint'int'e, tiel ke la natr'o pov'os en'penetr'i ĉiu'j'n part'o'j'n, li ĝi'n met'is en la ban'o'kuv'o'n, el kiu li pren'is la infan'o'n, kiu'n li, lev'int'e pez'a'n porfir'a'n kovr'il'o'n el la plank'o, met'is en kel'o'n. La tut'a prepar'ad'o nur daŭr'is dek minut'o'j'n kaj si'n pur'ig'int'e, la kolŝito plen'ig'is du pokal'o'j'n el argil'o per palm'vin'o kaj ek'sid'is kontraŭ'e de la inĝenier'o.
Sub la impres'o de tio, kio'n li vid'is, Camphuis kelk'a'j'n minut'o'j'n ne parol'is, sed tiam li'a sci'vol'em'o li'n instig'is al demand'o.
”Kial vi uz'as ŝton'tranĉ'il'o'j'n por vi'a labor'o, sinjor'o Hoeï? Ĉu tranĉ'il'o ordinar'a ne est'as pli praktik'a?”
”Jes, pli praktik'a, sed la antikv'a leĝ'o preskrib'is ŝton'tranĉ'il'o'j'n. Ankaŭ mi'a'j pra'patr'o'j ĉiam tio'n obe'is. Kun escept'o de la antaŭ'a'j ceremoni'o'j ĉi tiu prepar'ad'o est'as tut'e laŭ indik'o'j de Diodor'us, kiu en pra'mal'nov'a manuskript'o dir'as: ”Tiam la paraŝito tranĉ'as per etiop'a ŝton'o tiel profund'e en la korp'o'n, kiel preskrib'as la leĝ'o. Tuj li rapid'eg'e for'kur'as kaj la parenc'o'j de la mort'int'o li'n persekut'as per ŝton'o'j kaj mal'ben'o'j, kvazaŭ ili vol'us li'n kulp'ig'i pri la perd'o”. La hom'o'j kiu'j balzam'ig'as si'a'j'n mort'int'o'j'n, dezir'as, ke ĉio okaz'u laŭ la antikv'a rit'o. Antaŭ'e ĉi tiu'n ofic'o'n okup'is pastr'o'j kaj oni ĝi'n divid'is en tri part'o'j'n. Nur la paraŝiton oni konsider'is ne'pur'ul'o kaj li'n ekzil'is el la kun'viv'ad'o; la kolŝitoj kaj la tariĥeŭtoj, kiu'j pri'zorg'is la pur'ig'ad'o'n, la pekl'ad'o'n kaj la balzam'ad'o'n, est'is estim'at'a'j. Mult'a'j el ili riĉ'ul'iĝ'is. Mi'a patr'o trov'is en mult'a'j tomb'o'j de tariĥeŭtoj kaj kolŝitoj or'a'j'n ornam'aĵ'o'j'n kaj imit'it'a'j'n juvel'o'j'n, kiu'j en mal'nov'a'j temp'o'j est'is grand'valor'a'j.”
Amèn Hoeï ek'star'is kaj pren'is el la kel'o, en kiu'n varm'eg'a dezert'a vent'o hav'is liber'a'n en'ir'o'n, mal'grand'a'n ban'o'kuv'o'n. Ĝi est'is plen'a de tol'aĵ'o'j, kiu'j serv'is por en'volv'i la mort'int'o'j'n. Silent'e la kolŝito rul'volv'is la bend'o'j'n kaj post tio si'n turn'ant'e al la inĝenier'o, li daŭr'ig'is: ”Por hodiaŭ mi est'as pret'a. Ĉu nun ni serĉ'u la mal'nov'a'n pri'skrib'o'n de la Seti-dom'o, sinjor'o? Ĝi pov'as al ni far'i ne'taks'ebl'a'j'n serv'o'j'n ĉe la esplor'o pri ’Radi'ant'a Lotus'o’.”
Camphuis kap'jes'is kaj ek'star'int'e antaŭ la bret'ar'o'n li baldaŭ est'is en'profund'iĝ'int'a en la deĉifr'ad'o'n de la papirus'o'j, kiu'j interpret'is pens'o'j'n kaj imag'o'j'n, kiu'j post du'dek, tri'dek jar'cent'o'j ankoraŭ neni'o'n perd'is de si'a bel'a kaj sublim'a signif'o.
La ruin'o de la templ'o de Quornak, la antaŭ'a Setidomo, kuŝ'as en la mal'nov'a Nekropol'o de Thebe kaj est'is antaŭ dek'o'j da jar'cent'o'j la ĉef'a sankt'ej'o de la vast'a mort'int'o'urb'o. La Seti-dom'o'n rilat'e al grand'ec'o nur super'is la konstru'aĵ'o, kiu'n konjekt'ebl'e fond'is faraon'o Thotmes III kaj kies en'ir'ej'o'n per kolos'a'j statu'o'j ornam'is Amenophis III. Unu el ĉi tiu'j, nom'e la plej nord'a, est'as la mond'fam'a son'produkt'ant'a Memnon-statu'o.
Proksim'e de ĉi tiu'j rest'aĵ'o'j de la mal'nov'a civiliz'o ŝejk'o Hussein kelk'a'j'n tag'o'j'n post'e star'ig'is si'a'j'n tend'o'j'n. Dum la vojaĝ'o Camphuis rimark'is, ke Wuangji intenc'e li'n evit'as kaj kiel ebl'e plej rest'ad'as en la mal'antaŭ'o de la karavan'o, kie ankaŭ trov'iĝ'is la prefer'at'in'o de la ŝejk'o. Ĉar la lama'o daŭr'e li'n evit'is, la inĝenier'o en la antaŭ'vesper'o de la ven'ont'a'j grav'a'j okaz'aĵ'o'j dev'is mem akcel'i al'proksim'iĝ'o'n. Kiom ajn al li naŭz'is la mal'fid'o de li'a kun'ul'o, li tamen kompren'is, ke li la reprezent'ant'o'n de si'a komisi'int'o ne pov'as ekskluziv'i de ĉiu inter'konsil'iĝ'o kaj kiam vesper'e la tend'ar'o est'is aranĝ'it'a, li ir'is al la tend'o de Wuangji, kiu est'is turn'ant'a si'a'n preĝ'il'o'n.
”Sinjor'o, per la mal'nov'a plan'kart'o de Amèn Hoeï ni pov'is proksim'um'e fiks'i la lok'o'n, kie oni kaŝ'is ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’,” komenc'is Camphuis kun per'fort'a afabl'ec'o. ”Morgaŭ je tag'iĝ'o ni komenc'os la esplor'o'n; ĉu vi ŝat'us akompan'i ni'n?”
”Jes, mi kun'ir'os, sinjor'o,” akcent'e respond'is Wuangji.
”Bon'e, mi morgaŭ maten'e vek'os vi'n,” daŭr'ig'is Camphuis. ”Mi tamen dev'as al vi konsil'i, ke vi kun neni'u parol'u pri ni'a for'vetur'o. Est'as ne'bezon'at'e kaj ne'dezir'ind'e atent'ig'i la beduen'o'j'n pri ni'a esplor'ad'o. Ili supoz'as, ke ni vol'as kopi'i la hieroglif'o'j'n sur la templ'o'j kaj obelisk'o'j, do ili kred'u tio'n.”
Wuangji kap'sign'is kaj per ek'turn'o de si'a preĝ'il'o esprim'is la dezir'o'n est'i sol'a. Camphuis ja tre volont'e plen'um'is tiu'n dezir'o'n kaj for'las'is la tend'o'n por part'o'pren'i la manĝ'ad'o'n.
Laŭ ekzempl'o de Amèn Hoeï ĉiu'j fru'e sur'lit'iĝ'is tiu'n vesper'o'n. Kuŝ'ant'e sur si'a tend'lit'o la inĝenier'o mult'a'j'n hor'o'j'n mov'iĝ'is kaj van'e atend'is la dorm'o'n. De ekster la tend'ar'o al li penetr'is ĉi'a'j ne're'kon'ebl'a'j son'o'j kaj tre mal'proksim'e son'is muĝ'ad'o de leon'o, kiu for'las'is si'a'n kuŝ'ej'o'n por serĉ'i trink'lok'o'n. Sopir'ant'e al re'freŝ'iĝ'o kaj freŝ'a aer'o Camphuis fin'e de'lit'ig'is kaj for'las'is la tend'o'n.
La lun'o dis'vast'ig'is nur mal'fort'a'n bril'o'n, per kiu la ruin'o'j lok'iĝ'is en rond'o de pur'a arĝent'o'lum'o, en kiu ili pli aspekt'is kiel fatamorgan'o ol real'aĵ'o'j. Sonĝ'o'plen'a'j la rigard'o'j de Camphuis sekv'is la fantazi'a'j'n kontur'o'j'n de la fantom'a'j ombr'o'j, de kiu'j ili fin'e liber'ig'is si'n por vag'i mal'dekstr'e'n.
La tend'o de la edz'in'o de Hussein akr'e kontur'iĝ'is kontraŭ la ĉiel'o kaj la kamel'o'j, kiu'j kuŝ'is en la proksim'o, makul'is long'a'j'n strang'a'j'n ombr'o'j'n en la sabl'o. Camphuis ĝust'e vol'is re'en'ir'i si'a'n tend'o'n, kiam subit'e al'tir'is li'a'n atent'o'n mov'iĝ'ant'a ombr'o, kiu si'n kvazaŭ liber'ig'is de la kamel'o'j. Est'is ombr'o de vir'o kaj opini'ant'e, ke est'as la ŝejk'o, kiu re'ir'as al si'a tra'nokt'ej'o, la inĝenier'o rest'is sen'mov'a, por ne si'n suspekt'ig'i pri spion'ad'o.
Subit'e li'n kapt'is konstern'iĝ'o: la proksim'iĝ'ant'a vir'o rapid'e mov'iĝ'is, sed ŝtel'ir'e kaj sen'bru'e, kvazaŭ li tim'us est'i aŭd'at'a aŭ vid'at'a. Kiam li preskaŭ est'is ating'int'a la tend'ar'o'n, Camphuis apenaŭ pov'is sub'prem'i ek'kri'o'n pro surpriz'o: li est'is re'kon'int'a la lama'o'n Wuangji.
La tibet'an'o subit'e mal'aper'is en si'a tend'o kaj kap'sku'ant'e la inĝenier'o al si demand'is, kio'n li'a strang'a kun'ul'o far'is ĉe la kamel'o'j. Van'e li serĉ'is kontent'ig'a'n respond'o'n kaj mal'bon'humor'e li fin'e rezign'is kaj re'ir'is al si'a tend'o. Re'freŝ'iĝ'int'e kaj iom post iom pli'kviet'iĝ'int'e li baldaŭ ek'dorm'is kaj je tag'iĝ'o tuj re'vek'iĝ'is.
Antaŭ ol li de'lit'iĝ'is, li ankoraŭ kelk'a'n temp'o'n pens'is pri la nokt'a promen'ad'o de la lama'o kaj fin'e li konklud'is, ke Wuangji, sam'e kiel li mem, sufer'is pro varm'eg'o kaj serĉ'is re'freŝ'iĝ'o'n. Kontent'a pri ĉi tiu interpret'o li lev'iĝ'is kaj vek'is unu'e Amèn Hoeï kaj post'e la tibet'an'o'n. Por ne vek'i la beduen'o'j'n kaj ne al'tir'i ili'a'n atent'o'n al la for'vetur'o, Camphuis kun la ali'a'j jam la antaŭ'a'n vesper'o'n inter'konsent'is maten'manĝ'i ekster la tend'ar'o kaj kvin minut'o'j'n post'e ili jam est'is sur'voj'e al la ruin'o'j. La inĝenier'o eĉ ne per unu vort'o alud'is la nokt'a'n spert'o'n kaj, fidel'a al si'a kutim'o, ankaŭ Wuangji silent'is.
Post lac'ig'a du'on'hor'a grimp'ad'o inter kaj trans la dis'e kaj amas'e kuŝ'ant'a'j ruin'o'j de mur'o'j kaj monument'o'j.
Amèn Hoeï subit'e halt'is.
”Mi konjekt'as, ke ni ĉi tie est'as en la proksim'o de la templ'o de Quornak; jen la sokl'o'j de la statu'o'j de Amenophis,” li rimark'ig'is.
Camphuis al li kap'jes'is.
”Mi ĝust'e vol'is al vi pet'i orient'ad'o'n; mi kred'as, ke vi prav'as,” li respond'is.
”Ni do unu'e maten'manĝ'u kaj post tio komenc'u la esplor'o'n,” propon'is la kolŝito.
La inĝenier'o tio'n aprob'is kaj en mal'mult'a'j moment'o'j ili sid'iĝ'is en la ombr'o'n de kaduk'a mur'rest'aĵ'o. Post sobr'a manĝ'o ili lev'iĝ'is kaj Camphuis aper'ig'is plan'o'n, kiu'n li est'is projekt'int'a laŭ la pri'skrib'o de la Seti-dom'o kaj kiu, kiom ajn ne'komplet'a, baldaŭ pruv'iĝ'is est'i tre praktik'a. Orient'int'e si'n per la flu'o de Nil'o, li kun kresk'ant'a streĉ'it'ec'o pri'stud'is laŭ'vic'e la ĉirkaŭ'aĵ'o'n kaj la plan'o'n, ĝis li fin'e hav'is ĝust'a'n ide'o'n pri la situ'o.
”Ni de'ir'u de la mal'nov'a templ'o-en'ir'ej'o, sinjor'o Hoeï,” fin'e decid'is Camphuis. ”De tie ni facil'e pov'os fiks'i la kontur'o'j'n de la konstru'aĵ'o'j, ĉu vi ne kred'as?”
”Jes, vi'a propon'o ŝajn'as al mi plej taŭg'a,” konsent'is la kolŝito.
Post iom da diven'ad'o kaj serĉ'ad'o, ili proksim'um'e fiks'is la lok'o'n de la antaŭ'a en'ir'ej'o. Dekstr'e kaj mal'dekstr'e si'n lev'is rest'aĵ'o'j de mal'nov'a'j mur'o'j, konstru'it'a'j part'e el bak'it'a'j Nil-kahel'o'j, ali'part'e el masiv'a kalk'ŝton'o. Antaŭ ili kuŝ'is, preskaŭ tut'e kovr'it'a'j de la dezert'o'sabl'o, sed tamen ankoraŭ klar'e vid'ebl'a'j, la rest'aĵ'o'j de kolon'ar'o, kiu la templ'o'n apart'ig'is de post'kuŝ'int'a kort'o.
Atent'ant'e ĉiu'j'n detal'o'j'n, kiu'j al ili pov'is util'i por kompar'o kun la mal'nov'a pri'skrib'o, ili ir'is plu'e ĝis du'a kort'o, kiu'n lim'is la rest'aĵ'o'j de ring'mur'o, de kie vic'o da sfinks'o'j konduk'is al la bord'o de Nil'o. Ĉi tiu kort'o posed'is en antaŭ'a temp'o dekstr'e kaj mal'dekstr'e kolon'galeri'o'n, de kiu'j la dent'o de la temp'o nur las'is dis'a'j'n ruin'aĵ'o'j'n, sed kiu'j tamen liver'is ankoraŭ sufiĉ'e da indik'o'j por daŭr'ig'i la esplor'o'j'n.
De la lok'o, kie konjekt'ebl'e star'is la unu'a pilon'o de la kolon'galeri'o, la inĝenier'o kaj la kolŝito per help'o de la fakt'o'j, kiu'j'n ili sukces'is kolekt'i, komenc'is mezur'i la taks'it'a'j'n distanc'o'j'n al la antaŭ'a basen'o de Hor'us. Sur la kruc'iĝ'o de la lini'o'j, kiu'j'n ili strek'is tra la kort'o, ili esplor'e si'n rigard'is; la lok'o est'is sur'sem'it'a per grand'a'j kaj mal'grand'a'j ŝton'pec'o'j.
”Ĉi tie laŭ ni'a hipotez'o do trov'iĝ'us la basen'o,” dir'is Camphuis, medit'rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n.
”Prav'e, en ĉi tiu lok'o, sed antaŭ ol far'i plu'a'j'n mezur'ad'o'j'n, ni pov'as al ni hav'ig'i pli da cert'ec'o,” respond'is Amèn Hoeï.
”Kiel do?”
”Ni for'ig'u la ŝton'o'j'n,” propon'is la kolŝito. ”La basen'o de Hor'us est'is ban'ej'o; ĝi dev'as hav'i de'flu'il'o'n. Plu'e est'as neces'e ekzakt'e fiks'i la centr'o'n; se ni erar'as kelk'a'j'n fut'o'j'n en la mezur'ad'o, ni ebl'e mult'a'j'n tag'o'j'n van'e fos'os. Ni akir'u la plej grand'a'n cert'ec'o'n, sinjor'o.”
”Bon'eg'e,” aprob'is la inĝenier'o, ”sed por for'ig'o de ĉi tiu rub'amas'o ni ebl'e bezon'os tut'a'n semajn'o'n.”
”Ne, tamen ne, ni pov'as pet'i la beduen'o'j'n, ke ili ni'n help'u,” rimark'ig'is la kolŝito.
”Mi prefer'e las'as ili'n ekster la afer'o,” kontraŭ'is Camphuis kun serioz'a kap'sku'ad'o. ”Vi ja sci'as pli bon'e ol mi, ke ili ne est'as fid'ind'a'j.”
”Sed ni ne bezon'as al ili konfid'i ni'a'n sekret'o'n, sinjor'o; ni pov'as dir'i, ke ni en ĉi tiu lok'o esper'as trov'i en'skrib'o'j'n. Tuj kiam ĉio est'os for'ig'it'a kaj la basen'o nud'iĝ'os, ni pov'os rezign'i pri ili'a'j serv'o'j.”
Camphuis rezign'is, sed li tamen ankoraŭ moment'o'n konsil'iĝ'is kun la lama'o, kiu ili'n ĉie sekv'is. Wuangji hezit'e ced'is la propon'o'n, post kio ili tuj for'ir'is por serĉ'i la rok'o'n de Ra. Evident'iĝ'is, ke ĉi tiu esplor'o liver'is pli da mal'facil'aĵ'o'j ol ili supoz'is, kvankam nur en unu direkt'o si'n lev'is rok'o'j. Mult'a'j'n hor'o'j'n Camphuis kaj Amèn Hoeï serĉ'is i'a'n ajn re'kon'ig'a'n sign'o'n kaj sen'iluzi'iĝ'int'e ambaŭ fin'e sid'iĝ'is en la ombr'o'n de unu el la rok'o'j por tag'manĝ'i, kiam subit'e la kolŝito kun raŭk'a ek'kri'o montr'is al unu el la krut'a'j dekliv'o'j, si'n lev'ant'a'j antaŭ ili.
”Trov'it'a, sinjor'o!” li el'ig'is kun bril'a'j okul'o'j.
”Kie, kiel?” balbut'is Camphuis mir'ig'it'e.
”Jen vid'u, la skulpt'it'a statu'o de serpent'o, la Uraeusserpento.. . .”
”Kaj kial vi kred'as?” . . . hezit'e demand'is la inĝenier'o.
Amèn Hoeï per firm'a voĉ'o inter'romp'is li'n.
”La Uraeus-serpent'o est'is la plej danĝer'a venen'a serpent'o el la antikv'ec'o. Pro si'a potenc'o super viv'o kaj mort'o ĝi est'is la simbol'o de la reĝ'ec'o kaj en la kron'o de la sun'di'o Ra ĝi simbol'is la mort'ig'a'n ard'o'n de la sun'o.
Ĉu vi nun kompren'as la inter'rilat'o'n, sinjor'o? Sur la rok'o, dediĉ'it'a al la sun'di'o, oni skulpt'is la ĉef'a'n simbol'o'n de li'a kron'o; erar'o ne est'as ebl'a. En la lini'o, kiu'n ni pov'as strek'i de ĉi tie ĝis la basen'o de Hor'us, ie kuŝ'as la lok'o, kie ’Radi'ant'a Lotus'o’ trov'iĝ'as . . . aŭ trov'iĝ'is,” li al'don'is du'on'voĉ'e, ĵet'ant'e al la lama'o ne'cert'a'n rigard'o'n.
Hussein ebn Ahmed, inform'it'a pri la mal'facil'aĵ'o'j, kiu'j ne'atend'it'e si'n prezent'is, tuj est'is pret'a kontraŭ krom'a rekompenc'o ŝarĝ'i si'a'j'n vir'o'j'n per for'ig'ad'o de la rub'o. Jam la sam'a'n vesper'o'n ili komenc'is tiu'n labor'o'n kaj stimul'it'a'j de la promes'it'a rekompenc'o, ili labor'is kun tiom da fervor'o, ke du tag'o'j'n post'e ili est'is tut'e pret'a'j.
Camphuis kaj Amèn Hoeï kun kresk'ant'a streĉ'it'ec'o sekv'is la labor'o'j'n kaj kiam nur la du'on'o de la rub'o est'is for'ig'it'a, la kolŝito kun cert'ec'o kuraĝ'is asert'i, ke ili efektiv'e trov'is ban'ej'o'n, do plej ver'ŝajn'e tiu'n de Hor'us. La beduen'o'j mal'fru'vesper'e fin'pret'ig'is la labor'o'n, tro mal'fru'e por ankoraŭ daŭr'ig'i la esplor'o'n.
Lama'o Wuangji la du last'a'j'n tag'o'j'n ne akompan'is ili'n; en si'a strang'a vest'aĵ'o li terur'e sufer'is pro la mort'ig'a varm'eg'o kaj ĉar la labor'o'j ja ankoraŭ ne konduk'os al rezult'o, li prefer'is rest'i en la tend'ar'o.
En la maten'o de la tri'a tag'o de ili'a rest'ad'o en la mal'nov'a Nekropol'o de Thebe li tamen re'e ĉe'est'is. Tre fru'e en la maten'o li for'las'is la tend'ar'o'n kun'e kun la inĝenier'o kaj la kolŝito, kiu'j nur pen'e pov'is reg'i si'a'n mal'pacienc'o'n. Li nur port'is si'a'j'n propr'a'j'n tornistr'o'n kaj akv'o'kruĉ'o'n kaj ŝajn'e ne trov'is neces'e trans'pren'i part'o'n de ia il'ar'o, kiu'n port'is la ali'a'j. En la proksim'o de la basen'o de Hor'us, Camphuis kaj Amèn Hoeï star'ig'is mal'grand'a'n tend'o'n kaj manĝ'int'e ili tuj ek'labor'is.
Ne est'is mal'facil'e al ili determin'i la centr'o'n de la pelv'o'form'a basen'o kaj preciz'e en ĉi tiu lok'o, la inĝenier'o fiks'is tiu'cel'e kun'port'it'a'n kamp'o'lorn'o'n sur tri'pied'o'n kaj ĝi'n direkt'is al la rok'o de Ra. En la tiel fiks'it'a direkt'o Amèn Hoeï lok'is nombr'o'n da baston'o'j, kiu'j ekzakt'e indik'is la lini'o'n al la rok'o. La lok'difin'o est'is nun nur bagatel'o; per ŝnur'o ili mezur'is de la centr'o de la basen'o 69 mal'nov'egipt'a'j'n fut'o'j'n sur la lini'o, post kio ili kun ĝem'o pro kontent'o rekt'iĝ'is.
”Ĉi tio est'as la lok'o, kiu'n ni serĉ'is; ĉi tie kaŝ'ig'is ’Radi'ant'a Lotus'o’, sinjor'o,” si'n turn'is Camphuis kun bril'a'j okul'o'j al la lama'o, kiu per ne'sond'ebl'a rigard'o est'is observ'int'a la labor'o'j'n.
”Ĉu tie ĉi?” demand'is la tibet'an'o konstern'it'e, ĵet'ant'e rigard'o'n ĉirkaŭ'e'n.
Efektiv'e est'is kaŭz'o por konstern'iĝ'i; ĉie li vid'is sabl'o'n, er'et'a'n, akr'a'n dezert'o'sabl'o'n.
”Ĉu tie ĉi?” li ripet'is, kiam la inĝenier'o rid'et'ant'e al li kap'jes'is post li'a parol'eksplod'o.
”Jes, ĉi sub'e, sinjor'o,” respond'is Camphuis, pied'frap'ant'e sur la ter'o'n.
”Ĉu ĉi sub'e? Kiom profund'e?”
La inĝenier'o ŝultr'o'lev'ant'e si'n turn'is al la kolŝito.
”Ĉu vi konjekt'as, kiom profund'e'n ni dev'os fos'i, sinjor'o Hoeï?”
”Ne, tio ne est'as taks'ebl'a, sinjor'o,” respond'is Amèn Hoeï.
”Mi tomb'ĉambr'o'j'n trov'is je kvar'dek angl'a'j fut'o'j sub la surfac'o, sed ankaŭ je ok ĝis dek fut'o'j. Kiom profund'e'n ni dev'os fos'i, mi ne pov'as al vi dir'i; jes ĉu ni profund'e'n dev'os fos'i.”
Li si'n klin'is al long'a, mal'dik'a fer'stang'o kaj divers'lok'e ĝi'n met'is en la sabl'o'n. Help'at'a de la inĝenier'o, li ĝi'n puŝ'is pli ol unu kaj du'on'a'n metr'o'j'n en la ter'o'n kaj tiam ced'is si'a'j'n klopod'o'j'n.
”Ni ĉes'ig'u ĉi tiu'n esplor'o'n; kvin aŭ ses fut'o'j'n ni minimum'e dev'os fos'i, sinjor'o.”
”Minimum'e kvin aŭ ses fut'o'j'n kaj ni ne pov'as pet'i la help'o'n de la beduen'o'j, se ni ne vol'as vek'i ili'a'n suspekt'o'n, ke ĉi tie kaŝ'iĝ'as iu trezor'o. Kvin aŭ ses fut'o'j'n . . .
Ĉu mi pov'as postul'i de vi tia'n fort'o'streĉ'o'n, sinjor'o Hoeï? Vi ne est'as tiel jun'aĝ'a kiel mi kaj . . .
Decid'a gest'o de la kolŝito li'n inter'romp'is.
”La rezult'o de ni'a'j klopod'o'j mi'n interes'as; mi vi'n help'os, sinjor'o. Mi jam oft'e mi'n okup'is pri tia labor'o kaj ĝi ver'e ne est'as tro pez'a al mi.”
”Sed la varm'eg'o, sinjor'o Hoeï! Ni ne est'as tiel imun'a'j kontraŭ ĝi kiel la beduen'o'j. Ĉu ni ĝi'n el'ten'os?”
De'nov'e la kolŝito gest'e inter'romp'is li'a'j'n kontraŭ'o'j'n.
”Ni facil'e pov'as ni'n ŝirm'i kontraŭ la varm'eg'o; ni kun'port'os grand'a'n tend'o'n kaj sub ĝi labor'os, sinjor'o.”
Camphuis las'is ĉiu'j'n kontraŭ'o'j'n kaj komunik'is ili'a'n decid'o'n al la lama'o. Wuangji ne pov'is kaŝ'i si'a'n sen'iluzi'iĝ'o'n; evident'e li supoz'is ĉiu'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n solv'it'a'j post el'trov'o de la long'e serĉ'it'a lok'o, kiu'n alud'is la papirus'o.
Li ŝajn'e subit'e perd'is ĉiu'n interes'o'n por la esplor'o kaj mal'bon'humor'e li far'is al la inĝenier'o la demand'o'n, kiom da temp'o la fos'ad'o daŭr'os.
”Minimum'e kvar tag'o'j'n, dir'as sinjor'o Hoeï, sed la labor'o pov'as renkont'i mal'help'o'j'n kaj postul'i eĉ tut'a'n monat'o'n,” respond'is Camphuis.
Tiu mal'preciz'a taks'ad'o ŝajn'e nur mal'mult'e plaĉ'is al la tibet'an'o kaj li evident'e opini'is, ke oni intenc'e li'n tromp'as, ĉar klar'e percept'ebl'a'n mal'fid'o'n montr'is la mal'seren'a rigard'o, per kiu li unu'e rigard'is la inĝenier'o'n kaj post'e Amèn Hoeï. Sed li ŝajn'e konvink'iĝ'is, ke al li nur rest'as si'n sub'met'i al ĉi tiu deklar'o kaj kviet'e atend'i.
”Se la labor'o ankoraŭ tiom long'e pov'as daŭr'i, mi prefer'as nun re'ir'i al la tend'ar'o, sinjor'o,” li dir'is. ”Provizor'e ne neces'as, ke mi est'u tie ĉi, sed kiam vi trov'is la kaŝ'ej'o'n, vi sen'dub'e tuj ven'os por mi'n avert'i, ĉu ne?”
”Cert'e, sinjor'o, kun plej grand'a plezur'o,” respond'is Camphuis mok'ton'e, turn'ant'e la dors'o'n al la tibet'an'o.
Kvankam Amèn Hoeï ne sci'pov'is la franc'a'n lingv'o'n, li evident'e kompren'is, kio kaŭz'is la incit'iĝ'o'n de Camphuis.
”Li ir'u; ni ja sci'as, ke tiu vi'a amik'o ĉiu'j'n mal'facil'aĵ'o'j'n kaj la labor'o'n las'as al ali'a'j,” li kun mok'rid'et'o dir'is al la inĝenier'o. ”La vir'o est'as eĉ tro inert'a por port'i fos'il'o'n kaj ĉe la fos'ad'o li pli ni'n ĝen'us ol util'us. Krom tio mi pli plezur'e kaj pli facil'e labor'as, kiam mi tiu'j'n sen'esprim'a'j'n, esplor'ant'a'j'n okul'o'j'n ne vid'as direkt'it'a'j sur mi'a'j'n man'o'j'n.”
”Vi prav'as,” grumbl'is Camphuis, per'fort'ant'e si'a'n mal'bon'humor'o'n. Li tut'e neglekt'is la lama'o'n, kiu sen'decid'e paŝ'is ir'e kaj re'ven'e kaj kiam ĉi tiu ŝtel'for'ir'is, li help'is al Amèn Hoeï pri la indik'o de la spac'o, en kiu ili komenc'os la fos'ad'o'n. Post'e, far'int'e labor'plan'o'n, ili por tiu tag'o ĉes'ig'is la esplor'o'n kaj re'ir'is al la tend'ar'o.
La sekv'int'a'n maten'o'n ili kun'e for'ir'is kaj kun nov'a energi'o komenc'is la pen'ig'a'n fos'ad'o'n, kiu de ne'fak'ul'a'j fort'o'j postul'is preskaŭ super'hom'a'n fort'o'streĉ'o'n kaj grand'a'n el'ten'kapabl'o'n.
La brul'a varm'eg'o est'is preskaŭ ne'el'ten'ebl'a; la er'et'a, akr'a dezert'o'sabl'o, kiu ĉio'n en'penetr'is, sen'kompat'e pik'et'is ili'a'n haŭt'o'n kaj inflam'ig'is la man'o'j'n kaj okul'o'j'n.
Precip'e Amèn Hoeï ripet'e dev'is ĉes'ig'i la labor'o'n. Li'a mal'hard'iĝ'int'a korp'o, preskaŭ sen'fort'ig'it'a de la pere'ig'a opi'o'fum'ad'o, komenc'e ne kapabl'is kontraŭ'star'i tiel pen'ig'a'n labor'o'n kaj plur'foj'e ŝajn'is, ke la kolŝito dev'os ced'i.
Paŭz'int'e, li tamen re'pren'is la fos'il'o'n kaj iom post iom la labor'o ŝajn'e pli bon'e progres'is.
Lac'eg'a'j ili vesper'e si'n tren'is al la tend'ar'o kaj fru'e sur'lit'iĝ'is, por la sekv'ant'a'n tag'o'n freŝ'kuraĝ'e daŭr'ig'i la labor'o'n.
Kvin si'n'sekv'a'j'n tag'o'j'n de la maten'o ĝis la vesper'o ili sen'inter'romp'e labor'is ne ating'ant'e eĉ la plej et'a'n rezult'o'n, kiam en la post'tag'mez'o de la ses'a tag'o subit'e dis'fal'is part'o de la antaŭ'vand'o de la el'fos'it'a put'o. Camphuis, kiu vid'is la sabl'o'n for'ŝov'iĝ'i, kun du'on'e re'ten'it'a kri'o de ek'tim'o flank'e'n'salt'is kaj post tio mir'rigard'is al Amèn Hoeï, kiu li'a'n ek'kri'o'n respond'is per laŭt'a kri'eg'o.
La kolŝito kapt'is tiu'n rigard'o'n kaj per etend'it'a man'o montr'is la apertur'o'n, kiu ek'est'is pro la dis'fal'o.
”Jen!” li kri'is al la inĝenier'o. ”Jen! Ni kvin aŭ ses metr'o'j'n erar'is pri la lok'o de la kaŝ'ej'o . . . ”
Je si'a ne'esprim'ebl'a surpriz'o Camphuis ek'vid'is griz'a'n mur'o'n el kalk'ŝton'o, kiu nud'iĝ'is pro la dis'fal'o. Akr'e kontur'iĝ'is sur la mur'o la argil'um'a'j junt'o'j de ferm'ŝton'o, kiu'n tamen ankoraŭ du'on'e kovr'is la for'ŝov'iĝ'int'a sabl'o.
”Ni erar'is, sinjor'o, ni erar'is,” ekscit'it'e ripet'is la kolŝito divers'foj'e.
”Sed tamen trov'is!” el'ig'is Camphuis raŭk'ton'e.
Proksim'iĝ'int'e Amèn Hoeï komenc'is esplor'i la mur'o'n per fak'ul'a rigard'o. Precip'e la junt'o'j de la ferm'ŝton'o evident'e al'tir'is li'a'n interes'o'n kaj subit'e li mal'laŭt'e ek'fajf'is.
”Ĉi tiu ferm'ŝton'o est'as difekt'it'a, sinjor'o,” li surpriz'it'e ek'dir'is.
”Ĉu difekt'it'a? Kio'n vi cel'as?” demand'is Camphuis, kiu spir'ten'e observ'is la esplor'o'n de la kolŝito.
”Mi cel'as, ke origin'e oni ĝi'n fiks'is per morter'o, post'e ĝi'n mal'fiks'is kaj de'nov'e lok'is, por kio oni tamen uz'is argil'um'o'n de Nil'o. Jen, la post'sign'o'j de morter'o ankoraŭ est'as vid'ebl'a'j.”
Tre'eg'e surpriz'it'e la inĝenier'o rigard'is al la kolŝito.
”Tio do ver'ŝajn'e signif'as, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ ” . . .
li mir'ig'it'e komenc'is.
”Est'as ŝtel'it'a,” decid'e komplet'ig'is Amèn Hoeï. Li kapt'is sen'iluzi'iĝ'int'a'n rigard'o'n de la inĝenier'o kaj daŭr'ig'is: ”Jes, tio sen'iluzi'ig'as, sed tamen ne est'as mir'ig'a. Mult'a'j'n tomb'o'j'n, precip'e tiu'j'n en la Val'o de la Reĝ'o'j, en post'a'j jar'cent'o'j vizit'is rab'ist'o'j. Ili pri'rab'is la tomb'o'ĉambr'o'j'n kaj vend'is la valor'aĵ'o'j'n en Kadesch, la Ramses-urb'o, kie nest'is organiz'it'a rab'ist'ar'o. Ebl'e instru'it'a'j de si'a'j avid'em'a'j pastr'o'j, la ŝtel'ist'o'j ankaŭ ĉi tie praktik'is si'a'n profesi'o'n.”
Dum la kolŝito si'n klin'is al pioĉ'o, li daŭr'ig'is: ”Ni sufiĉ'e baldaŭ sci'os, kio'n la kaŝ'ej'o ankoraŭ en'hav'as; se vi bon'vol'as iom flank'e'n'ir'i, sinjor'o . . . .”
Rapid'e Camphuis paŝ'is mal'antaŭ'e'n por far'i lok'o'n al la kolŝito. Ĉi tiu negativ'a rezult'o de ili'a'j pen'ad'o'j por akir'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ li'n fort'e sen'iluzi'ig'is post la mult'promes'a'j rezult'o'j de la unu'a esplor'o, kvankam tio ja neniel est'is person'a perd'o por li. Per mal'hel'a rigard'o li observ'is la pen'ad'o'j'n de la kolŝito por for'iĝ'i la ferm'ŝton'o'n kaj nur kiam ĉi tiu ek'ŝancel'iĝ'is, li ek'sent'is nov'a'n interes'o'n. Uz'ant'e la pioĉ'o'n kiel lev'il'o'n, Amèn Hoeï post last'a fort'o'streĉ'o sukces'is renvers'i la ŝton'o'n. La pec'o'j kun obtuz'a bru'o fal'is en la sabl'o'n kaj la ŝvit'o'n for'viŝ'ant'e de la frunt'o, la kolŝito el'ig'is ĝem'o'n pro mal'streĉ'iĝ'o.
Sci'avid'e la inĝenier'o proksim'iĝ'is kaj ĵet'is rigard'o'n en la mal'grand'a'n spac'o'n, el kiu la sun'o for'pel'is ĉiu'j'n ombr'o'j'n. Ĝi simil'is tomb'kav'aĵ'o'n kun mason'it'a'j vand'o'j kaj cert'e est'is ne pli grand'a.
”Mal'plen'a,” el'glit'is el la buŝ'o de Amèn Hoeï.
”Ne, jen vid'u, en ĉi tiu angul'o est'as kest'et'o,” subit'e ek'kri'is Camphuis kun sovaĝ'a ton'o en la voĉ'o. Li si'n klin'is kaj met'is si'a'n brak'o'n en la faŭk'a'n apertur'o'n. Trem'ant'e pro emoci'o, li si'n'gard'e ŝov'is iu'n objekt'o'n al si kaj ĝi'n pren'is per ambaŭ man'o'j. Est'is mal'grand'a, or'um'it'a kest'et'o, jam kelk'lok'e putr'iĝ'int'a kaj riĉ'e ornam'it'a per simbol'a'j figur'o'j. Ambaŭ vir'o'j sen'parol'e si'n rigard'is kaj la streĉ'o, kiu ili'n reg'is, dum moment'o ili'n sen'pov'ig'is.
Fin'e tamen ili'a sci'avid'o ili'n pel'is al ag'ad'o kaj kvazaŭ laŭ'komand'e ili sid'iĝ'is en la sabl'o'n. Neni'u el ili ambaŭ kuraĝ'is dir'i si'a'n konjekt'o'n pri la en'hav'o kaj Camphuis si'n'gard'e klopod'is for'ig'i la kovr'il'o'n. Ĝi rezist'is al li'a'j pen'ad'o'j kaj nur kiam li uz'is si'a'n tranĉ'il'o'n, li sukces'is mal'ferm'i la kest'et'o'n.
Preskaŭ sam'temp'e Amèn Hoeï kaj Camphuis etend'is la man'o'n. La kest'et'o ŝajn'is tut'e plen'a de mal'grand'a'j or'a'j statu'et'o'j, ĉiu'j preskaŭ sam'form'a'j kaj kiu'j krom fos'il'o ankaŭ port'is sak'o'n sur la dors'o.
”Schebti-statu'et'o'j, sinjor'o,” surpriz'it'e el'ig'is la kolŝito.
”ili mal'mult'o'n signif'as por la nun'a sci'o pri la antikv'ec'o.
Preskaŭ en ĉiu'j tomb'o'j oni ili'n trov'as. Oni ili'n kun'don'is al la for'mort'int'o'j por help'i ili'n en la elizeaj kamp'o'j ĉe plug'ad'o kaj sem'ad'o. Pro tio ili est'as proviz'it'a'j per fos'il'o kaj sem'uj'o.”
Camphuis ne respond'is kaj met'is la Schebti-statu'et'o'j'n unu post ali'a en la sabl'o'n. Subit'e li el'ig'is kri'o'n pro surpriz'o. Kiel last'a'n objekt'o'n li aper'ig'is spec'o'n de turban'o: ses aŭ sep inter'volv'iĝ'int'a'j ring'o'j, fingr'o'n dik'a'j, flav'makul'a'j kaj el materi'o, kiu palp'iĝ'is torf'ec'a.
”Kio tio est'as?” li mir'ig'it'e ek'dir'is.
Amèn Hoeï subit'e ek'rid'eg'is. La inĝenier'o konstern'it'e rigard'is li'n kaj fin'e la kolŝito sukces'is reg'i si'n.
”Ne tim'u, sinjor'o, tio, kio'n vi tie hav'as en la man'o, est'as mumi'ig'it'a Kracus-serpent'o, la plej danĝer'a reptil'o de la antikv'ec'o kaj jam de long'e for'mort'int'a.”
Camphuis mal'ten'is la strang'a'n mumi'o'n kun rigard'o plen'a de abomen'o.
”Ĉu vi pens'as . . . Ĉu vi kred'as, ke ĉi tio est'as ’Radi'ant'a Lotus'o’? . . .” li hezit'e komenc'is.
”Ne!” li'n inter'romp'is Amèn Hoeï decid'e. ”La al'est'o'n de tiu serpent'o en ĉi tiu spac'o mi ne pov'as al vi klar'ig'i.
En la antikv'ec'o oni kelk'foj'e met'is en la tomb'o'j'n de la faraon'o'j serpent'mumi'o'n, por ke ĝi ankaŭ en la regn'o de la mort'int'o'j simbol'u ili'a'n reĝ'a'n ind'o'n, sed ĉi tio ne-ebl'e pov'as est'i la last'a ripoz'ej'o de iu Peraä. La spac'o apenaŭ est'us sufiĉ'e grand'a por mez'kresk'a infan'o. Ni ĉi tio'n for'met'u kaj ankoraŭ foj'e esplor'u.”
Camphuis re'met'is la serpent'mumi'o'n kaj la Schebtistatuetojn en la kest'et'o'n, dum Amèn Hoeï tra la apertur'o de la ferm'ŝton'o ramp'is en la kaŝ'ej'o'n. Apenaŭ en ĝi mal'aper'int'e, li el'ig'is ek'kri'o'n pro surpriz'o.
”Hieroglif'o'j, sur'skrib'o'j sur la vand'o'j, sinjor'o; probabl'e ili por ni solv'os la problem'o'n,” li kri'is al la inĝenier'o.
”Ĉu vi pov'as ili'n leg'i?” li interes'iĝ'e ek'dir'is.
”Ne, bedaŭr'ind'e ne; inter ili est'as tro mult'e da simbol'a'j figur'o'j por sen'stud'e deĉifr'i la sur'skrib'o'j'n. Se vi don'as al mi paper'o'n kaj krajon'o'n, mi ĉio'n kopi'os; tiam ni post'e pov'os serĉ'i la signif'o'n.”
La inĝenier'o al li trans'don'is la pet'it'aĵ'o'n kaj sen'pacienc'e atent'is ĝis la kolŝito est'is pret'a. La kopi'ad'o postul'is preskaŭ du hor'o'j'n kaj kiam Amèn Hoeï re'aper'is, montr'iĝ'is strang'a rigard'o en li'a'j okul'o'j. Kvazaŭ li dub'us pri la ĝust'ec'o de subit'e nask'iĝ'int'a konjekt'o, li ankoraŭ foj'e atent'e tra'leg'is la kopi'o'n kaj post tio rigard'is la inĝenier'o'n, kiu kun streĉ'a atent'o pri'stud'is li'a'n vizaĝ'o'n.
”Est'as preskaŭ cert'e, ke ĉi tiu'j hieroglif'o'j ankoraŭ mult'a'j'n surpriz'o'j'n al ni kaŭz'os, sinjor'o, sed la sekret'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’ ni ĉiu'kaz'e jam solv'is,” li komenc'is per strang'a hezit'a voĉ'o.
”Ĉu solv'is?” rapid'e dir'is Camphuis.
”Jes kaj ĉi tiu mal'kovr'o vi'n de'nov'e sen'iluzi'ig'os, sinjor'o. ’Radi'ant'a Lotus'o’ ne est'as tre valor'a juvel'o, kiel ni supoz'is, sed jun'ul'in'o, laŭ aĝ'o preskaŭ nur infan'o. Ŝi nom'iĝ'is Asah Nefert kaj ŝi est'is el reĝ'a sang'o.
Camphuis kelk'a'j'n moment'o'j'n sen'parol'e fiks'rigard'is la kolŝiton. Tia'n rezult'o'n de ili'a esplor'o li tut'e ne atend'is kaj komenc'e ĝi al li ŝajn'is sen'senc'a. Amèn Hoeï vid'is tiom da ne'kred'em'o en li'a rigard'o, ke li silent'e al li trans'don'is la paper'o'n.
La inĝenier'o ĝi'n pren'is kaj ek'star'ant'e flank'e de li, la kolŝito al li montr'is la divers'a'j'n karakteriz'a'j'n figur'o'j'n, kiu'j ne las'is dub'o'n pri la prav'ec'o de li'a'j asert'o'j.
”Jen, la sur'skrib'o komenc'iĝ'as per kelk'a'j fraz'o'j el la Himn'o de Am'o'n, la di'o de Thebe, kiu per si'a spirit'o plen'ig'is la univers'o'n.
”Unu'nur'a est'as Vi, Kre'int'o de l’ viv'ant'o'j, Kaj nur Vi, kiu ĉio'n inspir'as, kio far'iĝ'is.”
Kaj jen, ’Radi'ant'a Lotus'o’ figur'it'a, jun'ul'in'o hav'ant'a en la man'o la kroĉ'form'a'n vip'o'n, reĝ'a'n simbol'o'n, kiu dev'is memor'ig'i al la Peraä la dev'o'n far'i la bon'o'n kaj mal'ebl'ig'i la mal'bon'o'n. Ĉu ĉi tiu'j du figur'o'j las'as ankoraŭ iu'n dub'o'n pri la ident'ec'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’?”
”Ne,” respond'is Camphuis kap'ne'ant'e. ”Mi kred'as, ke vi prav'as, sed kio'n en'hav'as la ceter'o de la sur'skrib'o?”
”Komunik'o'n de la Urma de la Amontemplo kaj ceter'e glor'ig'o'n de la Peraä; ni klopod'os deĉifr'i ambaŭ. Sed ĉu vi nun ne prefer'as re'ir'i al la tend'ar'o? La sun'o sen'kompat'e brul'as kaj tie ni pov'os trov'i re'freŝ'ig'o'n kaj pli agrabl'a'n sid'lok'o'n ol en ĉi tiu varm'eg'a sabl'o.”
”Jes, est'as bon'e, sinjor'o Hoeï; ni do tuj for'ir'u, la il'ar'o'n ni post'e pov'os for'pren'ig'i,” rapid'e konsent'is Camphuis. Li subit'e pens'is pri la sen'iluzi'iĝ'o de la lama'o kiam ĉi tiu ek'sci'os la surpriz'a'n mal'kovr'o'n. Dum ili mal'rapid'e kaj pen'e ir'is, Amèn Hoeï ripet'e ĵet'is rigard'o'n sur la kopi'o'n de la sur'skrib'o.
”Mi kred'as, ke ni'n atend'as nov'a surpriz'o, sinjor'o, sed mi ankoraŭ ne kuraĝ'as dir'i mi'a'n opini'o'n pri tio,” li subit'e dir'is.
La inĝenier'o sub'prem'is si'a'j'n sci'avid'o'n kaj mal'pacienc'o'n kaj re'ten'is la demand'o'j'n, kiu'j kuŝ'is sur li'a'j lip'o'j.
Sed la strang'a esprim'o en la okul'o'j de la kolŝito pli'intens'ig'is, malgraŭ ĉiu sen'iluzi'ig'o, kiu'n kaŭz'is ili'a mal'kovr'o, li'a'j'n streĉ'it'ec'o'n kaj emoci'o'n kaj por iom kontent'ig'i si'a'n mal'pacienc'o'n, li sen'vol'e ir'is pli rapid'e.
Tuj kiam la tend'ar'o vid'ebl'ig'is, Camphuis inter'romp'is la silent'ad'o'n.
”Ĉu vi konsent'as, ke mi unu'e inform'u la lama'o'n Wuangji? Ĉi tiu afer'o sam'e koncern'as li'n kiel ni'n kaj mi prefer'e ne pli long'e ol neces'e las'as li'n en streĉ'atend'o.
Por la deĉifr'ad'o de la sur'skrib'o vi ne bezon'as mi'n; mi do baldaŭ ven'os al vi.”
La kolŝito konsent'is kaj ven'int'e en la tend'ar'o'n, Camphuis tuj ir'is al la tend'o de la lama'o. Wuangji ne kutim'is vid'i la re'ven'o'n de la inĝenier'o en ĉi tiu hor'o kaj for'met'ant'e si'a'n preĝ'il'o'n, li rapid'e ek'star'is.
”Sinjor'o, hodiaŭ post'tag'mez'e ni nud'ig'is la kaŝ'ej'o'n,”
komenc'is Carraphuis.
”Ha, kaj kiam vi vol'as ĝi'n mal'ferm'i?” demand'is la lama'o surpriz'it'e.
”Plu ne neces'as, sinjor'o, ni jam mal'ferm'is ĝi'n,” trankvil'e respond'is la inĝenier'o.
”Ĉu mal'ferm'is? . . . sed kial vi ne antaŭ'e mi'n avert'is?” koler'e kri'is Wuangji.
”Ni hazard'e la tomb'o'n mal'kovr'is kaj ni'n tut'e ne kapt'is la ide'o unu'e re'kur'i al la tend'ar'o por vi'n al'konduk'i. Se vi ŝat'is ĉe'est'i la mal'ferm'o'n, pro kio do vi ne rest'is ĉe ni?
La sankt'a mastr'o eĉ ne per unu vort'o al mi dir'is, ke mi konsider'u vi'n mi'a kurator'o kaj vi'n obe'u, sinjor'o,” al'don'is la inĝenier'o mal'varm'e.
Wuangji mord'is al si la lip'o'j'n, sed la sekv'int'a'n moment'o'n li rapid'e daŭr'ig'is: ”Kaj kie nun est'as ’Radi'ant'a Lotus'o’?”
”Tio'n ni ne sci'as, tamen ni hav'as la konvink'o'n, ke ni ĉiu'j erar'is,” respond'is Camphuis. ” ’Radi'ant'a Lotus'o’ ne est'as juvel'o, sed egipta princ'in'o, kiu mort'is antaŭ mil'o'j da jar'o'j. Ver'ŝajn'e pro ŝi'a bel'ec'o oni al ŝi don'is la nom'o'n de la plej bel'a egipta flor'o!”
La lama'o li'n aŭskult'is kun rigard'o kvazaŭ li kred'is, ke li ne bon'e li'n kompren'is, tamen subit'e la esprim'o'n de konstern'iĝ'o anstataŭ'is ne'kred'em'o kaj mal'fid'o.
”Princ'in'o . . . Ĉu ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'us princ'in'o, sinjor'o?” li pen'e el'ig'is.
Camphuis akcent'e kap'jes'is kaj subit'e rid'et'o ek'aper'is sur la lip'o'j de la lama'o. La inĝenier'o neniam vid'is la vir'o'n gaj'a aŭ eĉ nur bon'humor'a kaj kvazaŭ per inspir'o li subit'e kompren'is, kio'n signif'is tiu rid'et'o: ĝi esprim'is mok'o'n kaj absolut'a'n mal'kred'o'n.
”Vi mis'uz'as la grand'a'n fid'o'n, kiu'n la sankt'a mastr'o sur vi'n met'is, sinjor'o,” eksplod'is Wuangji akr'a'voĉ'e.
La inĝenier'o mir'ig'it'e li'n rigard'is: la lama'o aspekt'is trans'form'iĝ'int'a. Anstataŭ naiv'a, mal'fid'em'a mal'saĝ'ul'o tie star'is firm'decid'a vir'o, kiu evident'e ne pli long'e toler'is tromp'o'n. La mir'o de Camphuis tamen baldaŭ mal'aper'is. Li pens'is pri la mal'simpati'a ten'iĝ'o, kiu'n la tibet'an'o jam dum mult'a'j semajn'o'j montr'is al li kaj tio sufiĉ'is por ekscit'i li'a'n koler'o'n.
Li preskaŭ koler'eksplod'is, kiam de ekster'e penetr'is ekscit'it'a voĉ'o. Lev'ant'e la kurten'o'n, li vid'is sinjor'o'n Hoeï al'ven'i.
”Ĉu mi ne dir'is, ke ni'n atend'as surpriz'o'j, sinjor'o?”
emoci'e ek'kri'is la kolŝito. Sen'ceremoni'e li en'ir'is, kap'klin'et'e salut'is la lama'o'n kaj sving'ant'e paper'foli'o'n, li daŭr'ig'is per triumf'a voĉ'o: ”La sur'skrib'o kaŝ'as nov'a'n sekret'o'n, sinjor'o: la sekret'o'n pri reĝ'a tomb'o.”
”Ĉu pri reĝ'a tomb'o?” demand'is Camphuis konstern'it'e.
”Jes, sen'dub'e!” firm'e cert'ig'is Amèn Hoeï. ”Se vi bon'vol'as aŭskult'i la deĉifr'o'n, vi sam'opini'os.”
Per mal'laŭt'a voĉ'o, kies nerv'a'n trem'ad'o'n li van'e klopod'is sub'prem'i, li komenc'is mal'rapid'e voĉ'leg'i la traduk'o'n, akcent'ant'e la plej grav'a'j'n part'o'j'n.
”Unu'nur'a est'as Vi, Kre'int'o de l’ viv'ant'o'j, Kaj nur Vi, kiu ĉio'n inspir'as kio far'ig'is.
Je la 17-a de Tyki post la mort'o de reĝ'in'o Menephta mi, Pheni Aghoen, ĉef'pastr'o de la Amontemplo, la korp'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’, la nobl'a princ'in'o el la glor'a Famili'o de Anommephta, sekret'e for'pren'is el la tomb'o, en kiu'n ĝi est'is met'it'a kaj ĝi'n transport'is al iu lok'o en la ombr'o'j de la rok'o'j de Ptah, la plej aĝ'a el la di'o'j, situ'ant'a'j apud la sankt'a obelisk'o de Aboe en Boelacq, en la proksim'o de la tomb'o de ŝi'a reĝ'a frat'o kaj am'at'o, la glor'a Peraä de Egipto, kies viv'o est'is ben'o por ĉio viv'ant'a en la Nil-val'o, kiu est'is nom'at'a: la bon'a, la kar'ul'o de la di'o'j, la sub'ig'int'o de la Sem'it'o'j kaj la venk'int'o de la popol'o'j de Ilioena, Pidasa kaj Mas'a, de la Hetitoj kaj la Danaoj, kiu'j est'is fremd'a'j al la kor'o de Di'o.
Kiu don'is sen'nombr'a'j'n donac'o'j'n kaj konstru'ig'is mult'a'j'n bel'eg'a'j'n templ'o'j'n.
Kiu tri'dek'mil fort'a'j'n vir'bov'o'j'n ofer'ig'is sur arom'a ŝtip'ar'o.
Kiu star'ig'is glor'a'j'n pilon'o'j'n kaj obelisk'o'j'n, Kiu pri'labor'is mult'a'j'n etern'a'j'n monument'o'j'n, Kiu est'is amik'o de la pastr'o'j kaj protekt'ant'o de la adept'o'j, Kaj ĉio'n far'is honor'e al Di'o, ĉar mizer'a est'as la sort'o.
De tiu'j, kiu'j, ribel'as kontraŭ la decid'o de Di'o.
Ĉar ĉi tiu est'as unu'nur'a kaj sen'egal'a kaj loĝ'ant'a en la plej'sankt'ej'o . . .
Amèn Hoeï profund'e spir'is kaj fin'is: ”Tiel tekst'as la komunik'o, kiu dek'o'j'n da jar'cent'o'j por ni rest'is konserv'it'a, sinjor'o.”
Wuangji, kiu ne sci'pov'is la angl'a'n lingv'o'n, distr'it'e kaj kun de'turn'it'a rigard'o est'is aŭskult'int'a, Camphuis tamen streĉ'eg'is la orel'o'j'n kaj bril'okul'e rigard'is la kolŝiton.
”Ĉi tiu'j hieroglif'o'j al ni mal'kaŝ'as la ekzist'o'n de reĝ'a tomb'o apud la rok'o'j de Ptah,” ekscit'it'e daŭr'ig'is la kolŝito. ”Kaj ceter'e ili nul'ig'as ĉiu'n dub'o'n pri la ident'ec'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’. Ŝi est'is egipta princ'in'o, frat'in'o de reg'ant'a Peraä kaj ties edz'in'o. Kiel vi probabl'e sci'as, ge'edz'iĝ'o inter frat'o kaj frat'in'o ne nur est'is permes'it'a, sed eĉ kutim'a. Konjekt'ebl'e ĉi tiu princ'in'o ankoraŭ est'is jun'a knab'in'o; la antikv'a'j egiptoj ge'edz'ig'is si'a'j'n infan'o'j'n jam je dek'tri- kaj dek'kvar'jar'a aĝ'o . . . ”
La inĝenier'o per gest'o de surpriz'o inter'romp'is la kolŝiton.
”Sed kial, se ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'is reĝ'sang'a princ'in'o, ŝi'a mumi'o est'is met'it'a en tia'n mizer'a'n ripoz'ej'o'n?”
li demand'is mir'ig'it'e.
”Pri tio nur la mort'int'o'libr'o i'o'n pov'as al ni dir'i kaj por ĝi'n akir'i est'os neces'e serĉ'i ŝi'a'n tomb'o'n,” respond'is Amèn Hoeï.
”Kaj tiu trov'iĝ'as en Boelacq, la nun'temp'a Luxor,”
komplet'ig'is la inĝenier'o.
”Prav'e kaj mi est'as pret'a jam morgaŭ for'vojaĝ'i,” entuziasm'e ek'kri'is la kolŝito. ”Atent'u do, reĝ'a tomb'o! Se ni mal'kovr'os la tomb'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’, ne plu est'os tre pen'ig'e al ni trov'i la last'a'n ripoz'ej'o'n de la faraon'o. La ĉef'a mal'facil'aĵ'o est'as trov'i la rok'o'j'n de Ptah, sed kun iom de bon'ŝanc'o ni ankaŭ en la Val'o de la Reĝ'o'j trov'os ni'a'n voj'o'n.”
Camphuis, infekt'it'a de la entuziasm'o de Amèn Hoeï, febr'ec'e pri'pens'is. La Val'o de la Reĝ'o'j est'is tre vast'a kaj la lok'o'n, kiu antaŭ'e nom'iĝ'is la Rok'o'j de Ptah, probabl'e jam kelk'a'j'n metr'o'j'n alt'e kovr'is la sabl'o de la dezert'o kaj plej ver'ŝajn'e ĝi eĉ est'os ne trov'ebl'a. Kaj tamen li ard'e dezir'is ĝis'fin'e daŭr'ig'i la esplor'o'j'n. Por tio li tamen bezon'is la konsent'o'n de Wuangji kaj ĉar evident'iĝ'is, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as mumi'o anstataŭ juvel'o. ne est'is dub'ebl'e, ke la lama'o tuj ĉes'ig'os la esplor'o'n. Malgraŭ tio Camphuis decid'is inform'i la tibet'an'o'n, kiu ŝajn'e ankoraŭ profund'e medit'is.
Li klar'e al li klar'ig'is la signif'o'n de la trov'it'a sur'skrib'o kaj je li'a ne'mal'grand'a kontent'ec'o Wuangji li'n aŭskult'is pli atent'e ol li atend'is. Kiam li fin'e silent'is, est'is tre bon'e rimark'ebl'e, ke la ali'a streĉ'e pri'pens'is; nervoz'a pro mal'pacienc'o la inĝenier'o atend'is la respond'o'n.
”Ĉu vi do vol'as dir'i, ke ekzist'as ebl'ec'o, ke ni tamen ankoraŭ pov'os trov'i la lok'o'n, kie'n, laŭ vi'a opini'o, transport'iĝ'is ’Radi'ant'a Lotus'o’?” fin'e inter'romp'is la tibet'an'o la streĉ'a'n silent'ad'o'n.
”Jes, tiu ebl'ec'o ekzist'as, sed mi tamen ankoraŭ'foj'e akcent'e al vi dir'as, ke ne juvel'o'n, sed nur mumi'o'n ni pov'os trov'i,” respond'is Camphuis firm'voĉ'e.
Sur la vizaĝ'o de la lama'o glit'is mal'estim'a rid'et'o.
”Vi erar'as, sinjor'o,” li decid'e cert'ig'is.
”Sed ĉu vi opini'as, ke mi est'as mal'sprit'ul'o aŭ ke mi tromp'as vi'n, sinjor'o?” parol'eksplod'is la inĝenier'o.
”Vi ebl'e tromp'as vi'n mem!” stoik'e respond'is Wuangji.
”Sed do dir'u al mi kiu'n motiv'o'n vi hav'as, por est'i tiel cert'a, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as tre valor'a juvel'o,” ek'kri'is Camphuis preskaŭ sen'esper'a. ”La sur'skrib'o ne las'as i'a'n dub'o'n; jen, mi ankoraŭ'foj'e al vi klar'ig'u la signif'o'n de ĉiu figur'o, sinjor'o.”
La tibet'an'o mal'ŝat'e gest'is kaj sen'hezit'e li respond'is: ”Vi pov'as erar'i en tiu signif'o kaj krom'e: tiu sur'skrib'o ja intenc'e pov'as est'i fals'it'a.”
”Ĉu fals'it'a? Kial?”
”Por mal'help'i plu'a'j'n esplor'o'j'n, kiam est'as trov'it'a la kaŝ'ej'o,” respond'is Wuangji firma'voĉ'e.
Camphuis li'n rigard'is kvazaŭ li kred'is li'n mal'saĝ'ul'o.
Li tamen vid'is, ke la lama'o serioz'e kred'as, kaj mal'esper'a pro tiom da obstin'ec'o, li eksplod'is: ”Sed do dir'u al mi, sinjor'o, kiu al vi inspir'is tiu'n idiot'a'n ide'o'n.”
La lama'o efektiv'e ŝajn'is moment'o'n koler'a, sed serioz'e li respond'is: ”Tiu ide'o ne est'as tiel sen'senc'a kiel vi opini'as. Ĉar la konvink'o, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ dev'as est'i sankt'a juvel'o, est'as baz'it'a sur tio, kio est'as skrib'it'a en la sankt'a'j libr'o'j: sur plur'cent'jar'a profet'aĵ'o en la Kandsur . . .”
Camphuis preskaŭ ek'rid'eg'is, sed li si'n reg'is por ne ofend'i la lama'o'n. Li kompren'is, ke neni'u mond'potenc'o kapabl'us ŝanĝ'i li'a'n opini'o'n, ĉar la Kandsur, kiu nom'iĝ'as kanon'a, aparten'as kun la apokrif'a Tanĉur, kun'e ne mal'pli ol 235 libr'eg'o'j, al la Bibli'o de la tibet'an'o'j, el kiu la lama'ism'o ĉerp'is si'a'n primitiv'a'n religi'a'n doktrin'o'n.
Al la inĝenier'o nur rest'is akcept'i kaj respekt'i la opini'o'n de la lama'o, kio'n li far'is des pli vol'em'e, ĉar nun ili ebl'e daŭr'ig'os la esplor'o'n pri la reĝ'a tomb'o.
”Nu, sinjor'o,” re'dir'is Camphuis, ”ni do far'u decid'o'n.
Ni dev'as re'ir'i al Kairo aŭ for'vojaĝ'i al la tiel nom'at'a Val'o de la Reĝ'o'j, se nepr'e vi vol'as serĉ'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’.
Kiu'j'n ordon'o'j'n mi don'u al Hussein ebn Ahmed por morgaŭ?”
Aper'is en la rigard'o Je Wuangji spion'a esprim'o, kiu al Camphuis mal'agrabl'e impres'is.
”Pri tio ni morgaŭ maten'e decid'os, sinjor'o,” respond'is la lama'o per firm'a voĉ'o kaj rapid'e ek'pren'ant'e si'a'n preĝ'il'o'n li kompren'ig'is al si'a'j vizit'ant'o'j, ke ili pov'as for'ir'i.
Ŝultr'o'lev'ant'e Camphuis far'is sign'o'n al Amèn Hoeï por li'n sekv'i kaj dum ili sen'parol'e for'las'is la tend'o'n, son'is post ili la etern'e ripet'at'a, sen'senc'a tibeta preĝ'o: ”Om man'i padme hum . . . Om man'i padme hum . . .”
Lac'eg'a pro la pen'ig'a labor'o, Camphuis fru'e sur'lit'iĝ'is.
Li'a'j turn'iĝ'ant'a'j pens'o'j tamen mal'help'is li'n baldaŭ ek'dorm'i kaj ankoraŭ foj'e pens'sekv'int'e la okaz'int'aĵ'o'j'n de tiu tag'o, li pens'is pri la ŝanĝ'iĝ'int'a si'n'ten'o de la lama'o kaj pri si'a inter'parol'o kun li.
Ŝajn'is al li super'mezur'e strang'e, ke Wuangji la decid'o'n pri ili'a for'vojaĝ'o prokrast'is ĝis la sekv'ont'a maten'o kaj re'memor'ant'e ties spion'a'n rigard'o'n, li si'n ripet'e demand'is, kio en tiu moment'o okaz'is en la vir'o.
Fin'e li si'n okup'is pri la enigm'a alud'o de la lama'o al la profet'aĵ'o en la Kandsur. Kio'n en'hav'is tiu profet'aĵ'o kaj kiel ĝi rilat'is al la esplor'o pri ’Radi'ant'a Lotus'o’? . . .
Lac'a pro ĉiu'j ĉi demand'o'j, la inĝenier'o fin'e ferm'is la okul'o'j'n kaj kuŝ'iĝ'is sur la flank'o, post kio li baldaŭ ek'dorm'is. Hor'o'n post'e la tut'a tend'ar'o est'is en profund'a dorm'o. La lun'o si'n kaŝ'is post nub'ar'o'n, tamen la planed'o Mars'o, la ”triumf'ant'o,” al kiu la urb'o Kairo ŝuld'as si'a'n nom'o'n, el'verŝ'is mal'fort'a'n bril'o'n sur kaj inter la tend'o'j'n.
Est'is mal'long'e post nokt'mez'o, kiam de la mal'hel'a mas'o de la kamel'karavan'o si'n liber'ig'is facil'mov'a ombr'o, kiu plej si'n'gard'e ŝtel'ir'is al la tend'ar'o, rigard'ant'e dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n. La ombr'o sen'bru'e glit'is antaŭ'e'n kaj en la proksim'o de la tend'o'j si'n ĵet'is genu'e'n. Ĝi ramp'is ĝis la tend'o de la inĝenier'o kaj moment'o'n aŭskult'int'e la regul'a'n spir'ad'o'n, kiu en'e si'n aŭd'ig'is, la ombr'o sen bru'et'o mal'aper'is post la kurten'o . . .
Camphuis vek'iĝ'is kun mal'trankvil'a, mal'plaĉ'a sent'o.
Kiu aŭ kio li'n vek'is, li ne sci'is, sed kiam li moment'o'n kun mal'ferm'it'a'j okul'o'j kaj ankoraŭ dorm'ebri'a kuŝ'is rigard'eg'ant'a en la mal'lum'o'n, subit'e li'n kapt'is strang'a sent'o, ke li ne sol'a trov'iĝ'as en la tend'o. Li trov'is la pens'o'n sen'senc'a, sed tamen li intuici'e evit'is si'n mov'i kaj tiel sci'ig'i, ke li mal'dorm'as.
Li kuŝ'is streĉ'e aŭskult'ant'a kaj kvankam li neni'o'n vid'is nek aŭd'is, li'a supoz'o iom post iom kresk'is ĝis cert'ec'o.
Subit'e li aŭd'is mal'fort'a'n bru'et'o'n, tuj sekv'it'a'n de profund'a ĝem'o. Kio tio'n al li inspir'is, li ne kompren'is, sed ek'aŭd'ant'e tiu'n bru'et'o'n, la inĝenier'o tuj pens'is pri si'a kofr'o, kiu star'is flank'e de li'a tend'o'lit'o. Si'n'gard'em'e li klopod'is rekt'ig'i por surpriz'atak'i la en'ŝtel'ir'int'o'n, sed la skrap'ad'o de la ŝtal'a matrac'o mal'kaŝ'is li'a'n cel'o'n. Ĉar la ali'a ja sen'dub'e est'is avert'it'a, Camphuis sovaĝ'mov'e salt'is el si'a lit'o. Per'man'e ĉirkaŭ'e'n palp'ant'e, li star'is pret'a ek'salt'i al la kurten'o, kiam li subit'e tim'ig'it'e dors'e'n'paŝ'is: tuj antaŭ li'a'j'n pied'o'j'n pum'fal'is li'a kofr'o. Antaŭ ol li mal'konstern'iĝ'is, li vid'is, ke la kurten'o est'as lev'at'a kaj ke mal'klar'a ombr'o for'las'as la tend'o'n.
En la sekv'int'a moment'o re'konsci'iĝ'int'e, Camphuis al si sur'ĵet'is burnus'o'n kaj ek'lum'ig'is lamp'o'n. Mal'long'a esplor'o li'n konvink'is, ke la en'ŝtel'ir'int'o ankoraŭ neni'o'n pov'is ŝtel'i kaj per unu salt'o li star'is ekster la tend'o. Li suspekt'is, ke unu el la beduen'o'j vol'is al'propr'ig'i al si la mal'grand'a'n mon'sum'o'n, kiu'n li hav'is kontant'a ĉe si kaj rapid'e ĉirkaŭ'ir'ant'e la tend'o'j'n, li ĉie esplor'rigard'is, ne mal'kovr'ant'e tamen i'o'n suspekt'ind'a'n.
Sen'iluzi'iĝ'int'a kaj konstern'iĝ'int'a la inĝenier'o vag'ig'is si'a'n rigard'o'n sur la ĉirkaŭ'o de la tend'ar'o, kiam subit'e tir'is li'a'n atent'o'n mov'iĝ'ant'a ombr'o, kiu rapid'is antaŭ'e'n al la kamel'o'j. Camphuis nepr'e kred'is, ke ĝi est'as la penetr'int'o, kiu fuĝ'is antaŭ li kaj grand'salt'e li post'kur'is li'n.
Ven'int'e al la kamel'o'j kaj absorb'iĝ'int'e en ili'a'j'n ombr'o'j'n, la vir'o ŝajn'e kvazaŭ en'glut'iĝ'is de la ter'o; neniu'n sign'o'n li post'las'is kaj per okul'o'j plen'mir'a'j la inĝenier'o ĉirkaŭ'e'n rigard'is. Subit'e aper'is en li'a'j okul'o'j esprim'o de konfuz'eg'o: klar'e li vid'is, ke mov'iĝ'as la kurten'o antaŭ la tend'o de la edz'in'o de Hussein kaj ke ĝi moment'et'o'n post'e pez'e re'fal'as.
Konstern'it'a, ne kred'ant'e si'a'j'n okul'o'j'n, li fiks'rigard'is al la tend'o, kvazaŭ li atend'us, ke la mister'a penetr'int'o tuj re'aper'os. Si'n montr'is tamen neni'u kaj kvazaŭ en sonĝ'o la inĝenier'o tra'esplor'is la kamel'kuŝ'ej'o'n, en kiu li tamen trov'is neniu'n hom'a'n est'aĵ'o'n.
Kiam li mal'rapid'e re'ir'is al la tend'ar'o, ven'is al li en la kap'o'n pens'o, kiu li'n koler'ig'is kaj indign'ig'is: nur la ŝejk'o Hussein hav'as en'ir'o'n en la tend'o'n de si'a edz'in'o kaj do nur li pov'as est'i la penetr'int'o. Pri'rab'i fremd'ul'o'n est'as tut'e laŭ la karakter'o de la ŝtel'em'a'j beduen'o'j kaj neni'u ali'a ol la ŝejk'o mem risk'us tiel pri'rab'i iu'n, kiu si'n konfid'is al li'a protekt'o.
Por for'ig'i ĉiu'n dub'o'n, Camphuis ŝtel'ir'is al la tend'o, en kiu Hussein dum'tag'e loĝ'is kaj tuj li cert'iĝ'is, ke li'a suspekt'o est'is sen'baz'a: la ŝejk'o kviet'e dorm'is kaj ne'ebl'e pov'is est'i la far'int'o. Subit'e li'n ek'reg'is ali'a suspekt'o. Sen'bru'e li ir'is al la tend'o de Wuangji kaj en'ir'is, sed tamen tuj ĝi'n for'las'is; ankaŭ la lama'o laŭt'e ronk'is.
Camphuis star'is antaŭ enigm'o, kiu ne las'is li'n kviet'a.
Du'a'foj'e ir'ant'e laŭ'long'e de la tend'o'j, li si'n konvink'is, ke ankaŭ Amèn Hoeï en'est'as kaj fin'e li kompren'is, ke est'us van'e daŭr'ig'i la serĉ'ad'o'n. Re'ven'int'e en si'a'n tend'o'n li pren'is revolver'o'n el si'a kofr'o kaj kvankam li est'is cert'a, ke la penetr'int'o aŭ penetr'int'in'o ne risk'os du'a'foj'e li'n vizit'i, li vest'it'a sur'lit'iĝ'is.
Li tamen ne plu sukces'is ek'dorm'i; la demand'o, ĉu ver'e est'is la edz'in'o de Hussein, kiu klopod'is li'n pri'rab'i, mult'a'j'n hor'o'j'n li'n okup'is. La intenc'o eĉ ne moment'o'n ŝajn'is al li dub'a; oni vol'is port'i la kofr'o'n ekster la tend'ar'o'n, por pov'i sen'ĝen'e ĝi'n romp'mal'ferm'i kaj tra'esplor'i.
Camphuis iom post iom pli bedaŭr'is, ke li vek'is la ŝejk'o'n kaj kun febr'a mal'pacienc'o li ek'sopir'is al tag'iĝ'o. Tuj kiam la sun'o lev'iĝ'is, li de'lit'iĝ'is kaj post kiam Hussein far'is la maten'preĝ'o'n, li invit'is li'n al du'op'a inter'parol'ad'o.
”Estim'ind'a Hussein, mi vol'us i'o'n al vi demand'i,” komenc'is Camphuis kun la ĝentil'aĵ'o'j, kiu'j'n la beduen'o'j tiel ŝat'as.
La ŝejk'o silent'e riverenc'is kaj atend'e rigard'is la inĝenier'o'n.
”Ĉu vi'a edz'in'o est'as somnambul'in'o?” rekt'e al'ir'is Camphuis si'a'n cel'o'n.
”Ĉu somnambul'in'o, sinjor'o?” konstern'it'e demand'is la beduen'o.
”Jes, mi ne ali'e pov'as konklud'i; last'nokt'e iu ven'is en mi'a'n tend'o'n, kiu klopod'is for'pren'i mi'a'n kofr'o'n. Feliĉ'e mi vek'iĝ'is kaj kiam mi la ne'dezir'at'a'n gast'o'n post'ir'is, ĉi tiu mal'aper'is en la tend'o de vi'a edz'in'o,” respond'is la inĝenier'o, ekzamen'e rigard'ant'e la ali'a'n.
Komenc'e bril'is mal'kred'o kaj mir'o en la rigard'o de Hussein, kiu'j'n tamen baldaŭ anstataŭ'is esprim'o de indign'o kaj koler'o.
”Ĉu vi est'as cert'a, sinjor'o, ke la ŝtel'ist'o mal'aper'is en la tend'o de mi'a edz'in'o?” li demand'is per ne'cert'a voĉ'o.
”Absolut'e cert'a, estim'ind'a amik'o kaj ĉar mi sci'as kiel zorg'plen'e vi ŝi'n gard'as kontraŭ kontakt'o kun ali'a'j, al mi nur rest'as la konklud'o, ke vi'a edz'in'o est'is en sonĝ'a stat'o kaj dorm'ant'e for'las'is si'a'n tend'o'n por penetr'i en mi'a'n.”
La voĉ'o de Camphuis son'is mok'e kaj Hussein evident'e trov'iĝ'is en grand'a embaras'o. Ŝajn'is tamen, ke li volont'e pren'as serioz'a la ironi'e el'dir'it'a'n supoz'o'n, ke li'a edz'in'o est'as somnambul'in'o.
”Mi neniam i'o'n rimark'is pri em'o al nokt'a promen'ad'o, sinjor'o, sed mi al vi promes'as, ke mi atent'os pri tio kaj mal'ebl'ig'os ripet'iĝ'o'n,” akcent'e respond'is la beduen'o. Kaj rapid'e ĉes'ig'ant'e la embaras'ig'a'n tem'o'n, li demand'is: ”Ĉu vi jam decid'is, kie'n ni for'vojaĝ'os, sinjor'o?”
Camphuis kompren'is, ke est'as plej bon'e ne plu parol'i pri la nokt'a vizit'o; li ne'e kap'sign'is.
”Ne, sed post kelk'a'j moment'o'j mi vi'n inform'os pri tio,” li respond'is. ”Inter'temp'e vi pov'as send'i vi'a'j'n vir'o'j'n por pren'i ni'a'n il'ar'o'n; ĝi kuŝ'as apud la ruin'o, kiu'n ili antaŭ semajn'o for'ig'is.”
La beduen'o silent'e riverenc'is kaj rapid'e for'ir'is, evident'e ĝoj'a, ke li ne pli fort'e prem'iĝ'is al la mur'o.
Medit'ant'e la inĝenier'o re'ir'is al la tend'ar'o; por si mem li ankoraŭ ne trov'is kontent'ig'a'n solv'o'n por la strang'a histori'o, tamen li decid'is pli atent'i la tend'o'n de la edz'in'o de Hussein. Ĉar li subit'e de'nov'e sci'vol'em'iĝ'is pri la decid'o, kiu'n Wuangji promes'is far'i, li ir'is al ties tend'o kaj laŭt'salut'e en'ir'is.
”Ĉu la nokt'o al vi port'is konsil'o'n, sinjor'o?”
La lama'o nur ĵus si'n vest'is kaj ĝust'e pren'is en la man'o'n la preĝ'il'o'n, kiu'n li rapid'e re'met'is, kiam la inĝenier'o en'ir'is. Camphuis kapt'is konfuz'a'n rigard'o'n kaj li tuj kompren'is, ke la respond'o embaras'ig'is la lama'o'n. Moment'o'n hezit'int'e, la lama'o tren'pied'e for'las'is si'a'n tend'o'n kaj esplor'rigard'is la ĉiel'o'n, kvazaŭ li vol'us ekzamen'i la veter'o'n antaŭ ol decid'i. La inĝenier'o est'is li'n sekv'int'a; star'ant'e flank'e de li, li streĉ'e atend'is la respond'o'n. La okul'o'j de Wuangji ŝajn'e sen'cel'e vag'is de la ĉiel'o al la ĉirkaŭ'o, ĝis kiam ili ek'ripoz'is sur la tend'o de la ŝejk'edz'in'o. Subit'e li'a hezit'o ŝajn'e mal'aper'is kaj si'n turn'ant'e al la inĝenier'o kun rigard'o kiu klar'e esprim'is sen'iluzi'iĝ'o'n, li fin'e respond'is: ”Ni hodiaŭ for'vojaĝ'os al la Val'o de la Reĝ'o'j, sinjor'o; ’Radi'ant'a Lotus'o’ nepr'e est'u trov'at'a.”
Post ĉi tiu'j vort'o'j li mal'aper'is en si'a tend'o, las'ant'e Camphuis sol'a en grand'a mir'o. La inĝenier'o est'is sekv'int'a la serĉ'ant'a'j'n rigard'o'j'n de la lama'o kaj tio, kio'n ĉi tiu vid'is, ne rest'is al li kaŝ'it'a: tie, ĉe la en'ir'ej'o de la tend'o de la edz'in'o de Hussein, flirt'is en la vent'o kolor'a tuk'o kaj li kuraĝ'us ĵur'i, ke ĉi tio est'as la sign'o, kiu la lama'o'n decid'ig'is for'vojaĝ'i al la Val'o de la Reĝ'o'j . . . Kun sent'o kvazaŭ li vag'us en ne'real'a mond'o plen'a de sekret'o'j, Camphuis fin'e si'n de'turn'is kaj ir'is al Hussein ebn Ahmed por al li don'i instrukci'o'j'n por la vojaĝ'o al la fam'a Val'o de la Reĝ'a'j Tomb'o'j.
Kiam fin'e cert'iĝ'is, ke oni daŭr'ig'os la esplor'o'n pri ’Radi'ant'a Lotus'o’, Camphuis plej turment'is la demand'o, per kio ili komenc'u la esplor'o'n. La Val'o de la Reĝ'o'j est'is kvazaŭ ĉifr'e verk'it'a libr'o, kies ŝlos'il'o'n neni'u posed'is kaj kies signif'o'n oni pov'is pli diven'i ol kompren'i. La nur'a sci'o, kiu el ĉi tiu libr'o al li rest'is, rilat'is al la histori'o de la mal'kovr'it'a'j reĝ'a'j tomb'o'j kaj tiu sci'o est'is preskaŭ tut'e sen'valor'a por la cel'o, kiu'n li klopod'is ating'i.
Al la ĉio'n super'ant'a demand'o kie oni dev'as serĉ'i la Rok'o'j'n de Ptah, ankaŭ Amèn Hoeï ne pov'is trov'i respond'o'n kaj dum la vojaĝ'o ili mult'a'j'n tag'o'j'n si'n okup'is pri la kopi'o de la sur'skrib'o, kvankam ili jam de long'e konvink'iĝ'is, ke ili eĉ ne et'a'n indik'o'n en ĝi trov'os. Ili hav'is prosper'a'n vojaĝ'o'n, ili spert'is nek danĝer'o'n, nek kontraŭ'aĵ'o'n kaj eĉ Wuangji ne kaŭz'is mal'kontent'o'n aŭ indign'o'n. Vesper'e de la tri'a tag'o post ili'a for'vojaĝ'o, ŝejk'o Hussein star'ig'is la tend'o'j'n je distanc'o de du'on'tag'a vojaĝ'o de Luxor. Oni ĉi tie trov'iĝ'is ĉe la rand'o de la Libia dezert'o, en la tuj'a proksim'o de la Val'o de la Reĝ'o'j, La esper'o, ke la sekv'ont'a'n post'tag'mez'o'n ili ating'os la iam'a'n urb'o'n, bon'humor'ig'is ĉiu'j'n kaj post kiam oni kuŝ'ig'is kaj nutr'is la kamel'o'j'n, ĉiu'j ĝoj'e ek'manĝ'is. Trink'int'e kaf'o'n kaj du'on'varm'a'n ŝerbeton, la beduen'o'j sid'iĝ'is ĉirkaŭ si'a fabel'ist'o, dum Camphuis kaj Amèn Hoeï mal'rapid'e for'promen'is de la tend'ar'o por ankoraŭ'foj'e kviet'e inter'konsil'iĝ'i.
Baldaŭ lac'iĝ'int'a'j, ili ek'sid'is en la proksim'o de la kamel'o'j, hav'ant'e vid'o'n sur la tend'o'n de la edz'in'o de Hussein, kies mister'ec'o pli kaj pli ekscit'is Camphuis. Post kiam ili kelk'a'n temp'o'n vag'rigard'is, Amèn Hoeï fin'e romp'is la silent'o'n.
”Ni serĉ'u el'turn'iĝ'o'n, sinjor'o; tiu ĉi vojaĝ'o est'os tut'e van'a, se ni ne baldaŭ pov'os akir'i cert'ec'o'n pri la ekzist'o de la rok'o'j de Ptah. Kvankam ni ek'vojaĝ'is kun la intenc'o pren'i gvid'ist'o'n en Luxor, mi est'as preskaŭ cert'a, ke la sci'o de tia vir'o ne sufiĉ'as por ni'a'j esplor'o'j.”
”Jes, sed kio'n do vi vol'as, sinjor'o Hoeï?” kontraŭ'is Camphuis. ”Mi konsent'as; la entrepren'o est'as risk'a kaj sen help'o de grav'a'j indik'o'j, la ŝanc'o pri sukces'o est'as preskaŭ nul'a, sed ni tamen iom risk'u. Last'nokt'e mi subit'e re'memor'is, ke mi'a patr'o inter'rilat'is kun profesor'o Am'i Agha, sam'land'an'o vi'a. Li est'as fam'a esplor'ist'o kaj rilat'e al la geografi'a situaci'o de la Val'o de la Reĝ'o'j, li'a opini'o hav'as aŭtoritat'o'n en la tut'a mond'o.
Am'i Agha ofic'as en la muze'o de Luxor; tuj post ni'a al'ven'o en la urb'o'n mi inter'rilat'os kun li. Se iu, li pov'os help'i ni'n . . . ”
Camphuis subit'e ĉes'is parol'i kaj kun mal'laŭt'a ”ssst”
. . . li kubut'is la kolŝiton.
”Jen vid'u, ĉu tio ne est'as Wuangji?” li flustr'is.
Amèn Hoeï en la krepusk'o vid'is figur'o'n al'proksim'iĝ'i kaj jes'e kap'mov'is.
”Kial do tiu vir'o ĉiam vag'as en la proksim'o de la kamel'o'j kaj ĉe la tend'o de la edz'in'o de Hussein?” surpriz'it'e demand'is Camphuis. ”Mi jam kvin aŭ ses'foj'e vid'is li'n far'i tiu'n promen'o'n kaj ĉiu'foj'e mi ek'hav'is la sent'o'n, ke ĝi ne est'as tiel sen'cel'a kiel ĝi ŝajn'as. Jen, nun li halt'as . . . ne, li sid'iĝ'as tuj post la kamel'o'j, ĉu vi vid'as?”
Li mal'laŭt'ig'is si'a'n voĉ'o'n kaj atent'e observ'is la lok'o'n, kie la lama'o sid'iĝ'is. Moment'o'n post'e Amèn Hoeï pet'is li'a'n atent'o'n.
”Vid'u . . . la tend'o, ĉu la edz'in'o de Hussein?” . . .
konfuz'it'e flustr'is la kolŝito.
Camphuis konstern'it'e ek'rigard'is. En la en'ir'ej'o de la tend'o star'is long'a figur'o, volv'it'a en blank'a vest'aĵ'o, kun la kap'o kovr'it'a de la kapuĉ'o.
”Ĉu tio est'as . . . la edz'in'o de Hussein?” ripet'is la kolŝito aŭtomat'e.
La inĝenier'o ne respond'is, tamen streĉ'atent'e fiks'rigard'is al la tend'o. Li vid'is, ke la mister'a ne'kon'at'o ĵet'as esplor'rigard'o'n en la ĉirkaŭ'o'n kaj post tio rapid'paŝ'e ir'as al la lok'o, kie sid'iĝ'is lama'o Wuangji.
Tut'e konstern'it'e, ne kred'ant'e si'a'j'n okul'o'j'n Amèn Hoeï kaj Camphuis si'n rigard'is.
Evident'e ambaŭ si'n okup'is pri la sam'a'j demand'o'j: Kiel la edz'in'o de Hussein kuraĝ'as risk'i spit'i la koler'o'n kaj la venĝ'o'n de la ŝejk'o kaj kiu mister'a rilat'o ekzist'as inter beduen'in'o el Saharo kaj tibeta monaĥ'o?
Nek la inĝenier'o, nek la kolŝito kuraĝ'is romp'i la silent'o'n; mal'trankvil'e ili fiks'e si'n rigard'is kaj ripet'e ili ĵet'is konstern'it'a'n rigard'o'n en la mal'proksim'o'n, kie la lama'o long'e inter'parol'is kun la ne'kon'at'o.
”Ĉu ebl'e tiu est'us la bo'frat'o de la ŝejk'o, vi ja sci'as, kiu est'as ŝarĝ'it'a de ŝi'a gard'ad'o?” fin'e la kolŝito kuraĝ'is flustr'i al Camphuis en la orel'o'n.
”Ne, ĉiu'j beduen'o'j sid'as ĉirkaŭ la rakont'ist'o,” respond'is la inĝenier'o ankaŭ flustr'e. Subit'e li de'nov'e kubut'is la kolŝiton. Malgraŭ la rapid'a krepusk'iĝ'o, est'is klar'e vid'ebl'e, ke la du ali'a'j star'iĝ'is. La lama'o mal'proksim'iĝ'is kaj rapid'paŝ'e re'ir'is al la tend'ar'o, dum la ali'a moment'o'n post'e turn'is si'n kaj ek'promen'is ĉirkaŭ la kamel'kuŝ'ej'o.
Laŭ sign'o de la inĝenier'o, Amèn Hoeï kiel ebl'e plej re'tir'is si'n en la ombr'o'n kaj stern'iĝ'int'e sur la ter'o, tuj apud kamel'o, ili vid'is la ne'kon'at'o'n ĉiam pli proksim'iĝ'i.
En la okul'o'j de Camphuis subit'e aper'is esprim'o de konfuz'eg'o; klar'e li rimark'is, ke la ali'a — vir'o aŭ vir'in'o — ten'as en la man'o objekt'o'n, kiu'n li ja tre bon'e kon'is: tibet'an preĝ'cilindr'o'n. Moment'o'n post'e li'a orel'o kapt'is du'on'laŭt'e murmur'it'a'j'n vort'o'j'n kaj plen'e surpriz'it'e li ek'pren'is la kolŝiton ĉe la brak'o. Li mord'is si'a'j'n lip'o'j'n por ne perd'i la si'n'reg'o'n kaj la spir'o'n re'ten'ant'e por ne est'i rimark'at'a, li vid'is la ne'kon'at'o'n preter'pas'i je distanc'o de kvar aŭ kvin metr'o'j.
”Om man'i padme hum . . . Om man'i padme hum . . .”
klar'e son'is en la vesper'silent'o.
Sur la pal'a vizaĝ'o de Camphuis glit'is grimac'o. Li atend'is ĝis la ali'a preter'pas'is kaj tiam li sen'bru'e lev'iĝ'is. Per tri, kvar grand'a'j salt'o'j li ating'is la ne'kon'at'o'n kaj antaŭ ol ĉi tiu pov'is ek'konsci'i la minac'ant'a'n danĝer'o'n, la inĝenier'o kun triumf'a ek'kri'o si'n ĵet'is sur li'n. Per fort'a bat'o li teren'ĵet'is li'n kaj si'n fal'ig'ant'e sur li'n, li kapt'is li'a'n gorĝ'o'n. Li tiel long'e ĝi'n ĉirkaŭ'prem'is ĝis li stertor'ant'e rezign'is ĉiu'n kontraŭ'star'o'n kaj sen'mov'e rest'is kuŝ'ant'a, post kio Camphuis kun ĝem'o de kontent'o rekt'iĝ'is.
”Nu, sinjor'o, mi do tamen hav'as la okaz'o'n vi'n dank'i pro la nokt'a vizit'o,” anhel'ant'e parol'eksplod'is la inĝenier'o.
La vir'o plen'tim'e li'n rigard'is kaj Camphuis grimac'e turn'is si'n al Amèn Hoeï, kiu rapid'e est'is al'kur'int'a por li'n help'i.
”Ne, ni ne bezon'as tim'i; la vir'o est'as mal'brav'ul'o kaj jam du'on'mort'a pro tim'eg'o,” la inĝenier'o rifuz'is li'a'n help'o'n. ”Vi bon'vol'u tamen iom lum'ig'i al mi; mi est'as sci'vol'a, kiu est'as tiu fremd'a sinjor'o. Ĉu vi bon'vol'as brul'ig'i kelk'a'j'n alumet'o'j'n, sinjor'o Hoeï?”
Tuj kiam la flagr'ant'a alumet'flam'et'o lum'ig'is la vizaĝ'o'n de la fremd'ul'o, Camphuis el'ig'is kri'o'n pro surpriz'o; li re'kon'is la ĉin'o'n, kiu'n li antaŭ'e jam du'foj'e renkont'is, la amik'o'n de lama'o Wuangji.
”Ĉu vi li'n kon'as, sinjor'o?” demand'is Amèn Hoeï sci'vol'e.
”Jes, tio est'as, mi jam plur'foj'e li'n vid'is,” respond'is la inĝenier'o konfuz'it'e. Li mir'ig'it'e fiks'rigard'is la vir'o'n kaj kvazaŭ li inspir'iĝ'is, li subit'e kompren'is la rilat'o'n inter mult'a'j okaz'int'aĵ'o'j. Est'is nepr'e cert'e, ke la ĉin'o, kiu sen'dub'e est'is tibeta reg'at'o, laŭ ordon'o de Dalai-lama'o dev'is kun'vojaĝ'i kun li. Evident'e li'a task'o est'is, li'n spion'i kaj, se neces'e, al li mal'help'i, ke li post la mal'kovr'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ for'kur'u kun la juvel'o. La ŝejk'o kompren'ebl'e est'is sub'aĉet'it'a por sekret'e li'n kun'vojaĝ'ig'i kun la karavan'o kaj dum la vojaĝ'o, la du tibet'an'o'j daŭr'e inter'kontakt'is. La nokt'a vizit'o al li'a tend'o cel'is tra'esplor'i li'a'n kofr'o'n; oni suspekt'is, ke li post la mal'kovr'o de la kaŝ'ej'o en Thebe, konsent'e kun Amèn Hoeï, mal'aper'ig'is la juvel'o'n.
Kiam Camphuis tiel plu'e pens'is, ĉio al li far'iĝ'is klar'a: la prokrast'it'a for'vojaĝ'o al Luxor, la sen'iluzi'a rigard'o de la lama'o, kiam li vid'is kolor'a'n tuk'o'n pend'i sur la tend'o de la ĉin'o kaj la post tio sekv'int'a permes'o daŭr'ig'i la esplor'o'n.
Eĉ la embaras'o kaj la sub'prem'it'a koler'o de la ŝejk'o, kiam li ek'sci'is pri la en'ŝtel'ir'o, nun iĝ'is klar'ig'ebl'a'j: la beduen'o ne kuraĝ'is riproĉ'i si'a'n ŝajn'a'n ”edz'in'o'n” kaj la situaci'o kompren'ebl'e tiam est'is por li embaras'ig'a kaj hont'ig'a.
Por cert'iĝ'i pri ĉiu'j ĉi konjekt'o'j, Camphuis subit'e far'is decid'o'n. Li de'nov'e sur'genu'iĝ'is ĉe la ĉin'o kaj minac'ton'e parol'eksplod'is: ”Ĉu vi kompren'as la franc'a'n lingv'o'n?”
”Jes,” tim'voĉ'e respond'is la ĉin'o.
”Kiu vi est'as, kio'n vi far'as?” re'dir'is Camphuis.
La vir'o ne parol'is kaj la inĝenier'o aper'ig'is si'a'n revolver'o'n. Tuj kiam la ĉin'o vid'is la arm'il'o'n, li tim'trem'is kaj rapid'e li respond'is: ”Lu Tszang, de la Potala-gvardi'o, sinjor'o.”
Camphuis tuj ek'star'is kaj ek'rid'eg'is.
”Brav'a soldat'o: se la sankt'a mastr'o hav'as pli da tia'j kuraĝ'ul'o'j, mi ne alt'e taks'as li'a'n sen'danĝer'ec'o'n en okaz'o de atak'minac'o,” li mok'is kaj krud'voĉ'e li daŭr'ig'is: ”Star'iĝ'u: ne tim'u, sed la komedi'o fin'iĝ'is, sinjor'o Lu Tszang. Mi iom esplor'os vi'a'n tend'o'n kaj tiam vi ir'u kun mi al la tend'ar'o; tie vi pov'os konsil'iĝ'i kun vi'a amik'o Wuangji, kio'n vi far'u, ĉu re'ir'i al Kairo, ĉu plu'vojaĝ'i kun ni.”
Kun ĝem'o pro mal'ŝarĝ'iĝ'o la ĉin'o star'iĝ'is kaj ir'ant'e flank'e de la inĝenier'o, li sekv'is li'n al la tend'ar'o. La flug'a esplor'o pruv'is, ke Camphuis prav'e konjekt'is; post sign'o de la ”prefer'at'in'o” de la ŝejk'o ne est'is trov'ebl'a kaj, krom kolos'a preĝ'il'o kaj tibeta monaĥ'a rob'o, li nur trov'is kelk'a'j'n tol'aĵ'o'j'n. Medit'ant'e li kun Amèn Hoeï kaj la mister'a gast'o ir'is al la tend'ar'o.
Ili'a al'ven'o vek'is plej grand'a'n konstern'iĝ'o'n. Lama'o Wuangji jam trov'iĝ'is en si'a tend'o, sed la beduen'o'j ankoraŭ sid'is ĉirkaŭ la preskaŭ esting'iĝ'int'a fajr'o.
En'ir'ant'e en la rond'o'n, Camphuis mok'rigard'e si'n turn'is al la ŝejk'o, kiu ek'tim'iĝ'int'e ek'star'is kaj hont'e mal'lev'is la kap'o'n.
”Vi'a prefer'at'in'o ne nur est'as somnambul'in'o, ŝi ankaŭ est'as grand'a sorĉ'ist'in'o, kiu pov'as si'n ali'form'ig'i, estim'ind'a Hussein,” sarkasm'e komenc'is la inĝenier'o.
La ŝejk'o en la unu'a'j moment'o'j ne trov'is respond'o'n, sed subit'e li firm'decid'e lev'is la kap'o'n.
”Pardon'u, mi tio'n ne konsider'is krim'o, iu vir'o mi'n tromp'is,” li ve'plend'is.
”Ĉu vi tio'n ne konsider'is krim'o? Tio'n klar'ig'u!” re'dir'is Camphuis sci'avid'e.
”La fremd'a vir'o ven'is al mi pet'ant'e permes'o'n por kun'vojaĝ'i kun ni al Erment. Li dir'is, ke li est'as frat'o de la ali'a fremd'ul'o kaj ke li hav'as zorg'o'j'n pri ties bon'fart'o. Li al mi propon'is du'mil piastr'o'j'n por kaŝ'i li'n, ĉar li tim'is, ke vi ne konsent'os li'a'n kun'vojaĝ'o'n. La afer'o ŝajn'is al mi ne'grav'a, sinjor'o kaj kiam mi de vi ek'sci'is, ke li ŝtel'en'ir'is vi'a'n tend'o'n, mi ne plu fid'is li'n. Mi tiam al li dir'is, ke mi post'las'os li'n sol'a en la dezert'o, se li risk'os du'a'foj'e ven'i en la tend'ar'o'n kaj ĉar vi'a sen'danĝer'ec'o tre interes'is mi'n, mi post tiu temp'o ĉiu'nokt'e gard'ig'is vi'a'n tend'o'n.”
La inĝenier'o est'is konvink'it'a, ke la beduen'o dir'is la ver'o'n kaj pro si'a humor'sent'o li baldaŭ nur rigard'is la surpriz'a'n histori'o'n de ĝi'a komik'a flank'o.
Li tamen kompren'is, ke li ne sen'protest'e pov'as akcept'i tiu'n sen'kulp'ig'o'n por ne perd'i si'a'n aŭtoritat'o'n. Pro tio li krud'voĉ'e dir'is: ”Vi ne est'is sincer'a, Hussein ebn Ahmed; la vir'o est'is tromp'ant'o kaj li'a'j intenc'o'j pov'is est'i pli malic'a'j ol tiu'j, kiu'j'n ni konstat'is. Kaj post la en'ŝtel'ir'o vi'a dev'o est'us mi'n avert'i.”
”Pardon'u, sinjor'o, mi ne kuraĝ'is,” humil'e konfes'is la beduen'o.
”Bon'e, ni ne plu parol'u pri tio,” respond'is Camphuis per voĉ'o pli afabl'a. Li ne pov'is pli long'e si'n montr'i koler'a kaj daŭr'ig'is: ”La fremd'ul'o mem decid'u kio'n li vol'as: re'ir'i al Kairo aŭ plu'e vojaĝ'i kun ni. Mi nun konduk'os li'n al li'a amik'o; morgaŭ vi pov'os lok'i li'a'n tend'o'n ĉe la ni'a'j.”
Hussein ebn Ahmed profund'e riverenc'is, ĝoj'a kaj dank'em'a, ke li tiel el'turn'iĝ'is; dum la inter'parol'ad'o li evident'e tim'is, ke li dev'os ced'i si'a'j'n du'mil piastr'o'j'n, kiu'j'n li ricev'is krom la postul'it'a sum'o. Far'ant'e sign'o'n al Amèn Hoeï, ke li ne sekv'u li'n, Camphuis ir'is kun la ĉin'o al la tend'o de Wuangji.
La lama'o jam kuŝ'is sur la lit'o, sed kiam la inĝenier'o al li pet'is ven'i ekster'e'n, li tuj mir'mien'e aper'is.
”Mi mal'kovr'is bon'a'n amik'o'n vi'a'n, kiu evident'e ĝis ĉi tie vi'n sekv'is por postul'i si'a'n rekompenc'o'n por la help'o, kiu'n li sur la ’Sir'us’ al vi hav'ig'is,” komenc'is Camphuis mok'e.
La lama'o konfuz'e li'n rigard'is kaj far'ant'e paŝ'o'n re'turn'e, Camphuis al'ŝov'is la tim'em'a'n ĉin'o'n kaj mok'rid'ant'e for'ir'is.
La sekv'int'a'n tag'o'n la karavan'o halt'is en la tuj'a proksim'ec'o de Luxor. Post la surpriz'a mal'kovr'o de la ĉe'est'o de la ĉin'o, la du tibet'an'o'j si'n tut'e apart'ig'is de la karavan'o kaj nek Wuangji nek Lu Tszang montr'is si'n al Camphuis. Ŝejk'o Hussein antaŭ la for'ir'o tut'e embaras'e komunik'is al la inĝenier'o la decid'o'n de la tibet'an'o'j: Lu Tszang al'iĝ'os al la karavan'o kaj ne re'ir'os al Kairo.
Camphuis cert'ig'is, ke li ne kontraŭ'as tio'n kaj nun, akompan'at'a de du spion'o'j, li si'n sent'is sam'e trankvil'a kiel antaŭ'e. Medit'ant'e pri la rid'ind'a situaci'o, li kompren'is, ke la mal'fid'o de Dalai-lama'o al la okcident'an'o ja est'is grand'a por far'i tiel mult'a'j'n kaj tiel mult'e'kost'a'j'n aranĝ'o'j'n por ŝirm'i la supoz'it'a'n juvel'o'n kontraŭ for'ŝtel'o.
Pens'ant'e pri la sen'iluzi'iĝ'o, kiu'n rezult'is la esplor'o, Camphuis moment'o'n sent'is si'n mal'kviet'a. Ĉu Dalai-lama'o iam est'os konvink'ebl'a pri la grand'eg'a erar'o, sur kiu baz'iĝ'as la histori'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’, ĉar ja la sankt'a Kandsur menci'as la ekzist'o'n de tiu juvel'o?
La inĝenier'o tut'e ne est'is cert'a pri tio kaj por sen'motiv'ig'i la mal'fid'o'n de Dalai-lama'o, li decid'is part'o'pren'ig'i Wuangji en ĉiu'j inter'konsil'iĝ'o'j kaj ne plu ag'i propr'iniciat'e kiel antaŭ'e. Post la manĝ'o li do ir'is al la tend'o de Wuangji kaj al li pet'is la sekv'ont'a'n maten'o'n akompan'i li'n al la muze'o en Luxor.
”Kial sinjor'o?”
”Ni dev'as far'i vizit'o'n al spert'ul'o, profesor'o Am'i Agha, kiu'n mi vol'as konsult'i, sinjor'o,” respond'is Camphuis.
”Ĉu nepr'e neces'as ankoraŭ pli da person'o'j en'miks'i en la esplor'o'n?” demand'is Wuangji mal'bon'humor'e.
”Jes, nepr'e neces'as; sen help'o de iu, kiu kon'as la histori'o'n de la Val'o de la Reĝ'o'j, evident'iĝ'os ne'ebl'e trov'i la lok'o'n, kiu antaŭ'e nom'iĝ'is la Rok'o'j de Ptah,” klar'ig'is Camphuis.
”Kaj kial vi vol'as, ke mi vi'n akompan'u?” re'dir'is la lama'o iom pri'pens'int'e.
”Ĉar mi tio'n opini'as pli bon'a por mi'a respond'ec'o al la sankt'a mastr'o,” konfes'is la inĝenier'o mal'kaŝ'e. ”Pantsjen Rinpotsje mi'n honor'is per tiom da mal'fid'o, ke ne ŝajn'as al mi konsil'ind'e pli long'e ag'i propr'iniciat'e; precip'e ĉar mi absolut'e cert'e sci'as, ke la esplor'o rezult'os sen'iluzi'iĝ'o'n.”
”Bon'e, sinjor'o; kiam vi for'ir'os, mi vi'n akompan'os”.
promes'is Wuangji, iom lev'ant'e la ŝultr'o'j'n.
Camphuis kontent'iĝ'is kaj kun salut'et'o li el'ir'is el la tend'o.
Pas'ig'int'e preskaŭ sen'dorm'a'n nokt'o'n, li en la maten'o ir'is kun la lama'o al la urb'o kaj si'n direkt'is al la muze'o, kie la profesor'o li'n tuj akcept'is.
Profesor'o Am'i Agha est'is unu el la plej spert'a'j egipt'olog'o'j de la last'a temp'o kaj precip'e li fam'iĝ'is per publik'ig'o de si'a'j stud'o'j pri la epok'o de la Ptoleme'o'j. Li est'is egipt'an'o pro nask'iĝ'o kaj far'is grav'a'j'n mal'kovr'o'j'n en la Val'o de la Reĝ'o'j, sed nun li precip'e si'n okup'is per kompil'o de biografi'o'j de la faraon'o'j, kies viv'o'n li esplor'is per mal'nov'a'j papirus'o'j kaj sur'skrib'o'j de la monument'o'j.
La profesor'o kun ĝentil'a afabl'ec'o akcept'is Camphuis, kiu si'n prezent'is kiel fil'o'n de mal'nov'a amik'o de la scienc'ul'o. Komenc'e la inter'parol'ad'o tem'is pri la mal'nov'a'j inter'rilat'o'j, ĉe kio la lama'o est'is mut'a aŭskult'ant'o, tamen baldaŭ Am'i Agha demand'is, per kio li pov'as serv'i al si'a'j gast'o'j.
Camphuis ne hav'is motiv'o'n por ne inform'i la scienc'ul'o'n pri la antaŭ'histori'o de si'a vizit'o kaj pro tio li komenc'is per la rakont'o, kiel li kontakt'iĝ'is kun Dalai-lama'o de Tibeto. Post tio li rakont'is pri si'a komisi'o kaj pri la histori'o de la papirus'o'j, post kio Am'i Agha li'n subit'e inter'romp'is.
”Kiel tiu'j papirus'o'j ven'is en posed'o'n de la reg'ant'o de land'o, kiu tut'e ne okup'as si'n pri scienc'o aŭ art'o?” surpriz'it'e inform'pet'is la profesor'o.
”Ebl'e sinjor'o Wuangji pri tio al vi pov'as don'i klar'ig'o'n, sinjor'o profesor'o,” respond'is Camphuis, sci'vol'e rigard'ant'e la lama'o'n.
La tibet'an'o altern'e ruĝ'iĝ'is kaj pal'iĝ'is, sed si'n reg'ant'e li mal'ĝentil'e respond'is: ”Tio est'as la sekret'o de Dalailamao, sinjor'o'j . . .
Pro la ton'o de ĉi tiu'j vort'o'j Am'i Agha surpriz'it'e lev'is la okul'o'j'n; post tio, ĵet'ant'e al la inĝenier'o esplor'a'n rigard'o'n, li pet'is al li daŭr'ig'i.
Camphuis raport'is pri si'a vojaĝ'o al Amèn Hoeï kaj pri la inter'konsent'o, kiu'n ili far'is por serĉ'i la kaŝ'ej'o'n de objekt'o, kiu nom'iĝ'as ’Radi'ant'a Lotus'o’ kaj pri kiu oni supoz'is, ke ĝi est'as juvel'o de valor'o ekster'ordinar'a.
Kiam la profesor'o aŭd'is parol'i pri ’Radi'ant'a Lotus'o’, li surpriz'it'e lev'is la okul'o'j'n.
”Ĉu vi permes'as al mi vid'i tiu'j'n papirus'o'j'n?” li afabl'e pet'is al Camphuis.
La inĝenier'o don'is ili'n al li kaj dum kvar'on'hor'o la profesor'o rest'is en'profund'iĝ'ant'a en la hieroglif'o'j'n.
”La manuskript'o est'as aŭtentik'a kaj tre interes'a por la sci'o pri la reĝ'a famili'o kaj jun'ul'in'o, pri kiu ĉi tie tem'as.
Ĉu vi ebl'e sci'as, de kie ili ven'is?” la profesor'o fin'e si'n re'turn'is al la inĝenier'o.
”Oni trov'is ili'n en la torak'o de mumi'o de paraŝito, kies tomb'o hazard'e mal'kovr'iĝ'is, sinjor'o,” respond'is Camphuis. La mal'kovr'ant'o'j est'is la patr'o de Amèn Hoeï, kolŝito en Erment kaj angl'o, Edward Pik'e, kiu post'e pere'is en Tibeto.”
”Kiu est'is murd'it'a en Tibeto, vi cel'as,” korekt'is Am'i Agha per mal'gaj'a voĉ'o.
”Ĉu est'is murd'it'a?” demand'is Camphuis konstern'it'e.
”Jes,” cert'ig'is la profesor'o. ”Mi person'e kon'is Pik'e. La detal'o'j'n pri li'a mort'o mi ne kon'as; la angl'a reg'ist'ar'o ne publik'ig'is la murd'o'n. La afer'o'n, kiu ankaŭ koncern'is la tibet'an reg'ist'ar'o'n, ĝi pro politik'a'j motiv'o'j ne vol'is puŝ'i ĝis ekstrem'o, mi kred'as. Sed unu el li'a'j amik'o'j, doktor'o Glen Houston, higien'ist'o en Calcutta, plen'e kon'as la detal'o'j'n de ĉi tiu mizer'a histori'o.”
Am'i Agha ĵet'is al la lama'o mal'hel'a'n rigard'o'n kaj ironi'e li demand'is: ”Ĉu la mort'o de major'o Pik'e ankaŭ est'as sekret'o de Dalai-lama'o, sinjor'o?”
”Tiu'n histori'o'n mi ne kon'as, sinjor'o,” respond'is la lama'o pal'iĝ'ant'e.
Am'i Agha iom lev'is la ŝultr'o'j'n kaj pet'is al Camphuis daŭr'ig'i. Kun interes'o li aŭskult'is la rakont'o'n pri la mal'kovr'o de la tomb'o en Thebe kaj long'e pri'stud'is la kopi'o'n de la sur'skrib'o, kiu'n Amèn Hoeï trov'is sur la vand'o'j.
”Kiel vi vid'as, la sur'skrib'o mal'sekret'ig'as la ekzist'o'n de du tomb'o'j apud la rok'o'j de Ptah,” fin'e daŭr'ig'is Camphuis.
”Reĝ'a tomb'o kaj tiu de la princ'in'o, kiu nom'iĝ'is ’Radi'ant'a Lotus'o’. Tio al ni ŝajn'is tiel interes'a, ke ni decid'is daŭr'ig'i la esplor'o'n. Ni tamen tie ĉi est'as fremd'a'j kaj tial ni permes'is al ni pet'i vi'a'n konsil'o'n,” fin'is la inĝenier'o si'a'n rakont'o'n.
”Kaj per tio vi ir'is la plej mal'long'a'n kaj plej bon'a'n voj'o'n,” konstat'is Am'i Agha kun du'on'rid'et'o. ”Sed bon'vol'u unu'e al mi dir'i, kial vi tiel dezir'as nud'ig'i tiu'j'n tomb'o'j'n, mi'a kar'a amik'o?”
”Profit'em'o aŭ sensaci'em'o est'as al mi fremd'a'j, sinjor'o profesor'o,” cert'ig'is Camphuis serioz'e. ”Unu'a'lok'e mi'n al'tir'is la mister'ec'o kaj plu'e mi per fakt'o'j vol'us konvink'i sinjor'o'n Wuangji pri la erar'o, kiu'n ni far'is. La lama'o ja persist'as pri la opini'o, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as juvel'o.”
”Kiu al vi'a mastr'o kred'ig'is tiu'n fabel'et'o'n kaj kial li tiel ard'e dezir'as posed'i tiu'n supoz'it'a'n juvel'o'n, sinjor'o?” subit'e si'n turn'is la profesor'o al la lama'o.
La tibet'an'o mal'trankvil'e si'n mov'is sur si'a seĝ'o kaj Am'i Agha re'dir'is rid'et'ant'e: ”Nu, ĉu tio ankaŭ est'as sekret'o de Dalai-lama'o?”
”Ne . . . tio est'as sekret'o de la Kandsur, sinjor'o,” respond'is Wuangji balbut'ant'e.
”Sekret'o'j, sekret'o'j, kiom da sekret'o'j!” . . . iom mok'e ek'kri'is la profesor'o.
Li kap'sku'is kaj re'e si'n turn'is al la inĝenier'o. ”Vi'a deklar'o, ke profit'em'o kaj sensaci'em'o est'as al vi fremd'a'j ĉe ĉi tiu esplor'ad'o, far'as al mi mult'e da plezur'o, kar'a amik'o. Vi des pli facil'e konsol'iĝ'os pri la sen'iluzi'iĝ'o, kiu'n mi al vi dev'as kaŭz'i.”
”Ĉu sen'iluzi'iĝ'o, sinjor'o?” demand'is Camphuis, dum moment'o opini'ant'e, ke Am'i Agha rifuz'as si'a'j'n help'o'n kaj konsil'o'n.
”Jes, se la sinjor'o'j vol'as mi'n sekv'i al la muze'a salon'o, mi hav'as surpriz'o'n por ili,” respond'is la profesor'o.
Kun rid'et'o li ek'star'is kaj sekv'at'a de la inĝenier'o kaj la lama'o li el'ir'is el la ĉambr'o, tra'ir'is kelk'a'j'n alt'a'j'n, freŝ'a'j'n koridor'o'j'n kaj fin'e halt'is antaŭ larĝ'a pord'o.
La profesor'o antaŭ'ir'is si'a'j'n gast'o'j'n en vast'a'n, lum'a'n salon'o'n, kies mur'o'j est'is pentr'um'it'a'j per antikv'egipt'a'j prezent'aĵ'o'j. Pend'is strang'a, dolĉ'a odor'o en la ĉambr'eg'o kaj la silent'o tiel solen'ig'is, ke oni si'n kred'us en preĝ'ej'o.
En grand'a nombr'o da vitr'a'j trezor'uj'o'j kuŝ'is el'montr'it'a'j mult'a'j valor'aĵ'o'j el la antikv'ec'o: di'o-statu'et'o'j kaj amulet'o'j, papirus'o'j, vest'aĵ'o'j du'on'e konsum'iĝ'int'a'j kaj gem'o'j. La plej rimark'ind'a kaj plej valor'a kurioz'aĵ'o tamen est'is riĉ'e ornam'it'a kaj or'ig'it'a sarkofag'o en la mez'o de la salon'o. La lign'o'skulpt'aĵ'o, kiu atest'is pri ekster'ordinar'a art'ism'o, est'is ornam'it'a de du'on'gem'o'j: sang'jasp'o, verd'a'j kaj blu'a'j spat'o'j kaj perlamot'o.
La profesor'o al'paŝ'is ĝis tuj antaŭ la sarkofag'o, moment'o'n glit'ig'is si'a'n admir'a'n rigard'o'n sur la lign'o'skulpt'aĵ'o'n kaj post tio al du salon'gard'ist'o'j sign'e ordon'is for'pren'i la kovr'il'o'n. Tiam li si'n turn'is al la inĝenier'o kaj la lama'o.
”Ĉi tie ripoz'as ’Radi'ant'a Lotus'o’, sinjor'o'j kaj mi el'kor'e esper'as, ke ĉi tiu, ŝi'a last'a ripoz'o, ne tiom oft'e est'os inter'romp'at'a kiom ŝi'a antaŭ'a.”
La lama'o iom si'n klin'is super la vitr'o'plat'o'n, kiu la kest'o'n ferm'is kaj tuj re'turn'e pas'ant'e, li kun konstern'it'a mien'o kaj per trem'ant'a voĉ'o demand'is: ”Do tamen . . . do tio est'as ’Radi'ant'a Lotus'o’, sinjor'o?”
La profesor'o jes'e mal'lev'is la kap'o'n.
”Ĉi tio est'as la korp'a rest'aĵ'o de princ'in'o Asah Nefert, kiu'n oni nom'is ’Radi'ant'a Lotus'o’. Ŝi'a bel'ec'o est'is oft'e pri'kantat'a kaj ĝi eĉ inspir'is la plej fam'a'n poet'o'n al kre'ad'o de epope'o, kiu laŭ vort'o'j kaj figur'o'j est'as tiel perfekt'a, ke Iliad'o apenaŭ est'as kompar'ebl'a kun ĝi. Ŝi'a histori'o part'e konserv'ig'is al ni per la sur'skrib'o'j de la templ'o'j kaj obelisk'o'j kaj ĉi tiu'j kon'ig'is al ni la viv'o'n de unu el la plej mal'feliĉ'a'j princ'in'o'j, kiu'j iam viv'is kaj sufer'is ĉe la bord'o'j de Nil'o.”
La profesor'o ek'silent'is kaj kapt'it'a de strang'a emoci'o, ankaŭ Camphuis fin'e si'n klin'is super la sarkofag'o'n.
La mumi'o de la princ'in'o konjekt'ig'is, ke Asah Nefert ne est'is mult'e pli ol infan'o, kiam ŝi mort'is, ĉar ĝi hav'is long'ec'o'n de dek'tri- aŭ dek'kvar'jar'a knab'in'o. La vizaĝ'o est'is mal'ŝvel'int'a, tamen la trajt'o'j bon'e konserv'iĝ'is kaj se la kolor'o kaj la ŝrump'int'a frunt'o ne diven'ig'us la grand'aĝ'o'n de la mumi'o, oni kred'us, ke la princ'in'o nur ĵus mort'is.
Camphuis paŝ'is re'turn'e kaj Am'i Agha far'is sign'o'n al la gard'ist'o, ke li re'ferm'u la sarkofag'o'n. Post tio li antaŭ'ir'is la ali'a'j'n al si'a stud'ĉambr'o kaj tuj kiam ili sid'is, Wuangji unu'a'foj'e risk'is far'i demand'o'n.
”Se do est'as ver'e, ke ĉi tiu jun'ul'in'o est'is nom'at'a ’Radi'ant'a Lotus'o’, kiu do kun cert'ec'o pov'as dir'i, ke ŝi est'as ident'a kun la juvel'o, kiu'n indik'as la papirus'o'j? Esplor'o ĉe la rok'o'j de Ptah . . .”
”La rok'o'j'n de Ptah vi ne plu bezon'as serĉ'i, sinjor'o,”
rapid'e inter'romp'is li'n la profesor'o. ”Ili kuŝ'as ĉi tie en la tuj'a proksim'o kaj antaŭ dek jar'o'j hazard'e est'is trov'it'a'j.
La tomb'o'j'n oni ankaŭ mal'kovr'is kaj en unu el ili ni trov'is la mumi'o'n, kiu'n vi ĵus vid'is.”
”Kaj ĉu vi en ĉi tiu tomb'o trov'is neni'o'n ali'a'n?” persist'is la lama'o. ”Ĉu neniu'n ornam'aĵ'o'n, neniu'n flor'o'n, neniu'n diamant'o'n aŭ . . . ?”
”Ne!” decid'e dir'is Am'i Agha. ”Ni trov'is nur la mumi'o'n de princ'in'o Asah Nefert kaj en ĝi'a proksim'o riĉ'a'n reĝ'a'n tomb'o'n. Se vi el la vort'o'j de la papirus'o'j, en kiu'j la bril'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as kompar'at'a kun tiu de la tag'o, konklud'is, ke parol'iĝ'as pri diamant'o, mi du'a'foj'e dev'as vi'n sen'iluzi'ig'i; la antikv'a'j egipt'an'o'j neniam kon'is la juvel'o'n, kiu'n ni nom'as diamant'o, sinjor'o . . . ”
Ĉi tiu respond'o fin'e ŝajn'is sufiĉ'a al la lama'o kaj kun konstern'it'a rigard'o, direkt'it'a al la plank'o, li en'profund'iĝ'is en nigr'a'n medit'ad'o'n.
Camphuis ne pov'is dir'i, ke la surpriz'a'j komunik'o'j de la profesor'o li'n tre sen'iluzi'ig'is. Li mem jam antaŭ kelk'a'j tag'o'j cert'iĝ'is pri la fakt'o, ke rilat'e la sekret'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’ ili tre'eg'e erar'is kaj la jes'ig'o de tio jam ne pov'is emoci'i li'n. Tamen li bedaŭr'is, ke ali'a'j koncern'e la mal'kovr'o'n de la reĝ'a tomb'o li'n antaŭ'is kaj ke tiel grav'a esplor'o de li for'kapt'iĝ'is.
Malgraŭ si'a antipati'o al la lama'o, li tamen li'n kompat'is. Li kompren'is kiel ĉagren'is al li re'ven'i al si'a mastr'o kun mal'plen'a'j man'o'j, post ĉiu'j pen'o'j kaj el'spez'o'j por la akir'o de la supoz'it'a juvel'o. La voĉ'o de la profesor'o fin'e vek'is Camphuis el li'a medit'ad'o.
”Ĉi tiu solv'o sen'dub'e vi'n surpriz'is?” demand'is Am'i Agha.
”Efektiv'e kaj sam'temp'e mi'n sci'vol'ig'is, sinjor'o profesor'o,” respond'is la inĝenier'o. ”Kiam oni pri'pens'as la strang'a'j'n aventur'o'j'n de la mumi'o, oni konklud'as, ke la histori'o de princ'in'o Asah Nefert nepr'e est'is tre special'a . . . ”
”Tia ĝi efektiv'e est'is,” jes'ig'is la profesor'o. ”La viv'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’, kiu ŝajn'e nask'iĝ'is por la feliĉ'o, far'iĝ'is dram'o, kiu'n ni nur part'e pov'is re'konstru'i per divers'lok'e trov'it'a'j papirus'o'j kaj per la sur'skrib'o'j sur la vand'o'j de la rok'o'j de Ptah. Pri tio mi vol'as iom rakont'i al vi konciz'e: Princ'in'o Asah Ne'fer'i jam en si'a fru'a jun'ec'o est'is fam'a pro si'a ekster'ordinar'a bel'ec'o kaj kiam ŝi vir'in'iĝ'is, ŝi'a patr'in'o, reĝ'in'o Menephta, kiu regent'is, eĉ el la insul'o'j apud la grek'a'j mar'bord'o'j ricev'is pet'o'j'n por la man'o de ŝi'a fil'in'o. Send'it'o'j de sen'de'pend'a'j princ'o'j humil'e pet'is nom'e de si'a'j mastr'o'j ŝi'a'n favor'o'n, sed Asah Ne'fer'i evit'is la fremd'ul'o'j'n kaj dum tut'a jar'o ŝi'a bel'ec'o rest'is konserv'it'a inter la mur'o'j de la cent'pord'eg'a Thebe.
La princ'in'o est'is dek'kvar'jar'a kiam ŝi favor'e decid'is pri la edz'iĝ'o'pet'o de si'a frat'o, la kron'princ'o, kiu est'is iom pli aĝ'a ol ŝi. La sur'skrib'o'j sur la templ'o'mur'o'j de Quornak al ni cert'ig'as, ke tiu ge'edz'iĝ'o, ĝeneral'e valid'a en la antikv'a'j egiptaj reĝ'o'famili'o'j, est'is tre feliĉ'a kaj ke la jun'a'j ge'edz'o'j si'n profund'e am'is.
Ili'a'n feliĉ'o'n tamen grav'e minac'is la intrig'o'j de pastr'o'parti'o, kiu pro ĉi'a'j politik'a'j motiv'o'j la jun'a'n reĝ'o'n prefer'e edz'ig'us al fremd'a reĝ'o'famili'o. Ili klopod'is kaŭz'i edz'i ̧rompon kaj fin'e ili sukces'is per kalumni'a'j kulp'ig'o'j est'ig'i dis'iĝ'o'n inter la ge'am'ant'o'j. Por komplet'ig'i la dis'iĝ'o'n oni iu'n vesper'o'n pretekst'e log'is la princ'in'o'n el la palac'o al la kaban'o de la paraŝito Noeme, ne'pur'ul'o do.
Ĉi tie ŝi'n surpriz'is help'ant'o'j de la pastr'o'parti'o, kiu'j ŝi'n mal'honor'is, pro tio ke ŝi, est'aĵ'o di'de'ven'a, si'n makul'is en ne'pur'a ĉirkaŭ'o. La egiptaj leĝ'o'j ĉi rilat'e est'is tre sever'a'j kaj la popol'o kaj la pastr'o'j postul'is, ke la kron'princ'o for'puŝ'u si'a'n edz'in'o'n. Incit'it'a kaj tromp'it'a de si'a'j konsil'ant'o'j, li efektiv'e si'n de'turn'is de la princ'in'o, eks'edz'iĝ'is kaj ŝi'n send'is al mal'ind'a rest'ad'ej'o en la kaban'o de meger'o, kiu sukces'is en tri monat'o'j ŝi'n turment'mort'ig'i.
Asah Ne'fer'i mort'is dek'kvin'jar'a pro romp'it'a kor'o kaj kiel viktim'o de egipta politik'o, abomen'it'a de si'a edz'o kaj de la popol'o kaj humil'ig'it'a ĝis ekstrem'o. Jen la histori'o de Asah Nefert, sinjor'o Camphuis, kaj vi konsent'os, ke ĝi est'is ver'e tragik'a,” fin'is Am'i Agha per mal'gaj'a voĉ'o.
Dum kelk'a'j moment'o'j reg'is silent'o en la ĉambr'o, sed fin'e la inĝenier'o romp'is ĝi'n.
”Kaj post si'a mort'o, tiu strang'a histori'o pri ŝi'a mumi'o, sinjor'o profesor'o?”
”Nu, ni nun sci'as, ke la paraŝito Noeme, help'ant'o de la pastr'o-parti'o, far'is la promes'o'n transport'i la mumi'o'n de la princ'in'o al la tomb'o de ŝi'a edz'o. Tut'e sen'kulp'a, ŝi sen'dub'e esper'is est'i kun'ig'it'a kun li en la regn'o de la mort'int'o'j. Noeme, kiu dev'is ŝi'n mumi'ig'i, konjekt'ebl'e ricev'is tiu'n talent'o'n da arĝent'o de la amik'o'j de la princ'in'o. La rest'o facil'e est'as diven'ebl'a. La paraŝito tim'is la venĝ'o'n de la di'o'j kaj konfes'is al la ĉef'pastr'o, al kiu sen'pri'pens'a promes'o li si'n dev'ig'is.
Oni li'n absolv'is, tamen kiel pun'o al li el'pik'ig'is la okul'o'j. Post li'a mort'o oni la absolv'o'n al li kun'don'is en la torak'o, kie antaŭ preskaŭ tri'dek jar'o'j ĝi'n trov'is major'o Pik'e. Per ĉi tio la tut'a inter'rilat'o inter la okaz'int'aĵ'o'j est'as klar'ig'it'a, ĉu ne?”
”Efektiv'e, sed kiel la mumi'o de Asah Nefert post'e tamen kun'iĝ'is kun tiu de ŝi'a edz'o, sinjor'o profesor'o?”
”Pri tio ni nur pov'as hipotez'i,” respond'is Am'i Agha.
”Plej probabl'e est'as, ke la kulp'a'j pastr'o'j post'e ne plu sent'is si'n kviet'a'j; ebl'e ankaŭ oni post'e vol'is publik'e re'honor'ig'i la princ'in'o'n. Ver'ŝajn'e por kiom ebl'e plej ripar'i la mal'bon'o'n, ili kontent'ig'is la last'a'n dezir'o'n de Asah Nefert kaj transport'is ŝi'a'n mumi'o'n post la mort'o de ŝi'a edz'o al la Val'o de la Reĝ'o'j.”
”Kie ĝi'n mal'kovr'is vi?” demand'e komplet'ig'is Camphuis.
”Ne, ne mi; mi tamen part'o'pren'is la esplor'o'n kiel reprezent'ant'o de la egipta reg'ist'ar'o. Ankaŭ tiu histori'o est'as tre interes'a. Antaŭ proksim'um'e tri'dek jar'o'j ekster'land'a'j arkeolog'o'j si'n okup'is pri la esplor'o'j apud la lok'o, kiu antaŭ'e nom'iĝ'is la Rok'o'j de Ptah. Ili esper'is tie trov'i la rest'aĵ'o'j'n de Anub'is-templ'o, pri kiu'j post'e evident'iĝ'is, ke ĝi kuŝ'as kilo'metr'o'n pli sud'e. Dum ĉi tiu esplor'o ili trov'is la rok'tomb'o'n de Asah Nefert. Ili ĝi'n mal'ferm'is kaj la sarkofag'o'n transport'ig'is tie'n ĉi. La sur'skrib'o'j en la tomb'o don'is cert'ec'o'n, ke kuŝ'as reĝ'a tomb'o en la proksim'o, sed oni dub'is pri la direkt'o, en kiu'n oni dev'os serĉ'i. Post long'a kaj van'a esplor'o la arkeolog'o'j rezign'is, ĝis antaŭ dek unu jar'o'j angl'a-amerik'a komision'o re'komenc'is la serĉ'ad'o'n. Ankaŭ de tiu komision'o mi est'is membr'o kaj la unu'a'n jar'o'n ni'a tut'a esplor'ad'o rest'is sen'frukt'a. Sed la du'a'n jar'o'n ni ating'is sukces'o'n, kiu la tut'a'n mond'o'n dum kelk'a'j monat'o'j emoci'is kaj kiu'n ĉiu'j arkeolog'o'j al ni envi'is. Ĉar la tomb'o, kiu'n ni nud'ig'is, en'hav'is grand'a'j'n riĉ'aĵ'o'j'n kaj trezor'o'n da histori'a'j fakt'o'j.
La trov'it'aĵ'o est'is tiel grav'a, ke la nom'o'j'n de la mal'kovr'int'o'j parol'is ĉies lip'o'j . . . ”
Camphuis subit'e est'is ek'star'int'a kaj konfuz'e li re'sid'iĝ'is.
”Ĉu la tomb'o de . . . ” li komenc'is raŭk'voĉ'e.
”De Tuth-Ankh-Am'o'n, la edz'o de la mal'feliĉ'a princ'in'o Asah Nefert kaj la mal'kovr'ant'o'j est'is Lord'o Carnarvon kaj Howard Caster . . . ”
Camphuis el'ig'is raŭk'a'n kri'o'n kaj moment'o'n sen'saĝ'e rigard'is la profesor'o'n: la hazard'e de li for'ten'is la honor'o'n kaj la fam'o'n pro mal'kovr'o, kiu est'is unu el la plej grav'a'j kaj plej emoci'a'j en la nun'temp'a histori'o de egipt'ologi'o . . .
Post la inform'o'j kaj la spert'o'j, kiu'j'n Camphuis per si'a esplor'o akir'is, li, ne per'fort'ant'e si'a'n konscienc'o'n, pov'is deklar'i, ke li far'is ĉio'n ebl'a'n por sukces'e plen'um'i la komisi'o'n de Dalai-lama'o. La vual'o, sub kiu si'n kaŝ'is la sekret'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'is tut'e for'pren'it'a kaj al li nur rest'is la konfes'o, ke li'a misi'o mal'sukces'is.
Lama'o Wuangji sam'e konfes'is, tamen en manier'o, kvazaŭ li sekret'e kred'us, ke Camphuis est'is la kaŭz'o de tiu mal'sukces'o. Ŝajn'is eĉ, ke la tibet'an'o ankoraŭ ne pov'is trov'i respond'o'n al la demand'o, ĉu li tuj'a'n re'vojaĝ'o'n al Tibeto ja pov'as respond'ec'i al si'a mastr'o. Nur kiam Camphuis tut'e mal'kaŝ'e deklar'is, ke li'n ted'as li'a'j hezit'ad'o kaj dub'ad'o kaj ke li nepr'e sol'a re'vojaĝ'os, se la ali'a'j ne kun'ir'os, li kompren'is, ke al li nur rest'as kun'vojaĝ'i kun la inĝenier'o.
Antaŭ ol for'las'i Luxor, Camphuis ankoraŭ hav'is long'a'n inter'parol'o'n kun Am'i Agha. La scienc'ul'o ankoraŭ cerb'um'is pri la demand'o, kiel la tibeta reg'ant'o pov'is hav'ig'i la manuskript'o'n, kiu iam aparten'is al Edward Pik'e. Komenc'e li supoz'is, ke la lama'o'j post la mort'o de la oficir'o trov'is la manuskript'o'n en li'a'j kofr'o'j, sed tiu ĉi konjekt'o ne long'e est'is defend'ebl'a.
Dalai-lama'o ja kon'is la en'hav'o'n de la papirus'o; li sci'is, al kiu oni dev'as turn'i si'n por la du'a papirus'o kaj do major'o Pik'e mem cert'e i'o'n al li rakont'is. Ĉar est'is nepr'e ne'ebl'e, ke la oficir'o tiel grav'a'n manuskript'o'n est'us for'don'int'a, Am'i Agha komenc'is serĉ'i iu'n rilat'o'n inter la murd'o kaj la en'hav'o de la papirus'o.
Ĉu la manuskript'o vek'is la avid'o'n de Dalai-lama'o, post kiam Pik'e al li klar'ig'is ĝi'a'n signif'o'n? Ĉu Pik'e rifuz'is vend'i aŭ ced'i la papirus'o'n kaj ĉu pro tio oni murd'is li'n?
Pri tiu'j demand'o'j Am'i Agha kaj la inĝenier'o long'e si'n okup'is.
”Sur la rest'ad'o de Pik'e en Tibeto pend'as nebul'o ne'penetr'ebl'a,” fin'e dir'is la profesor'o. ”Est'as ne'pardon'ebl'e, ke li'a mort'o rest'is ne'venĝ'it'a. Kaj se oni ankoraŭ pov'as i'o'n far'i por klar'ig'i ĉi tiu'n fatal'a'n histori'o'n, oni tio'n ne preter'las'u, se nur por kontent'ig'i la amik'o'j'n de major'o Pik'e.
La posed'o de la papirus'o ĉiu'kaz'e est'as tre grav'a indik'o pri la kulp'o de la tibet'an'o'j; se ili do ne intenc'e murd'is li'n por for'ŝtel'i la dokument'o'n, ili tamen kontraŭ'leĝ'e al'propr'ig'is al si li'a'j'n posed'aĵ'o'j'n. Kiel tiu vir'o nom'is ĝi'n?
Sekret'o . . . la sekret'o de . ..”
”La sekret'o de Dalai-lama'o,” komplet'ig'is Camphuis medit'ant'e.
”Prav'e; nu, ĝi est'as fatal'a sekret'o, kar'a arnik'o. Vi ir'u al doktor'o Glen Housting por parol'i kun li pri ĉi tiu manuskript'o; li sci'as pli mult'e ol mi pri la murd'o. Li loĝ'as, kiel mi jam dir'is, en Calcutta; vi preskaŭ preter'pas'os li'a'n dom'o'n, kiam vi re'ir'os al Tibeto.”
Camphuis al li promes'is vizit'i la kurac'ist'o'n kaj post tio la scienc'ul'o'n kor'e adiaŭ'is.
Li inter'konsent'is kun Wuangji en Luxor mal'dung'i la eskort'o'n de Hussein kaj vagon'ar'e re'vojaĝ'i al Kairo, per kio ili al si ŝpar'os kelk'a'j'n tag'o'j'n kaj evit'os lac'ig'a'n vojaĝ'o'n. Li komisi'is al la beduen'ŝejk'o konduk'i Amèn Hoeï al Erment, post kio li ankoraŭ last'foj'e far'is inter'parol'ad'o'n kun la kolŝito.
La inĝenier'o ne pov'is al si mal'konfes'i, ke la adiaŭ'o de Amèn Hoeï al li est'is mal'facil'a. Dum la esplor'vojaĝ'o li komenc'is li'n rigard'i kiel amik'o'n, al kiu neni'u pen'o est'is tro grand'a por li'n help'i kaj ĉar tiu'n tut'a'n temp'o'n li sukces'is sub'prem'i si'a'n mal'virt'o'n, neni'o ĝen'is la agrabl'a'n memor'o'n pri ili'a kun'est'o. Kiel memor'aĵ'o'n pri la vojaĝ'o Amèn Hoeï al li donac'is la du'a'n papirus'o'n kaj kun la promes'o skrib'e daŭr'ig'i la inter'rilat'o'n, ili fin'e melankoli'e dis'iĝ'is.
Jam la sam'a'n tag'o'n Camphuis for'vojaĝ'is kun la du tibet'an'o'j al Kairo. Nur Wuangji kaj Lu Tszang inter'parol'is kaj ceter'e fervor'e turn'is si'a'j'n preĝ'il'o'j'n. En Kairo la inĝenier'o ek'sci'is, ke la unu'a boat'o al Calcutta nur post du tag'o'j for'vojaĝ'os; dum tiu temp'o li loĝ'is en si'a antaŭ'a hotel'o.
La tag'o'j mal'rapid'e kaj monoton'e pas'is kaj kun sent'o de ĝoj'o kaj kontent'o li do salut'is la al'ven'o'n de la vapor'ŝip'o ”Pheketan”, sur kiu'n li sur'ŝip'ig'is.
La sent'o'j, kun kiu'j Camphuis la sekv'int'a'n maten'o'n vid'is la afrik'a'n mar'bord'o'n mal'aper'i ĉe la horizont'o, est'is tre diferenc'a'j; li ĝoj'is, ke fin'iĝ'is la lac'ig'a'j dezert'vojaĝ'o'j, kiu'j kaŭz'is mult'nombr'a'j'n mal'oportun'aĵ'o'j'n, sed sam'temp'e li bedaŭr'is, ke li dev'as adiaŭ'i land'o'n, kies impon'a histori'o li'n plen'ig'is per respekt'o.
Li'a'n melankoli'o'n tamen baldaŭ for'puŝ'is la ĝoj'ig'a antaŭ'vid'o, ke li post ne'long'a temp'o pov'os re'ir'i al Nederlando. Dek unu monat'o'j nun for'pas'is, de post kiam li for'las'is la patr'uj'o'n kaj li fid'is, ke post maksimum'e unu monat'o li pov'os far'i al si'a'j amik'o'j la rakont'o'n pri si'a'j strang'a'j tra'viv'aĵ'o'j.
La fin'aranĝ'o de li'a komisi'o postul'os nur kelk'a'j'n tag'o'j'n kaj post si'a vizit'o al Potala li tuj for'vojaĝ'os at Bombay, por de tie ŝip'vojaĝ'i al Nederlando.
”Pheketan” jam tra'vetur'is la Ruĝ'a'n Mar'o'n, kiam Camphuis vizit'is ambaŭ tibet'an'o'j'n por pri'parol'i la vojaĝ'plan'o'n al Lhas'a. Wuangji kaj Lu Tszang hav'is komun'a'n kajut'o'n, kiu'n ili eĉ ne for'las'is por iom re'freŝ'iĝ'i aŭ por manĝ'i.
Frap'int'e sur la pord'o'n, la inĝenier'o tuj est'is al'las'at'a kaj pli pro ĝentil'ec'o ol pro interes'o, li inform'pet'is pri la fart'o de si'a'j vojaĝ'kun'ul'o'j.
”Bon'e, sinjor'o,” cert'ig'is Wuangji mal'varm'ton'e kaj propon'int'e seĝ'o'n, li demand'e al'rigard'is la inĝenier'o'n.
”Mi ven'as por inter'konsil'iĝ'i, kiel ni daŭr'ig'os la vojaĝ'o'n al Lhas'a,” komenc'is Camphuis.
”Ĉu daŭr'ig'os?” demand'e ripet'is Wuangji.
”Jes, mi intenc'as kelk'a'j'n tag'o'j'n rest'i en Calcutta, antaŭ ol ni vojaĝ'os al Sikkem,” klar'ig'is la inĝenier'o.
Wuangji surpriz'it'e li'n rigard'is.
”Al kio util'as tiu inter'romp'o, sinjor'o? Kial ne rekt'e al Lhas'a?” li mir'e demand'is ”Vi sci'as, kiom ĉi tiu esplor'o interes'as ni'a'n mastr'o'n kaj kiel mal'pacienc'e li atend'as ni'a'n re'ven'o'n. Li cert'e est'os tre mal'bon'humor'a, se ni atend'ig'as li'n pli long'e ol est'as nepr'e neces'e.”
”Ia'grad'e mi dev'as vi'n prav'ig'i; Dalai-lama'o rajt'as est'i inform'it'a kiel ebl'e plej baldaŭ pri la rezult'o de ni'a vojaĝ'o,” konfes'is Camphuis. ”Sed malgraŭ tio la cirkonstanc'o'j pled'as por mal'long'a rest'ad'o en la urb'o, sinjor'o. Ni pas'ig'is sep lac'ig'a'j'n semajn'o'j'n, ni sufer'is mult'a'j'n mal'oportun'aĵ'o'j'n kaj . . . ”
”Sed ni tut'e ne est'as lac'a'j, sinjor'o,” li'n inter'romp'is Wuangji rapid'e kaj firm'decid'e.
”Ne, ne vi, sed mi,” pik'ton'e kontraŭ'dir'is Camphuis.
”Mi sopir'as al komfort'a lit'o, en kiu mi ne est'as sku'e balanc'at'a kaj al dec'a tabl'o, post ĉio kio'n ni tra'viv'is kaj antaŭ ol mi ir'os renkont'e al la mal'oportun'aĵ'o'j, kiu'j de'nov'e mi'n atend'as en vi'a land'o. Mi al mi promes'is rest'i kelk'a'j'n tag'o'j'n en Calcutta, por iom re'fort'iĝ'i kaj ripoz'i kaj pro tio mi vol'as . . . ”
”Ĉu nur por ripoz'i?” de'nov'e inter'romp'is li'n la lama'o.
Camphuis rimark'is, ke Wuangji bedaŭr'is si'a'n demand'o'n, kiu montr'is li'a'n antaŭ'a'n mal'fid'o'n, ĉar subit'e li mord'is si'a'j'n lip'o'j'n kaj inter'ŝanĝ'is rapid'a'n rigard'o'n kun Lu Tszang, kiu kaŭr'e sid'is kontraŭ'e de li sur mat'o.
”Prav'e, por ripoz'i,” mal'varm'e jes'ig'is la inĝenier'o. Li opini'is nepr'e ne neces'e komunik'i al la lama'o, ke li intenc'as far'i vizit'o'n al doktor'o Glen Housting, des mal'pli pro tio, ke Wuangji ŝajn'e serĉ'is ali'a'n motiv'o'n por la inter'romp'o de la vojaĝ'o.
”Sinjor'o, mi ripet'as, ke ni'a mastr'o sen'pacienc'e atend'as ni'a'n re'ven'o'n,” re'dir'is la lama'o, moment'o'n pri'pens'int'e.
”Tio'n mi kompren'as, sed vi'a mastr'o eĉ ne sci'as, ke ni jam far'as la re'vojaĝ'o'n kaj ni'a inter'romp'o do ne far'os li'n pli mal'pacienc'a ol li jam est'as,” respond'is Camphuis.
Ŝajn'is, ke Wuangji pri io dub'as kaj ne sci'as kiel li el'turn'iĝ'u el ĉi tiu ne'antaŭ'vid'it'a mal'facil'aĵ'o, sed subit'e Lu Tszang si'n miks'is en la inter'parol'o'n.
Li el'ig'is nur kelk'a'j'n tibetajn vort'o'j'n, kiu'j evident'e tamen tuj decid'ig'is Wuangji.
”Mi ne pov'as al vi mal'permes'i post'rest'i en Calcutta, sinjor'o, sed ni ĉiu'kaz'e prefer'as sen'prokrast'e daŭr'ig'i la vojaĝ'o'n,” li fin'e el'ig'is.
”Kiel vi vol'as, sinjor'o, mi vi'n konduk'os al la vagon'ar'o, tiel ke vi ne pov'os renkont'i mal'facil'aĵ'o'j'n,” kontent'e respond'is Camphuis.
”Vi pov'as komunik'i al vi'a mastr'o, ke mi for'vojaĝ'os du tag'o'j'n post vi. Antaŭ ol mi al'ven'os, vi do hav'os sufiĉ'a'n okaz'o'n por inform'i li'n pri la rezult'o de ni'a esplor'ad'o.
Ĉu ni do fiks'u ĉi tiu'n aranĝ'o'n, sinjor'o?”
Wuangji mal'kontent'e kap'jes'is kaj kun mal'long'a salut'o la inĝenier'o for'las'is la kajut'o'n. Li ne plu re'vid'is si'a'j'n vojaĝ'kun'ul'o'j'n antaŭ ol ”Pheketan” al'ven'is en Calcutta.
Pro si'a bagatel'a pak'aĵ'o kaj si'a'j preĝ'il'o'j ili al'tir'is ĉies atent'o'n ĉe la el'ŝip'iĝ'o kaj precip'e ĉe la kaj'o, kie ili dev'is atend'i Camphuis, kiu unu'e dev'is si'n sub'met'i al inspekt'ad'o de la dogan'ist'o'j. La inĝenier'o port'ig'is si'a'j'n kofr'o'j'n al kon'at'a hotel'o kaj post tio konduk'is ambaŭ tibet'an'o'j'n al la staci'dom'o.
Li aĉet'is vojaĝ'bilet'o'j'n kaj rezerv'ig'is kupe'o'n kaj cert'iĝ'int'e, ke al ili neni'o mank'as, li formal'e ili'n adiaŭ'is kaj ir'is al si'a hotel'o. Ĉi tie li si'n re'freŝ'ig'is per ban'o kaj manĝ'int'e li skrib'is leter'o'n al doktor'o Housting, por pet'i inter'parol'o'n.
Li mem met'is la leter'o'n en poŝt'kest'o'n, far'is mal'long'a'n promen'o'n kaj fin'e bon'humor'e en'lit'iĝ'is.
Baldaŭ post'e li'a'j okul'o'j ferm'iĝ'is kaj li'n kompat'is profund'a, re'freŝ'ig'a dorm'o.
En plej mult'a'j Orient'a'j hotel'o'j, kiu'j ne est'as nepr'e unu'a'klas'a'j, reg'as strang'a'j kutim'o'j. Komerc'ist'o'j ĉiu'spec'a'j ĝis mal'fru'vesper'e hav'as liber'a'n en'ir'o'n kaj el la gast'o'j neni'u, kiu kon'as la Orient'o'n, plend'os, kiam li dek- ĝis dek'du'foj'e tag'e est'as ĝen'at'a de ĉiu'spec'a'j vend'ist'o'j.
Ripoz'o est'as en tia hotel'o antaŭ la nokt'o'mez'a hor'o vort'o sen'senc'a kaj kiam Camphuis for'dorm'is si'a'n plej grand'a'n lac'ec'o'n, li'n do baldaŭ vek'is bru'ad'o en la koridor'o. Li brul'ig'is alumet'o'n kaj vid'ant'e, ke est'as nur la dek'unu'a kaj du'on'o, li mal'ben'is la bru'ant'o'j'n kaj si'n turn'is.
En la ĉambr'o ŝveb'is sen'bril'a arĝent'lum'o, kiu al li ebl'ig'is disting'i la mal'akr'a'j'n kontur'o'j'n de ĉiu'j objekt'o'j. Medit'ant'e pri la aventur'o'j de la last'a'j monat'o'j, Camphuis rev'e fiks'rigard'is, kiam li aŭd'is frap'o'n sur la pord'o'n.
Opini'ant'e, ke antaŭ la pord'o star'as iu el la ĝen'em'a'j komerc'ist'o'j, li ne respond'is. Moment'o'n post'e la frap'ad'o ripet'iĝ'is kaj fiks'rigard'ant'e al la pord'o Camphuis vid'is, ke la ans'o mal'rapid'e kaj sen'bru'e turn'iĝ'as kaj sam'temp'e al li ŝajn'is, ke iu ĝi'n prem'puŝ'as.
Camphuis moment'o'n est'is konstern'it'a kaj konfuz'it'a kaj li vol'is ĝust'e el'lit'iĝ'i por for'pel'i la impertinent'a'n en'ŝtel'ir'ant'o'n, kiam li vid'is, ke la ans'o de'nov'e mal'ten'iĝ'as.
Tren'ant'a'j paŝ'o'j mal'proksim'iĝ'is kaj mal'bon'humor'e la inĝenier'o re'fal'is sur la kusen'o'j'n, kun la firm'a intenc'o morgaŭ plend'i pri ĉi tiu okaz'int'aĵ'o.
Si'n ĵet'int'e jen sur unu, jen sur ali'a flank'o por ek'dorm'i, li kuŝ'iĝ'is dors'e kaj fiks'rigard'is, sam'e kiel antaŭ kvar'on'hor'o, per du'on'ferm'it'a'j okul'o'j en la stel'o'bril'o'n.
Subit'e li vid'is ombr'o'n, rapid'a kiel fulm'o, glit'i tra la ĉambr'o. Tuj li kompren'is, ke la siluet'o de ekster'e ĵet'iĝ'is en la ĉambr'o'n kaj sen'spir'e li fiks'rigard'is al la grand'a fenestr'o, de kiu li vesper'e, antaŭ ol mal'lum'ig'i, for'ŝov'is la kurten'o'j'n.
Ne pas'is pli ol du'on'minut'o, kiam Camphuis vid'is palp'ant'a'n man'o'n kaj kap'o'n aper'i super la fenestr'o'bret'o.
La man'o serĉ'is kaj trov'is apog'o'n per la fold'o de la fenestr'o kaj vizaĝ'o fort'e prem'iĝ'is sur la vitr'o'n, tiel ke la naz'o aspekt'is mis'form'it'a. Kvankam la inĝenier'o tuj kompren'is, ke la vir'o est'as ident'a kun tiu, kiu antaŭ'e klopod'is mal'ferm'i la ĉambr'o'pord'o'n, li ne alarm'is, sed atend'is, kio'n la ali'a intenc'as far'i. Li fiks'e rigard'is ties vizaĝ'o'n, sed est'is ne'ebl'e pli disting'i ol ĝi'a'n kontur'o'n kaj par'o'n da akr'a'j okul'o'j kun nigr'a ard'o, kiu'j la ĉambr'o'n nervoz'e tra'esplor'is.
Camphuis ne si'n mov'is, tamen en li'a kap'o la pens'o'j kirl'iĝ'is. Kial oni li'n spion'as kaj kial oni klopod'as en'penetr'i ĉe li? . . .
La inĝenier'o vid'is, ke la ali'a mal'rapid'e rekt'iĝ'as kaj palp'as la fenestr'o'n, kvazaŭ li serĉ'as kiel'o'n por ĝi'n mal'ferm'i.
Subit'e Camphuis far'is decid'o'n kaj pren'is si'a'n revolver'o'n. Sen'bru'e li el'glit'is el la lit'o kaj far'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n antaŭ'e'n, ĉiam kun la okul'o'j direkt'it'a'j al la fenestr'o. La sekv'int'a'n moment'o'n li el'ig'is re'ten'it'a'n mal'ben'o'n; li est'is renvers'int'a la nokt'ŝrank'et'o'n kaj tint'ant'ad'e la vitr'aĵ'o'j fal'is dis'pec'iĝ'e sur la plank'o'n.
La ne'kon'at'o sam'moment'e mal'aper'is kaj kun la revolver'o en la man'o Camphuis salt'is al la fenestr'o kaj ek'tir'e ĝi'n mal'ferm'is. Neni'e ombr'o nek post'sign'o hom'a'j est'is vid'ebl'a'j; li kompren'is, ke esplor'o sur la plat'tegment'o'j kaj en la ne'ferm'it'a'j kort'o'j est'us tut'e van'a; la en'ŝtel'ir'int'o ja hav'is sufiĉ'a'n temp'o'n por mal'aper'i. Li lum'ig'is, ferm'is la fenestr'o'j'n kaj post tio mal'supr'e'n'ir'is por inform'i la indiĝen'a'n nokt'gard'ist'o'n pri la okaz'int'aĵ'o.
La vir'o solen'e deklar'is, ke neniam oni ŝtel'is en la hotel'o kaj ke neni'u iam aŭd'is pri en'ŝtel'ir'o. Kiam li evident'e em'is kred'i, ke Camphuis sonĝ'is, ĉi tiu incit'it'e rezign'is kaj re'ir'is al si'a ĉambr'o. La strang'a aventur'o long'e al li mal'help'is ek'dorm'i kaj nur ĉirkaŭ maten'iĝ'o li'a'j okul'o'j dorm'ferm'iĝ'is.
Camphuis nur vek'iĝ'is ĉirkaŭ la dek'a hor'o. Si'n vest'ant'e, li de'nov'e pri'pens'is la aventur'o'n. Ne est'is dub'ebl'e, ke oni klopod'is en'ŝtel'ir'i por li'n pri'rab'i kaj ĉi tio li'n mir'ig'is.
Oni ĉiam al li asert'is, ke fremd'ul'o ĉi rilat'e en orient'o est'is pli sekur'a ol en okcident'o kaj ke neni'u indiĝen'o risk'os pri'ŝtel'i blank'ul'o'j'n.
Post la maten'manĝ'o Camphuis far'is vizit'o'n al la hotel'ist'o, civiliz'it'a vir'o de miks'it'a portugal'a-angl'a ras'o.
Ĉi tiu solen'e asert'is, ke neni'e oni pli zorg'e atent'as ol en li'a hotel'o kaj ŝultr'o'lev'ant'e la inĝenier'o do fin'e rezignaci'is pri tiu opini'o. Li telefon'e kontakt'iĝ'is kun doktor'o Housting kaj aŭd'ant'e, ke ĉi tiu volont'e li'n akcept'os, li demand'is pri la voj'o kaj for'las'is la hotel'o'n.
Doktor'o Glen Housting posed'is verand'o'dom'o'n en la ĉirkaŭ'o de la urb'o. La inĝenier'o prefer'is ir'i pied'e. En'pens'e li promen'is kaj iom post iom ne'profund'a mal'kviet'o li'n ek'reg'is. Li ek'hav'is la sent'o'n, ke oni li'n spion'as kaj subit'e li halt'is kaj rigard'is ĉirkaŭ'e'n. La strat'o prezent'is aspekt'o'n de rapid'a vigl'ec'o; aŭtomobil'o'j, en kiu'j sid'as eŭrop'an'o'j kaj eminent'a'j indiĝen'o'j, laŭt'e signal'ant'e far'is al si voj'o'n tra la hom'amas'o, kiu preskaŭ tut'e konsist'is el ne'blank'ul'o'j.
Camphuis konstat'is, ke li ne pli al'tir'is la atent'o'n ol ĉiu ali'a promen'ant'a eŭrop'an'o kaj baldaŭ li ir'is plu'e'n. Tamen li'a mal'kviet'o ne for'iĝ'is. Mal'e, la strang'a sent'o grad'e pli'fort'iĝ'is kaj li est'is nepr'e cert'a, ke tio ne est'as sen kaŭz'o.
En la sol'ec'o ĉe Sangpo kaj post'e vojaĝ'ant'e tra Egipto li plur'foj'e konstat'is emoci'o'n antaŭ'e al li ne'kon'at'a'n.
Ĝi'n ne kaŭz'is ia sens'percept'o, est'is nek klar'ig'ebl'a nek el'dir'ebl'a, sed ĝi kaŭz'is al li sent'o'n, ke li est'u si'n'gard'em'a kontraŭ io ajn.
Plu'ir'int'e kelk'a'n temp'o'n li du'a'foj'e turn'is la kap'o'n, sed sam'e kiel antaŭ'e li ne rimark'is i'o'n special'a'n pri la hom'o'j, kiu'j li'n sekv'as kaj preter'pas'as.
”Tiu nokt'a vizit'o mi'n konfuz'ig'is; mi'a'j nerv'o'j ne est'as normal'a'j,” murmur'is la inĝenier'o plu'ir'ant'e. Li prov'is pens'i pri io ali'a, sed la prem'a sent'o ne for'iĝ'is kaj nur kiam li proksim'iĝ'is al la jam nom'it'a verand'o-dom'o, li si'n sent'is iom sen'ŝarĝ'ig'it'a.
Tuj kiam li en'ir'is la galeri'o'n, al li ven'is renkont'e doktor'o Housting, mal'grand'a mov'iĝ'em'a vir'et'o, skot'o laŭ nask'iĝ'o.
”Est'u bon'ven'a, fremd'ul'o,” li salut'is la inĝenier'o'n per komik'a bru'em'o.
Camphuis si'n prezent'is kaj inter'ŝanĝ'int'e kor'a'n man'prem'o'n kun la doktor'o, konduk'iĝ'is en la dom'o'n. Antaŭ ol li for'las'is la galeri'o'n, li tamen ankoraŭ ĵet'is flug'a'n rigard'o'n sur la kamp'voj'o'n. En la tuj'a proksim'o ir'is tri indiĝen'o'j kaj cent metr'o'j'n post ili ven'is kvar'a vir'o. Li esplor'e rigard'is la tri unu'a'j'n, sed la vir'o'j preter'pas'is la verand'o'dom'o'n tut'e sen'atent'e.
”Moment'o'n atend'u, sinjor'o doktor'o,” subit'e pet'is Camphuis al si'a gast'ig'ant'o, rapid'e star'iĝ'ant'e mal'antaŭ fenestr'o de la ĝarden'ĉambr'o. Ne atent'ant'e la mir'eg'o'n de la doktor'o, li atend'is la al'proksim'iĝ'o'n de la kvar'a promen'ant'o kaj subit'e li aŭd'ig'is mal'laŭt'a'n fajf'ad'o'n; en la naiv'a hind'o li sen'pen'e re'kon'is la mister'a'n tri'a'n de la tibeta-egipta lig'o: Lu Tszang, konsil'ant'o kaj amik'o de Wuangji . . .
Ŝajn'is, ke la ĉin'o eĉ ne konjekt'is, ke oni li'n spion'as; trankvil'e li al'proksim'iĝ'is, evident'e opini'ant'e, ke li'a'j pantalon'o kaj mal'pur'a blank'vest'aĵ'o li'n far'is ne're'kon'ebl'a.
Preter'pas'ant'e li ĵet'is flug'a'n rigard'o'n al la dom'o kaj al la emajl'a nom'plat'o de la doktor'o kaj tiam subit'e si'n turn'is por rapid'paŝ'e re'ir'i al la urb'o.
”Mi kred'as, ke ni'a inter'parol'ad'o pov'os est'i interes'a, sinjor'o doktor'o,” komenc'is Camphuis per medit'a voĉ'o kaj ankoraŭ konstern'it'e.
”Nu, des pli bon'e, mi'a kar'a,” iom mir'e respond'is doktor'o Housting kaj per kor'a gest'o pren'ant'e la inĝenier'o'n ĉe la brak'o, li konduk'is li'n en si'a'n stud'o'ĉambr'o'n.
Post kiam doktor'o Housting al'port'ig'is kelk'a'j'n re'freŝ'ig'aĵ'o'j'n kaj al la inĝenier'o ofer'is cigared'o'n, ili baldaŭ agrabl'e konversaci'is. Provizor'e pri'silent'ant'e la detal'o'j'n, Camphuis rakont'is pri si'a rest'ad'o en Tibeto kaj pri si'a vojaĝ'o en Egipto kaj el'glit'iĝ'is el li'a buŝ'o la nom'o de profesor'o Am'i Agha.
”Am'i Agha — mi jam antaŭ'e pri li aŭd'is; li est'is kon'at'o de unu el mi'a'j amik'o'j, kiu bedaŭr'ind'e ne plu est'as inter la viv'ant'o'j. Edward Pik'e,” rapid'e inter'romp'is li'n la doktor'o.
”Ĝust'e pri li mi vol'as kun vi parol'i, sinjor'o doktor'o,”
rimark'ig'is Camphuis. ”Kiam mi antaŭ du monat'o'j for'las'is Tibeton, mi preter'pas'is la Dzjilipla-mont'pas'ej'o'n kaj tie mi trov'is monument'o'n, kiu menci'is li'a'j'n nom'o'n kaj mort'o'n. Post'e Am'i Agha parol'is al mi pri vi'a amik'o kaj li al mi konsil'is kontakt'iĝ'i kun vi, se mi pri tio dezir'as plu'a'j'n inform'o'j'n.”
”Jes, jes,” vigl'e ek'kri'is la doktor'o, ”nun mi ĉio'n re'memor'as. Mi al Am'i Agha la mort'o'n de Edward skrib'e komunik'is. Kaj . . . jes, tiu'n monument'o'n la angl'a reg'ist'ar'o star'ig'is en 1906, du jar'o'j'n post kiam mi'a amik'o sen'post'sign'e mal'aper'is.”
”Am'i Agha asert'is, ke lig'iĝ'is strang'a histori'o al li'a mizer'a mort'o; li eĉ parol'is pri murd'o,” re'dir'is Camphuis.
”La lama'o, kiu ni'n akompan'is dum la vojaĝ'o al Egipto, tamen asert'is neni'o'n sci'i kaj tio ekscit'is mi'a'n sci'avid'o'n.”
”Nu, nu, ĉu li asert'is neni'o'n sci'i?” sarkasm'e ek'kri'is la doktor'o.” ”Nu, sinjor'o Camphuis, mi kuraĝ'as asert'i, ke Lhas'a ja tre mult'e pri tio sci'as. Tiu'j fripon'o'j ĉiam ne'is ĉiu'j'n kulp'o'n kaj kun'kulp'ec'o'n, sed mi persist'as ĉe la asert'o, ke mi'a amik'o est'is murd'it'a laŭ instig'o de tiu'j fi'a'j, mal'pur'a'j ul'o'j.”
”Ĉu laŭ instig'o de la lama'o'j?” demand'is la inĝenier'o mir'ig'it'e.
”Nepr'e! Mi ankaŭ ni'a'n reg'ist'ar'o'n pri tio inform'is, sed ĝi, hont'ind'e, las'is si'n tromp'i de tiu'j fi'ul'o'j. La histori'o jam est'as preskaŭ forges'it'a, sed al mi ĝi rest'is viv'e en la memor'o kaj kio'n mi pri ĝi sci'as, mi volont'e al vi rakont'os.”
La mal'grand'a skot'o far'is koler'a'n fum'tir'o'n je si'a cigared'o, ĝi'n for'ĵet'is per incit'it'a gest'o, lev'iĝ'is el si'a balanc'seĝ'o kaj paŝ'ant'e ir'e kaj re'ven'e far'is raport'o'n pri la okaz'int'aĵ'o'j el long'e for'pas'int'a'j tag'o'j.
”Kiel vi ebl'e iam aŭd'is aŭ leg'is, brit'a komision'o en 1904 far'is klopod'o'j'n por interes'ig'i la tibet'an reg'ist'ar'o'n al inter'trakt'o'j, kiu'j cel'is konstru'i komerc'voj'o'j'n en Sikkem, Tibeto kaj Orient'a Turkestan'o. De tiu komision'o ankaŭ Pik'e est'is membr'o. Ni'a reg'ist'ar'o por tio li'n re'vok'is de rest'ad'o en Egipto, kie li si'n okup'is pri arkeolog'a'j stud'o'j.
Tiu komision'o trov'is strang'a'n akcept'o'n. La tibeta lama'o-reg'ist'ar'o kiel mort'o'n tim'is la penetr'o'n de okcident'a'j tendenc'o'j, kompren'ebl'e ĉar ĉi tiu'j al ĝi for'pren'us la influ'o'n sur la mal'sprit'a kaj superstiĉ'a loĝ'ant'ar'o. Tial neni'u fremd'ul'o est'is al'las'at'a en la land'o'n kaj pro si'a superstiĉ'ec'o ili est'is konvink'it'a'j, ke, por mal'help'i al la brit'a komision'o la en'ir'o'n, sufiĉ'os divers'lok'e sur la land'lim'o'j'n star'ig'i mur'et'o'n el mal'fiks'a'j ŝton'o'j.
Unu tia mur'o star'iĝ'is en la Dzjilipla-mont'pas'ej'o, tra kiu mi'a'j sam'land'an'o'j esper'is en'ir'i Tibeton.
Tiu'n sankt'a'n mur'o'n la sorĉ'ist'o'j kaj la diabl'o'danc'ist'o'j deklar'is ne'trans'pas'ebl'a kaj kiam la komision'o proksim'iĝ'is al la land'lim'o, ili'n atend'is mil'o'j da tibet'an'o'j, kiu'j esper'is est'i atest'ant'o'j de la sen'pov'o de la fremd'ul'o'j kaj de la potenc'o de si'a'j di'o'j. Mi'a'j sam'land'an'o'j kompren'ebl'e rid'is pri tiu sen'senc'a barikad'o kaj Edward Pik'e per fort'a pied'frap'o ĝi'n tuj for'ig'is. La tibet'an'o'j est'is cert'a'j, ke tiu krim'o tuj est'os venĝ'at'a kaj kiam mank'is la venĝ'o de la di'o'j kaj la komision'o sen'difekt'e trans'pas'is la land'lim'o'n, ili kap'o'n antaŭ'e'n for'kur'is. Ne grav'as, kiel marŝ'is la inter'trakt'o'j; mi pro tio nur tre konciz'e dir'u, ke ili plen'e mal'sukces'is. La komision'o re'ven'is, escept'e de major'o Pik'e, kiu post'rest'is por entrepren'i vojaĝ'o'n tra Tibeto.
Komenc'e de li'a rest'ad'o tie mi sufiĉ'e regul'e ricev'is interes'a'j'n leter'o'j'n, sed subit'e ili ne plu al'ven'is. Iu'n tag'o'n oni tamen subit'e kapt'is la oni'dir'o'n, ke Pik'e mort'is. Tiu'n fam'o'n aŭd'is la angl'a guberni'estr'o, kiu post tio ir'is al la plej proksim'a tibeta monaĥ'ej'o. Li re'ven'is kun la komunik'o, ke Pik'e ĉe mont'supr'e'n'ir'o fal'eg'is mal'supr'e'n kaj la mort'o'n traf'is en inter'mont'o.
Est'as kompren'ebl'e, ke ĉi tiu komunik'o en la rond'o'j, kie Pik'e kutim'is est'i, kaŭz'is grand'a'n konstern'iĝ'o'n. Mir'ig'e tamen neni'u kred'is pri la menci'it'a mort'o'kaŭz'o, kaj kvankam ekzist'is neni'u baz'o por tiu supoz'o, baldaŭ murmur'iĝ'is, ke la tibeta reg'ist'ar'o ne est'as tut'e sen'kulp'a pri la mort'o de Pik'e. Kiam ne'long'e post'e evident'iĝ'is, ke la kofr'o'j de mi'a mal'feliĉ'a amik'o sen'post'sign'e mal'aper'is, oni instig'is al nov'a esplor'o kaj fin'e komision'o for'ir'is por klar'ig'i ĉi tiu'n mister'a'n dram'o'n. Ĝi konstat'is, ke la tibetaj atest'ant'o'j de la fal'o de major'o Pik'e preskaŭ ĉiu'detal'e mal'sam'e atest'as kaj konvink'it'e, ke ili est'as tromp'at'a'j, la komision'o aŭd'ig'is kelk'a'j'n konciz'a'j'n minac'o'j'n. Tio kompren'ebl'e efik'is: la tibeta reg'ist'ar'o promes'is nov'a'n ekzamen'o'n.
La komision'o re'ven'is kaj de'nov'e pas'is long'a temp'o antaŭ ol ni i'o'n aŭd'is, sed fin'e, post sen'ĉes'a instig'ad'o, la problem'o solv'iĝ'is: major'o Pik'e per si'a kondut'o en iu vilaĝ'o de la intern'land'o, vek'is la koler'o'n de la loĝ'ant'ar'o kaj ĉe la bafalo per tio kaŭz'it'a, li traf'is la mort'o'n. Per ĉi tio do evident'iĝ'is, ke li'a'j amik'o'j prav'is. Sed ni'a reg'ist'ar'o, kiu ali'kaz'e ne est'as tiel miel'dolĉ'a, per ĉi tio kontent'iĝ'is ne monstr'ant'e la dent'o'j'n. Tio kaŭz'is mal'kontent'o'n, ne nur tie ĉi, sed ankaŭ en Angl'uj'o. Por almenaŭ iom kontent'ig'i la kritik'em'ul'o'j'n kaj la mal'kontent'ul'o'j'n, la reg'ist'ar'o star'ig'is la monument'o'n en la Dzjiliplamontpasejo, sed ĝi eĉ ne montr'is la kuraĝ'o'n vang'o'frap'i la tibet'an'o'j'n, ĉiz'ig'ant'e en la ŝton'o'n ’pere'is’ anstataŭ ’murd'it'a’.
Vi ja kompren'as, sinjor'o Camphuis, kiel mal'facil'e al ni est'is rezignaci'i pri tiu pasiv'a ten'iĝ'o. Ni volont'e est'us iom pun'int'a'j tiu'j'n vir'aĉ'o'j'n; la respond'ec'o pri la mort'o de Pik'e sen'dub'e ŝarĝ'as la lama'o'j'n, mal'bon'odor'a'j mal'diligent'ul'o'j, kiu'j si'a'n temp'o'n pas'ig'as per sorĉ'ad'o'j kaj kiu'j la mal'riĉ'a'n popol'o'n el'suĉ'as en abomen'ind'a manier'o, kio'n ni jam de long'e dev'us est'i mal'help'int'a'j. Edward Pik'e est'is tro honest'a por ofend'i mal'sam'kred'an'o'j'n, kaj, ĉar la tibeta popol'o est'as tre pac'em'a, mi ne dub'as, ke la lama'o'j mem far'is la krim'o'n aŭ ĝi'n far'ig'is de dung'it'a'j help'ant'o'j.”
Ekscit'it'a, la doktor'o silent'is kaj al'rigard'is Camphuis, kiu medit'ant'e balanc'is la kap'o'n.
”Pri tia krim'o oni preskaŭ ne pov'as kred'i kapabl'a'j hom'o'j'n, kiu'j eĉ indulg'as la fi'best'o'j'n pro sentiment'o kaj etik'o, sinjor'o doktor'o,” rimark'ig'is la inĝenier'o.
”Kaj tamen tio est'as ne'pri'dub'ebl'a,” decid'e ek'kri'is doktor'o Housting. ”Ver'ŝajn'e ili opini'is, ke per la mort'ig'o de Pik'e, ili plaĉ'os al si'a'j di'o'j kaj util'os al la popol'o. Vi prav'as, ĉiu viv'o al ili est'as sankt'a kaj pro tio ili eĉ indulg'as pul'o'n. Sed en ĉi tiu special'a kaz'o la cel'o ver'ŝajn'e super'is la alt'a'n princip'o'n.”
”Kaj ĉu la rest'aĵ'o de sinjor'o Pik'e nun ripoz'as en la Dzjilipla-mont'pas'ej'o?” demand'is Camphuis medit'ant'e.
”Ne, li'a kadavr'o neniam est'is trans'don'it'a kaj la tibeta reg'ist'ar'o asert'as, ke ĝi perd'iĝ'is,” respond'is la doktor'o mal'gaj'e. Long'a'n temp'o'n, sub la impres'o de la memor'o pri la fatal'a mort'o de si'a amik'o, li paŝ'is ir'e kaj re'ven'e, tamen fin'e li de'nov'e atend'is si'a'n gast'o'n.
”Nu, sinjor'o Camphuis, vi nun ĉio'n sci'as; pli ol mi al vi rakont'is, mi mem ne sci'as. Nun est'as vi'a vic'o. Unu'e ni trink'u viski'o'n kaj tiam vi dir'u, per kio mi pov'as al vi serv'i.”
Li sonor'ig'is por si'a serv'ist'o kaj don'is al li kelk'a'j'n ordon'o'j'n kaj ofer'int'e al si'a gast'o cigared'o'n, li kuŝ'iĝ'is en si'a'n balanc'seĝ'o'n kaj plen'atend'e al'rigard'is Camphuis.
Kiel mi jam al vi rakont'is, mi en kun'est'o de la lama'o de Polala kaj komisi'e de Dalai-lama'o vojaĝ'is al Egipto,” komenc'is Camphuis. ”La vojaĝ'o cel'is far'i esplor'o'n pri kaŝ'it'a juvel'o, kiu'n nom'is mal'nov'a hieroglif'a manuskript'o. Ne grav'as nun la detal'o'j de tiu vojaĝ'o, sed mi'a'j esplor'o'j i'o'n mal'kovr'is, kio ŝajn'e rilat'as al la mort'o de vi'a amik'o.”
”Kiel vi tio'n klar'ig'as, sinjor'o Camphuis?”
”Nu, mi mal'kovr'is, ke ne nur la hieroglif'a manuskript'o, sed ankaŭ not'libr'et'o, kiu'n posed'as Dalai-lama'o, est'is prop'aĵ'o'j de major'o Pik'e,” respond'is Camphuis firm'e.
doktor'o Housting rapid'e salt'lev'iĝ'is.
”Jen do pruv'o, ke la tibeta reg'ist'ar'o sci'as pli pri la mort'o de major'o Pik'e,” li ekscit'it'e ek'kri'is. ”Ĝi asert'is, ke la pak'aĵ'o sen'post'sign'e mal'aper'is kaj nun evident'iĝ'as, ke ĝi'n posed'as la lama'o'j. Ĉu tio est'as sen'signif'a, sinjor'o Camphuis? Kiel ĝi ek'posed'is tiu'n papirus'o'n, se la reg'ist'ar'o efektiv'e est'as tut'e sen'kulp'a?”
”Respond'o'n al tiu demand'o mi plur'foj'e serĉ'is,” serioz'e respond'is la inĝenier'o. ”Komenc'e mi supoz'is, ke Dalai-lama'o la papirus'o'n donac'e ricev'is, sed post tio, kio'n mi aŭd'is de Amèn Hoeï, mi dev'is rezign'i mi'a'n opini'o'n. Sed for'ĵet'ant'e ĉi tiu'n ide'o'n, ni star'iĝ'as antaŭ ali'a demand'o. Se ni jam akcept'as, ke oni ĝi'n for'rab'is el la pak'aĵ'o de Pik'e, kiu do traduk'is la tekst'o'n por Dalai-lama'o kaj kiu al li hav'ig'is la adres'o'n de Amèn Hoeï? Nur Pik'e pov'is tio'n al li komunik'i. Ĉi tie ni star'as antaŭ enigm'o, sed mi est'as cert'a, ke est'as rilat'o inter la manuskript'o kaj la mort'o de major'o Pik'e.”
La doktor'o streĉ'e pri'pens'is kaj fin'e ne'e balanc'is la kap'o'n.
”Mi ankaŭ ne vid'as ebl'o'n solv'i tiu'n problem'o'n,” li rimark'ig'is.
”Ne, tio ja est'as ekstrem'e mal'facil'a. La sol'a hipotez'o, kiu proksim'as al probabl'ec'o est'as, ke major'o Pik'e est'is murd'it'a pro la posed'o de la manuskript'o. La en'hav'o de la papirus'o prav'ig'as tiu'n hipotez'o'n. Ĉu vi iam aŭd'is pri ’Radi'ant'a Lotus'o’, sinjor'o doktor'o?”
”Ĉu pri ’Radi'ant'a Lotus'o’?” ripet'is Housting miligite.
”Ne, neniam; ĉu tio koncern'as Pik'e?”
Camphuis lev'is la ŝultr'o'j'n kaj komunik'ant'e la en'hav'o'n de la papirus'o, li klar'ig'is la cel'o'n de si'a komisi'o. Tuj kiam li ek'parol'is pri la profet'aĵ'o de la Kandsur, doktor'o Housting ek'salt'is surpriz'it'e.
”Mi trov'is!” li viv'e ek'kri'is.
”Atend'u, tio est'is en 1904. Antaŭ ol la brit'a komision'o for'vojaĝ'is al Tibeto, la oficir'o'j de la garnizon'o aranĝ'is fest'manĝ'o'n. Part'o'pren'is ankaŭ angl'a misi'ist'o, kiu tra'vojaĝ'is Tibeton kaj kelk'a'n temp'o'n gast'loĝ'is en lama'o-monaĥ'ej'o. Li mult'e rakont'is pri la mor'o'j kaj kutim'o'j de la tibet'an'o'j kaj ankaŭ parol'is pri ili'a religi'o. Dum si'a rest'ad'o en la monaĥ'ej'o li iam parol'is kun lama'o pri la valor'o de la lama'ism'o kaj la tibet'an'o asert'is, ke li'a religi'o iniciat'os la sav'o'n de la mond'o. La misi'ist'o demand'is pri la baz'o'j de tiu konvink'o.”
”Kaj ĉu, sinjor'o doktor'o?” insist'is Camphuis mal'trankvil'e, kiam Housting medit'e silent'is.
”Atend'u moment'o'n . . . ho jes, mi jam memor'as,”
ek'kri'is la doktor'o. ”La misi'ist'o tiam ek'aŭd'is, ke la Kandsur antaŭ'dir'as, ke iam en Tibeto plen'um'iĝ'os la preĝ'o, kiu'n en'hav'as la kon'at'a'n ”Om man'i padme hum”. Kvankam eĉ la plej bon'a'j tibetaj Kandŝur-klar'ig'ist'o'j ne sci'as la ĝust'a'n signif'o'n de tiu'j vort'o'j, kiu'j fakt'e nur est'as spec'o de sorĉ'a formul'o, oni kred'as, ke la plej ver'ŝajn'a traduk'o tekst'as: ”Ho, juvel'o en lotus'o”. Nu, la Kandsur antaŭ'dir'as, ke tiu ĉi juvel'o ven'os el okcident'o al Tibeto kaj ke ĉiu sincer'a kred'ant'o beat'iĝ'os per la rigard'ad'o de ĝi'a radi'ant'a bel'ec'o kaj pov'os met'i la kap'o'n sur la sin'o'n de Buda'o. Jen ver'ŝajn'e la Kandŝur-profet'aĵ'o, pri kiu vi parol'is.”
Camphuis surpriz'it'e est'is aŭskult'int'a la doktor'o'n.
”Vi'a eksplik'o klar'ig'as, kial Dalai-lama'o ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ nom'is sankt'a juvel'o kaj mi'a'n komisi'o'n sankt'a komisi'o. Sed nun ni renkont'as ali'a'n enigm'o'n. Ja dev'as est'i iu person'o, kiu rilat'ig'is la en'hav'o'n de la egipta papirus'o kun la profet'aĵ'o kaj kiu klar'ig'is la en'hav'o'n kaj la senc'o'n de la antaŭ'dir'o. Kaj major'o Pik'e ja ne pov'is est'i tiu person'o; li est'is hom'o serioz'a kaj tut'cert'e ne intenc'e tromp'is Dalai-lama'o'n.”
”Ne, nepr'e ne,” akcent'e respond'is la doktor'o. Li moment'o'n medit'is kaj subit'e vigl'a'ton'e demand'is; ”Vi kompren'ebl'e ne trov'is ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’, ĉu, sinjor'o Camphuis?”
”Jes, mi cert'e ĝi'n trov'is, sed ĝi pruv'iĝ'is est'i egipta princ'in'o. Ŝi'a'n mumi'o'n mi trov'is en muze'o en Luxor.
Kompren'ebl'e ŝi'a histori'o tut'e ne koncern'as la Kandŝurprofetaĵon kaj pro tio Dalai-lama'o'n fort'e sen'iluzi'ig'os la rezult'o de mi'a esplor'ad'o. Mi jam mult'e dev'is pen'i por konvink'i la lama'o'n pri la fakt'o, ke ni baz'is ni'a'n entrepren'o'n sur mir'ig'a erar'o kaj mi kred'as, ke eĉ nun li ankoraŭ dub'as. La opini'o, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as ident'a kun la juvel'o de la profet'aĵ'o tiel rok'firm'e en'radik'iĝ'is, ke eĉ oni mi'n suspekt'is kaj ebl'e ankoraŭ suspekt'as, ke mi inter'konsil'iĝ'e kun Amèn Hoeï ŝtel'kaŝ'is la juvel'o'n.”
Doktor'o Housting ek'salt'is kaj fajf'is inter la dent'o'j.
”Se oni vi'n mal'fid'as, atent'u, mi'a amik'o! Se la afer'o koncern'us mi'n, mi nepr'e ne re'ir'us, sinjor'o Camphuis.”
”Nu, kial ne?” demand'is la inĝenier'o ŝultr'o'lev'ant'e.
”Mi ja pov'as est'i si'n'gard'a! Mi dev'as re'vojaĝ'i al Tibeto; mi ja dev'as respond'ec'i, raport'i kaj kas'ig'i la salajr'o'n!”
”Prefer'e ĉio'n re'send'u kaj al'don'u leter'et'o'n kaj tiu mal'agrabl'a histori'o por vi fin'iĝ'u,” serioz'e al li konsil'is la doktor'o.
Camphuis met'is man'o'n en si'a'n poŝ'o'n kaj rid'ant'e aper'ig'is revolver'o'n.
”Mi prefer'e ĝi'n ne uz'as, sed se neces'e, ĝi ankaŭ pov'os iom part'o'pren'i la trakt'ad'o'j'n,” li rimark'ig'is.
”Ĝi ne mult'e al vi util'os, se ili praktik'os si'a'j'n diabl'a'j'n sorĉ'aĵ'o'j'n,” grumbl'is Housting.
Ĉe la vort'o ”sorĉ'aĵ'o'j'n,” la inĝenier'o kor'e ek'rid'is, sed la doktor'o plen'zorg'e balanc'is la kap'o'n.
”Ne rid'u pri tio, mi'a kar'a; vi ankoraŭ ne kon'as la tibet'an'o'j'n! Ĉu vi do sci'as, ke la boeatanoj ĉe la land'lim'o asert'as, ke la lama'o'j far'as fulm'o'n?”
”Ĉu fulm'o'n?” rid'is la inĝenier'o.
”Jes, tiu'j simpl'ul'o'j ĝi'n nom'as fulm'o, ĉar ili ne kompren'as la fenomen'o'n. Sed est'as fakt'o, ke est'as lama'o'j, kies tuŝ'o sufiĉ'as por iu'n paraliz'i. Supoz'ebl'e tio est'as artifik'o, kiu baz'iĝ'as sur sugesti'o, sed laŭ la fam'o kelk'a'j el ili pri tio pov'as montr'i konstern'ig'a'j'n ekzempl'o'j'n. Por ni tia'j afer'o'j ne est'as ekster'ordinar'a'j, sed mal'kler'a'j indiĝen'o'j tuj pens'as pri super'natur'a'j pov'o'j. Ĉiu'kaz'e ankaŭ ni est'as sen'pov'a'j kontraŭ tia'j artifik'o'j kaj se ili vi'n en'ŝlos'os en unu el si'a'j mal'ben'it'a'j monaĥ'ej'o'j, vi la kar'a'n sun'o'n pov'os adiaŭ'i.”
La doktor'o iom post iom incit'iĝ'is, sed subit'e li si'n reg'is.
”Ĉu vi cert'e sci'as, ke oni vi'n suspekt'as kaj spion'as, sinjor'o Camphuis?” li re'dir'is zorg'o'plen'e.
”Absolut'e cert'e, sinjor'o doktor'o,” konfirm'is la inĝenier'o. Li detal'e rakont'is pri la mal'kovr'o, ke Wuangji dum la tut'a vojaĝ'o kontakt'is kun spion'o, kiu sen li'a sci'o part'o'pren'is la vojaĝ'o'n kaj ke ĉi tiu jam du'foj'e klopod'is tra'serĉ'i li'a'n pak'aĵ'o'n.
”Aŭskult'u, sinjor'o Camphuis,” komenc'is doktor'o Housting, kiam la inĝenier'o fin'parol'is. ”Ĉio, kio'n vi al mi rakont'is, pli'fort'ig'is mi'a'n opini'o'n, ke, se ne tuj'a danĝer'o vi'n minac'as, vi tamen pov'os renkont'i mal'facil'aĵ'o'j'n.
Sekv'u mi'a'n konsil'o'n: se vi nepr'e vol'as re'ir'i al Tibeto, tiam vi'n akompan'ig'u. Mi hav'as angl'a'n butleron, li dek du jar'o'j'n est'is en hind'uj'a serv'o, hav'as tri'dek kvin jar'o'j'n kaj ne tim'as eĉ tut'a'n arme'o'n da lama'o'j. Krom tio, li kon'as la orient'a'n popol'o'n. Kun'pren'u li'n; li volont'e al vi serv'os kaj vi tiam almenaŭ hav'os help'o'n, kiu'n vi pov'os fid'i.”
La doktor'o insist'e parol'is, sed li'a'j vort'o'j ne hav'is efik'o'n. Camphuis rid'et'ant'e balanc'is la kap'o'n kaj rifuz'e gest'is per la man'o.
”Vi vid'as fantom'o'j'n en lum'plen'a tag'o, sinjor'o doktor'o. Mi tut'kor'e vi'n dank'as pro vi'a zorg'em'o, sed maksimum'e mi tim'u mal'agrabl'a'n inter'parol'ad'o'n. Sekv'i vi'a'n konsil'o'n ver'ŝajn'e signif'as incit'i Dalai-lama'o'n.”
”Nu, vi mem decid'u, sed ankoraŭ iom konsider'u,” admon'is Housting.
”Kiam vi for'vojaĝ'os, sinjor'o Camphuis?”
”Morgaŭ maten'e, doktor'o; mi esper'as post'morgaŭ trans'ir'i la lim'o'n,” respond'is la inĝenier'o.
”Kaj kiom da temp'o vi supoz'as rest'i en Tibeto?”
”Mi esper'as, ke ĉio en dek aŭ dek'du tag'o'j est'os aranĝ'it'a.”
”Bon'e, se mi eventual'e dek ses tag'o'j'n post vi'a for'ir'o ankoraŭ neni'o'n de vi est'os ek'sci'int'a, mi kred'os, ke io ne est'as en ord'o kaj far'os aranĝ'o'j'n. La fatal'a fin'o de mi'a amik'o tiu'rilat'e al mi i'o'n instru'is.”
”Mi est'as nepr'e cert'a, ke tio ne est'os neces'a, doktor'o, sed por trankvil'ig'i vi'n, mi rezignaci'as pri vi'a decid'o.
Inter'temp'e ni tut'e devi'is de ni'a tem'o: la sekret'o de Dalai-lama'o . . . ”
Long'a'n temp'o'n ili ankoraŭ si'n okup'is pri si'a'j konsider'o'j pri la mort'o de major'o Pik'e kaj la tibetaj situaci'o'j kaj fin'e Camphuis adiaŭ'is. Antaŭ ol li for'las'is la verand'o'dom'o'n, doktor'o Housting per si'a binokl'o ekzamen'is la ĉirkaŭ'o'n, sed la kamp'voj'o kuŝ'is tut'e for'las'it'a kaj eĉ ne ombr'o de persekut'ant'o est'is vid'ebl'a.
La inĝenier'o mal'rapid'e re'promen'is al la urb'o, en la centr'o far'is kelk'a'j'n aĉet'o'j'n kaj post'e turn'is si'n al la hotel'o. Por surpriz'i si'a'n amik'o'n Tszang, li kelk'foj'e atend'is, post ĉirkaŭ'ir'o de strat'angul'o, la preter'pas'ant'o'j'n, sed la spion'o si'n ne montr'is kaj fin'e Camphuis est'is nepr'e konvink'it'a, ke oni rezign'is la persekut'ad'o'n.
De la indiĝen'a hotel'pord'ist'o li ricev'is la ŝlos'il'o'n de si'a ĉambr'o kaj supr'e'n'ir'is, for'rifuz'ant'e la ĝen'a'j'n komerc'ist'o'j'n per mal'long'a sed firm'a gest'o. Tuj kiam li est'is mal'ferm'int'a la ĉambr'o'pord'o'n, Camphuis plen'konfuz'e halt'is: ambaŭ li'a'j kofr'o'j est'is romp'e mal'ferm'it'a'j kaj ili'a en'hav'o kuŝ'is dis'ĵet'it'a sur la plank'o. Post kiam li iom re'kviet'iĝ'is, la inĝenier'o far'is rapid'a'n esplor'o'n. Mank'is neni'o; eĉ li'a'j'n trat'o'j'n kaj arĝent'mon'o'n la romp'ŝtel'ist'o ne tuŝ'is.
Camphuis tuj kompren'is, ke nur Tszang pov'as est'i la far'int'o. La cel'o de la en'ŝtel'ir'o est'is facil'e diven'ebl'a: Lu Tszang esper'is trov'i i'o'n, kio konfirm'os ili'a'j'n konjekt'o'j'n, ke ili est'as tromp'it'a'j rilat'e al ’Radi'ant'a Lotus'o’. Konvink'it'e, ke la vizit'o ĉe la doktor'o postul'os sufiĉ'a'n temp'o'n, la ĉin'o rapid'e est'is re'ir'int'a al la hotel'o kaj dank’al la ne'sufiĉ'a gard'ad'o li sukces'is en'ŝtel'ir'i la ĉambr'o'n kaj tra'esplor'i la kofr'o'j'n.
Kiam Camphuis fin'is si'a'n inspekt'ad'o'n, li ven'ig'is la hotel'estr'o'n. La vir'o tut'e konstern'iĝ'is, kiam li ek'aŭd'is pri tiu impertinent'a en'ŝtel'ir'o kaj tuj kun'ven'ig'is ĉiu'j'n serv'ist'o'j'n. Per la pri'demand'ad'o evident'iĝ'is, ke la ĉambr'o kelk'a'n temp'o'n rest'is ne'ferm'it'a por la pur'ig'ist'o'j; est'is klar'e, ke le en'ŝtel'ir'int'o profit'is tiu'n sen'gard'a'n moment'o'n.
La hotel'estr'o sen'fin'e sen'kulp'ig'is si'n kaj far'is special'a'j'n aranĝ'o'j'n por mal'help'i ripet'iĝ'o'n. Camphuis, kompren'ant'e, ke post'parol'o'j ja ne pov'as nul'ig'i la okaz'int'aĵ'o'n, for'send'is la indign'it'a'n estr'o'n kaj telefon'is al doktor'o Housting. Est'is klar'e rimark'ebl'e, ke la skot'o konstern'iĝ'is; insist'e li ankoraŭ'foj'e konsil'is al la inĝenier'o ŝanĝ'i si'a'n decid'o'n kaj ne re'ir'i al Lhas'a.
Camphuis ŝerc'e mal'akcept'is la propon'o'n, sed li tamen baldaŭ konstat'is, ke doktor'o Housting ne facil'e est'is trankvil'ig'ebl'a. Post lunĉ'o li re'e trov'iĝ'is en si'a ĉambr'o, kiam serv'ist'o al li komunik'is, ke iu ven'is por parol'i kun li. Mir'ig'it'a li ordon'is en'konduk'i la vizit'ant'o'n kaj streĉ'atend'e li fiks'is la rigard'o'n sur la pord'o'n.
Moment'o'n post'e en'ir'is eŭrop'an'o, impon'a figur'o kun bon'ul'a buldog'a vizaĝ'o. Milit'ist'e li ek'lev'is la man'o'n al si'a tropik'a kask'o kaj kiam Camphuis post et'a kap'klin'o demand'e li'n rigard'is, li si'n prezent'is: ”Tom Hutley, de la 119-a Infanteri'regiment'o.”
”Agrabl'e al mi, sinjor'o Hutley kaj per kio mi pov'as al vi serv'i?”
”Mi esper'as, ke mi pov'os serv'i al vi, sinjor'o; mi'n send'is doktor'o Housting, mi'a mastr'o, kaj li komisi'is al mi vi'n akompan'i al Tibeto kaj ankaŭ re'konduk'i vi'n, ĉu kun ĉu sen vi'a konsent'o. Mi'a nom'o est'as Tom, sinjor'o, mi'a kofr'o star'as mal'supr'e.”
Camphuis ek'rid'eg'is; li komenc'is trov'i la tro'a'n zorg'em'o'n de la doktor'o komik'a, tamen li sam'temp'e kompren'is, ke li ne plu pov'os li'n kontraŭ'star'i per si'a propr'a sen'zorg'em'o.
”Nu Tom, mi do rezign'os mi'a'n kontraŭ'star'o'n,” li rid'ant'e decid'is. ”Ni do far'u plezur'vojaĝ'o'n, kvankam mi dub'as, ĉu en Tibeto plezur'o est'as trov'ebl'a.”
”Ni iom da plezur'o kun'pren'os, sinjor'o, ni iom kun'pren'os,” dir'is Tom Hutley man'frot'ant'e. ”Kaj ni eĉ kun'pren'os sufiĉ'a'n kvant'o'n, tiel ke ni ankaŭ pov'os iom prezent'i al ili, se montr'iĝ'os neces'e.”
Kaj per la man'o frap'et'ant'e sur si'a'n poŝ'o'n li fin'is: ”Jen mi hav'as surpriz'o'n, pri kiu ili eg'e mir'os, sinjor'o, sed ni esper'u, ke la tibetaj sorĉ'ist'o'j hav'os antaŭ'sent'o'n pri tio kaj ne ĝen'os ni'n.”
Du'on'e konjekt'ant'e, ke la angl'o hav'as revolver'o'n en tiu poŝ'o, Camphuis ankaŭ montr'is si'a'n, sed je li'a surpriz'o Tom Hutley mal'estim'e kap'ne'is. El unu poŝ'o li aper'ig'is tri ŝraŭb'ing'o'j'n kaj el la ali'a tri bril'ant'a'j'n objekt'o'j'n, kiu'j hav'is form'o'n kaj grand'ec'o'n de ov'o'j.
”Por'infan'a lud'il'o,” li grimac'is, montr'ant'e al la revolver'o.
”Kaj tio do?” demand'is Camphuis mir'ig'it'e.
”Ĵet'grenad'o'j el nikel'ŝtal'o, plen'ig'it'a'j per lidito 1 . . . Mi moment'o'n for'ir'os por pren'i mi'a'n kofr'o'n, sinjor'o; la doktor'o al mi dir'is, ke mi dorm'u en vi'a ĉambr'o . . . ”
1 angl'e: lyddite = eksplod'aĵ'o.
La last'a nokt'o en la hotel'o trankvil'e pas'is. Camphuis nur tio'n atend'is; li konjekt'is, ke Lu Tszang post la en'ŝtel'ir'o tuj post'vojaĝ'is si'a'n amik'o'n Wuangji kaj nun jam trov'iĝ'as sur tibeta teritori'o.
Post mal'long'a adiaŭ'a vizit'o al doktor'o Housting li si'n pret'ig'is por la vojaĝ'o kaj ĉirkaŭ tag'mez'o for'las'is Calcuttan, kie'n li, devi'ant'e de si'a unu'a pian'o, esper'is re'ven'i post kelk'a'j semajn'o'j. La vojaĝ'o prosper'e kaj agrabl'e plen'um'iĝ'is. Tom Hutley montr'is si'n amuz'a kaj interes'a vojaĝ'kun'ul'o kaj mult'e pli baldaŭ ol ili atend'is, ili ating'is la fin'staci'o'n de la fer'voj'o. Ĉi tie Camphuis aĉet'is par'o'n da kurd'a'j ĉeval'o'j kaj grunt'bov'o'n por si'a pak'aĵ'o kaj tri'dek ses hor'o'j'n post kiam ili for'las'is Calcuttan, ambaŭ vojaĝ'ant'o'j proksim'iĝ'is al la tibeta land'lim'o. La inĝenier'o antaŭ'vid'is, ke oni li'n atend'os en la Dzjiliplamontpasejo kaj evident'iĝ'is, ke li ne erar'is. Apud la monument'o, dediĉ'it'a al la memor'o de Edward Pik'e, ven'is al li renkont'e arm'it'a eskort'o. La ĉef'o si'n prezent'is kiel estr'o de la Potala-gard'ist'o'j, kiu'n Camphuis laŭ si'a memor'o neniam antaŭ'e renkont'is.
La tibet'an'o ne pov'is kaŝ'i si'a'n mir'o'n, vid'ant'e la inĝenier'o'n akompan'at'a de ne'kon'at'a blank'ul'o kaj kiam li konstat'is, ke ĉi tiu ŝajn'e intenc'is sam'e trans'ir'i la lim'o'n, li atent'ig'is la inĝenier'o'n pri tio, ke oni al li ordon'is nur li'n al'las'i en Tibeton.
Camphuis antaŭ'vid'is ĉi tiu'n mal'facil'aĵ'o'n kaj li hav'is si'a'n respond'o'n pret'a.
”Ĉi tiu vir'o est'as mi'a serv'ist'o kaj se li ne pov'as mi'n akompan'i al Potala, mi tuj re'ir'os, sinjor'o,” li firm'decid'e dir'is al la estr'o.
La estr'o mien'is venk'it'a kaj ĵet'is ĉagren'a'n rigard'o'n al Tom Hutley.
”Kiel nom'iĝ'as tiu fremd'ul'o kaj de kie li ven'as?” li demand'is mal'bon'humor'e.
”La vir'o nom'iĝ'as Hutley kaj loĝ'as en Calcutta, sinjor'o,” respond'is Camphuis.
La tibet'an'o hezit'is, re'e esplor'rigard'is Tom kaj ŝajn'e fin'e kompren'is, ke li nur pov'as rezignaci'i pri la ne'evit'ebl'aĵ'o.
”Bon'e, li sekv'u ni'n, sed li ne mal'proksim'iĝ'u,” li konsent'is per mal'afabl'a voĉ'o. Li form'is kun kvar gvardi'an'o'j la antaŭ'o'n de la karavan'o kaj kvar ali'a'j konsist'ig'is la fin'o'n.
”Oni si'n tuj sent'as mal'liber'ul'o en ĉi tiu mal'ben'it'a land'o,” rimark'is Tom mal'bon'humor'e.
”Jes, tiel vojaĝ'as fremd'ul'o tie ĉi,” respond'is Camphuis, kun rid'et'o ŝultr'o'lev'ant'e.
Dum la vojaĝ'o, kiu rapid'e komenc'iĝ'is, Tom eĉ ne moment'o'n mal'proksim'iĝ'is de Camphuis kaj rest'is gard'em'a kiel hund'o. La estr'o sekv'is la flu'o'n de Bramaputr'o, kies bord'o'j al Camphuis montr'is ekster'ordinar'a'n vigl'ec'o'n.
La knab'o'j en la vilaĝ'o'j kaj la tend'o'j de la brut'gard'ist'o'j, kiu'j'n oni preter'pas'is est'is fest'e ornam'it'a'j kaj la popol'o ŝajn'is est'i en gaj'a humor'o. En la proksim'o de Lhas'a ĉi tiu fest'aspekt'o eĉ pli okul'frap'is kaj ekster la mur'o'j de la urb'o est'is kolekt'it'a'j grand'eg'a'j ar'o'j da ŝaf'o'j kaj de grunt'bov'o'j, kiu'j plen'ig'is la aer'o'n per orel'ŝir'a'j blek'ad'o kaj muĝ'ad'o. Camphuis fin'e ne pli long'e pov'is reg'i si'a'n sci'vol'em'o'n kaj demand'is al la estr'o pri tiu vigl'a aspekt'o de la region'o.
”Ni morgaŭ fest'os la Lasarfeston, memor'e de la venk'o de Buda'o super la ses azi'a'j fals'doktrin'o'j,” respond'is la estr'o per mal'ĝentil'a voĉ'o. Dum la vojaĝ'o li neniu'n vort'o'n propr'iniciat'e dir'is kaj evident'e ne pov'is al Camphuis pardon'i, ke li kontraŭ'is li'a'j'n sever'a'j'n ordon'o'j'n.
”Kaj kial tiom mult'e da brut'ar'o'j ĉi tie trov'iĝ'as?”
”Ili el la tut'a land'o est'as kun'ig'it'a'j tie'n ĉi por est'i ben'at'a'j en Potala,” klar'ig'is la gvardi'estr'o ne'bon'vol'em'e.
Camphuis li'n dank'is kaj silent'e la vojaĝ'o est'is daŭr'ig'at'a, ĝis fin'e oni ating'is Potalan. La inĝenier'o'n sci'vol'em'e rigard'eg'is la lama'o'j, sed kiam ili rimark'is Tom Hutley en li'a kun'est'o ili unu'e li'n kaj post'e si'n reciprok'e konstern'it'e al'rigard'is. La estr'o kri'is al ili kelk'a'j'n ne'kompren'ebl'a'j'n vort'o'j'n kaj kvazaŭ tem'us pri efektiv'ig'o de kon'at'a program'o unu el la lama'o'j far'is sign'o'n al Camphuis por li'n sekv'i.
Sam'e kiel la unu'a'n foj'o'n la inĝenier'o tuj est'is konduk'at'a al la Dom'o de la Sekret'a Viv'o.
Tom vol'is li'n sekv'i, sed du lama'o'j bar'is al li la voj'o'n kaj kompren'ig'is al li, ke li dev'as atend'i. Hutley eĉ ne unu franc'a'n vort'o'n kompren'is kaj incit'iĝ'ant'e pro ĉio, kio'n li vid'is ĉirkaŭ si, li ne long'e medit'is, fort'e flank'e'n'puŝ'is ambaŭ monaĥ'o'j'n kaj post'kur'is Camphuis. La inĝenier'o vid'is la per'fort'a'n ag'ad'o'n de Tom kaj zorg'em'e li avert'is li'n est'i prudent'a kaj reg'i si'a'n mal'trankvil'o'n, Hutley grumbl'is i'o'n ne'kompren'ebl'a'n kaj sekv'is Camphuis en la ĉambr'o'n, kie ĉi tiu ankaŭ dum si'a unu'a vizit'o loĝ'is.
La unu'a'n kvar'on'hor'o'n Camphuis kaj Tom rest'is sol'a'j kaj ĝust'e kiam la inĝenier'o je si'a mir'o konstat'is, ke ili ne est'as gard'at'a'j, re'aper'is la lama'o, nun akompan'at'a de du soldat'o'j. Sam'e kiel Tom li moment'o'n kred'is, ke oni vol'as per'fort'e dis'ig'i ili'n kaj fulm'rapid'e li jam pri'pens'is, kiel li pov'os tio'n mal'ebl'ig'i, kiam subit'e al li io puŝ'iĝ'is en la man'o'n.
La tuŝ'o de la mal'varm'a, spegul'glat'a objekt'o moment'o'n li'n trem'ig'is: Tom al li don'is unu el la ĵet'grenad'o'j kaj kvankam li fort'e abomen'is tia'n mort'ig'il'o'n, li tamen ĝi'n en'poŝ'ig'is.
”Se ili sukces'os ni'n dis'ig'i, ĉu dum dorm'o, ĉu dum mal'dorm'o kaj vi est'os en danĝer'o, vi ĝi'n ĵet'u antaŭ ili'a'j'n pied'o'j'n, sinjor'o,” Tom avert'is rapid'e.
Ili'a zorg'em'o pruv'iĝ'is antaŭ'temp'a. La tibet'an'o'j en'ir'is apud'a'n ĉambr'o'n kaj moment'o'n post'e re'el'ir'is kun amas'o da fel'o'j, kiu'j'n ili met'is en la ĉambr'o'n de la gast'o'j.
Post'e ili al'port'is grand'a'n korb'o'n da manĝ'aĵ'o'j kaj pelv'o'n kun ole'o kaj flos'ant'a meĉ'o, post kio la gard'ist'o'j silent'e mal'aper'is.
La lama'o atend'e rigard'is al Camphuis kaj ĉi tiu afabl'e al li kap'klin'is.
”Est'as bon'e, sinjor'o; ni klopod'os al ni komfort'ig'i por la nokt'o. Ni ver'ŝajn'e pov'os lav'i ni'n ĉe la river'et'o, kiu flu'as tra la kort'o, ĉu ne?”
”Jes, sed mal'permes'it'e est'as for'las'i la kort'o'n, sinjor'o,”
avert'is la tibet'an'o.
”Mi kompren'as; mi ankoraŭ memor'as la tibet'an regul'o'n de gast'am'o,” respond'is Camphuis kun preskaŭ ne'rimark'ebl'a mok'o. Vid'ant'e, ke la lama'o vol'as for'ir'i, li rapid'e daŭr'ig'is: ”Ĉu vi ebl'e sci'as kiam Pantsjen Rinpotsje vol'as mi'n akcept'i, sinjor'o?”
”Ne, sed ĉiu'kaz'e ne hodiaŭ,” respond'is la lama'o.
”Tio'n mi ankaŭ ne atend'is, sed ĉu vi pov'as port'i mi'a'n pet'o'n por kiel ebl'e plej baldaŭ est'i al'las'at'a ĉe la sankt'a mastr'o? La mal'proksim'a vojaĝ'o, kiu'n mi far'is, mi'n lac'ig'is kaj mi volont'e baldaŭ re'ir'us al mi'a propr'a land'o.”
”Mi port'os vi'a'n pet'o'n al la gvardi'estr'o, sinjor'o,” promes'is la tibet'an'o ŝultr'o'lev'ant'e, kvazaŭ li vol'us kompren'ig'i, ke tia pet'o est'as sen'util'a. Li for'ir'is kun mal'long'a salut'o kaj kiam la inĝenier'o est'is esplor'int'a la koridor'o'n, li kontent'e kap'klin'is al Tom.
”La kutim'o'j ŝanĝ'iĝ'as ĉi tie, kar'a knab'o; neni'u gard'ist'o antaŭ ni'a pord'o! Ni ĝu'as pli da liber'ec'o ol ĉe mi'a antaŭ'a vizit'o.”
”Ĉu vi tio'n nom'as liber'ec'o?” mok'is Hutley. ”Mi pli sent'as mi'n mort'kondamn'it'o; ĉe la kafiroj en Sud'a Bengalujo mi ĝu'is pli da liber'ec'o kiel kapt'it'o ol ĉi tie kiel gast'o.”
Grumbl'ant'e li tuj antaŭ la pord'apertur'o aranĝ'is si'a'n lit'o'n, mal'plaĉ'e rigard'ant'e la ŝaf'o'fel'o'j'n. Post tio ili ir'is al la kort'o por si'n re'freŝ'ig'i ĉe la river'et'o. La mal'larĝ'a flu'et'o nun est'is pli sovaĝ'a ol dum la unu'a vizit'o de Camphuis; la akv'o de la mont'river'et'o'j tre alt'ig'is la nivel'o'n de Bramaputr'a kaj ĉi tiu for'don'is si'a'n super'flu'o'n al la mult'nombr'a'j flank'river'o'j. En la kort'o la akv'o kluk'is kaj plaŭd'et'is sen'ripoz'e antaŭ'e'n, per rapid'a fort'o, kiu si'n komunik'is al la akv'o'rad'o de la preĝ'o'cilindr'o, kiu frenez'e rond'turn'iĝ'is.
Post la vesper'manĝ'o Camphuis kaj Tom dank'em'e profit'is si'a'n liber'ec'o'n por rigard'i la Dom'o'n de la Sekret'a Viv'o. Kiel Camphuis jam antaŭ'e konjekt'is, la dekstr'a al'o de la konstru'aĵ'o konsist'is el long'a vic'o da ĉambr'o'j, el kiu'j nur tri posed'is pord'o'n, kiu'j tamen est'is ŝlos'it'a'j.
Ĉiu'j ĉambr'o'j pruv'iĝ'is ne'loĝ'at'a'j kaj flug'a esplor'o pruv'is, ke neni'u el ili est'as pli komfort'a ol ili'a propr'a ĉambr'o.
La mal'dekstr'a mur'o de la larĝ'a koridor'o alt'grad'e ekscit'is ili'a'n sci'vol'em'o'n. Neni'u el ili kompren'is, al kio util'as la larĝ'a'j leter'kest'a'j apertur'o'j, da kiu'j mult'a'j tie trov'iĝ'is. Ili nur konstat'is, ke la abomen'a odor'o, kiu pend'as en la konstru'aĵ'o, ven'as tra tiu'j apertur'o'j en la koridor'o'n, laŭ kio ili far'is ĉi'a'j'n supoz'o'j'n. Tom frap'is sur la mur'o'n, kio produkt'is obtuz'a'n son'o'n, kvazaŭ bat'iĝ'us sur masiv'a rok'vand'o. Malgraŭ tio la inĝenier'o opini'is, ke trov'iĝ'as liber'a spac'o mal'antaŭ ĝi, ver'ŝajn'e kloak'o, ĉar lok'ant'e si'a'n orel'o'n antaŭ unu el la apertur'o'j, li klar'e aŭd'is mal'fort'a'n susur'o'n, kvazaŭ de plaŭd'ant'a miniatur'a river'et'o.
”Ĉi tiu Dom'o de la Sekret'a Viv'o est'as mal'gaj'ig'a rest'ad'ej'o, sinjor'o,” rimark'ig'is Tom kap'mov'ant'e.
”Jes, ĝi ne est'as tre agrabl'a,” konsent'is Camphuis kaj osced'ant'e li daŭr'ig'is: ”Ni dorm'u Tom. Tuj kiam tag'iĝ'os, fin'iĝ'os la ripoz'o, tio'n ja pri'zorg'os la grunt'bov'o'j kaj la ŝaf'o'j.”
Du'on'hor'o'n post'e ambaŭ profund'e dorm'is. La muĝ'ad'o kaj blek'ad'o ekster la mur'o'j mut'iĝ'is kaj ankaŭ la bru'ad'o de la hom'amas'o en la urb'o for'mort'is. Potala kuŝ'is kvazaŭ rid'ig'iĝ'int'a kaj en mort'ec'a ripoz'o sur la dekliv'o de la mont'ar'o kaj la nokt'a'n silent'o'n romp'is nur la ond'o'frap'ad'o kaj susur'ad'o de la river'et'o en la kort'o kaj la flirt'ad'o kaj klak'ad'o de la mil'op'a'j flag'o'j kaj ruband'o'j, kiu'j sen'ĉes'e send'is ĉiel'e'n si'a'n mister'a'n ”Om man'i padme hum.”
Camphuis mez'e de la nokt'o vek'iĝ'is. En li'a'j'n orel'o'j'n penetr'is avert'a sibl'ad'o kaj kiam li mal'ferm'is la okul'o'j'n li mir'e kaj konstern'iĝ'e vid'is Tom Hutley klin'iĝ'int'a super li. La ĉambr'o'n mal'fort'e lum'ig'is flagr'a flam'et'o de la ole'o'meĉ'o, kiu trem'ig'is fantom'a'j'n ombr'o'j'n sur la mur'o'j. La unu'a'j pens'o'j de Camphuis si'n okup'is pri la lum'o.
”Kiu lum'ig'is la lamp'o'n?” li flustr'e demand'is.
”Ssst . . . tio'n mi far'is, sinjor'o,” respond'is Tom mal'laŭt'e.
”Kial, kio okaz'as?” re'dir'is Camphuis konfuz'it'e.
”Tio'n ĝust'e mi ne sci'as kaj tial mi vi'n vek'is, sinjor'o,”
klar'ig'is la angl'o rekt'iĝ'ant'e.
La inĝenier'o mir'ig'it'e lev'iĝ'is kaj rapid'e sur'met'is kelk'a'j'n vest'aĵ'o'j'n.
”Dir'u tuj, kio'n vi cel'as,” li respond'is, rigard'ant'e Tom per grand'a'j demand'okul'o'j.
Hutley sen'mov'e star'is antaŭ li kun de'turn'it'a rigard'o kaj mal'lev'it'a kap'o, en ten'iĝ'o, kiu konjekt'ig'is, ke li'a'j nerv'o'j streĉ'iĝ'is ĝis ekstrem'o.
”Kio'n vi aŭskult'as, Tom?” respond'is la inĝenier'o kun kresk'ant'a mal'trankvil'o en la voĉ'o.
”Tio'n mi mem ne sci'as, sinjor'o; mi nur sci'as, ke ni ĉi tie ne est'as sol'a'j.”
”Ĉu ne sol'a'j?” ripet'is Camphuis konstern'it'e, sen'vol'e rigard'ant'e ĉirkaŭ'e'n.
”Ne, mi'n vek'is hom'a voĉ'o, aŭ pli ĝust'e kri'ad'o kaj mi kuraĝ'as ĵur'i, ke mi aŭd'is angl'a'j'n son'o'j'n.”
La inĝenier'o konfuz'it'e li'n rigard'is kaj subit'e pens'is pri tio, kio'n mem li spert'is la unu'a'n nokt'o'n en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o. Ankaŭ post'e li oft'e pens'is pri tiu mister'a voĉ'o, sed li ne pov'is konjekt'i, al kiu ĝi pov'as aparten'i.
Streĉ'e li rigard'is al la kurten'o kaj post'e si'n turn'is al si'a kun'ul'o.
”Ĉu vi pov'is disting'i la vort'o'j'n?” li flustr'e demand'is, dum mal'varm'a trem'o nerv'e kun'tir'is li'a'n haŭt'o'n.
”Ne, por tio mi ankoraŭ est'is tro dorm'em'a, sinjor'o, sed mi kred'is kapt'i mal'klar'a'n eĥ'o'n de blasfem'o: Damn'e, aŭ io simil'a.”
”Ĉu vi ne sonĝ'is, Tom?” demand'is la inĝenier'o, kvankam li intern'e est'is cert'a, ke Tom bon'e aŭd'is.
”Ne, sinjor'o!” respond'is Hutley firm'e. ”Mi vek'iĝ'is pro la kri'ad'o kaj kiam dorm'ebri'e mi mi'n turn'is, mi aŭd'is klar'a'j'n, mi preskaŭ dir'us, ne'inter'lig'it'a'j'n son'o'j'n. Mi tut'e vek'iĝ'is kaj salt'is sur la plank'o'n. Ĉar est'is absolut'e mal'lum'e, mi brul'ig'is alumet'o'n kaj pren'is mi'a'n revolver'o'n.
Ĉi tie mi neni'o'n vid'is, la kurten'o pend'is sen'mov'a kaj mi do kompren'is, ke neni'u ĵus for'las'is ni'a'n ĉambr'o'n. Tiam mi met'is la lamp'o'n en la koridor'o'n kaj ĉirkaŭ'rigard'is.
Neniu'n mi vid'is, neniu'n kaj tiam mi opini'is konsil'ind'e vek'i vi'n.”
”Ĉu vi tra'serĉ'is la ĉambr'o'j'n, kiu'j situ'as dekstr'e kaj mal'dekstr'e?”
”Ne, pri tio mi ne pens'is,” respond'is Tom.
Camphuis moment'o'n medit'is kaj subit'e lev'is la kap'o'n.
”Aŭskult'u; ankaŭ mi aŭd'is tiu'n voĉ'o'n, ne nun, sed la antaŭ'a'n foj'o'n, kiam mi dorm'is tie ĉi. Mi konfes'as, ke ĝi mal'agrabl'e mi'n impres'is, sed fakt'e ĝi neni'o'n signif'as.
Danĝer'o ne minac'as ni'n. Mi konsent'as, ke tiu mister'ec'o dolor'e kaj mal'trankvil'ig'e impres'as, sed tio ja est'as la nur'o. Ĝi ne koncern'as ni'a'n ĉe'est'o'n tie ĉi. Kial do ni pri tio far'u al ni zorg'o'j'n? Se ni ĉiu'j'n sekret'o'j'n, kiu'j'n kaŝ'as Potala, dev'us esplor'i, ni ebl'e bezon'us du'obl'a'n viv'o'temp'o'n. Ĉu ni ne prefer'e kuŝ'iĝ'u, Tom?”
”Vi ebl'e prav'as,” konsent'is Hutley iom embaras'it'e, ”sed mi ne ŝat'as sent'i mi'n ĉirkaŭ'at'a de sekret'o'j. Kaj precip'e ne, se ili al mi for'rab'as la dorm'o'n. Hom'a voĉ'o sen hom'o, en ĉirkaŭ'o kaj inter enigm'a'j hom'o'j, kia'j ĉi tiu'j, en'hav'as i'o'n fantom'a'n kaj ĝi kaŭz'as al mi sent'o'n de mal'sekur'ec'o: Mi ŝat'as nek la unu'a'n, nek la du'a'n kaj tio al mi est'as sufiĉ'a motiv'o por iom esplor'i la afer'o'n. Tio tamen ne signif'as, ke ni tio'n far'u nun; morgaŭ de'nov'e ven'os tag'o, kvankam fantom'o'j kutim'e nur nokt'e si'n montr'as kaj aŭd'iĝ'as.”
La inĝenier'o ne respond'is al tiu kor'el'verŝ'o kaj kvankam li propon'is sur'lit'iĝ'i, li rest'is sen'mov'e sid'ant'a.
La mister'a de'ven'o de tiu nokt'a voĉ'o ekscit'is li'a'n fantazi'o'n kaj tamen li hezit'is nun far'i esplor'ad'o'n. Li en tiu ĉi moment'o dev'is al si mem konfes'i, ke li sent'as tim'o'n, kvankam li tut'e ne est'is superstiĉ'a kaj posed'is sufiĉ'a'n kvant'o'n da kuraĝ'o.
Klopod'ant'e sub'prem'i si'a'n tim'o'n li al'rigard'is Tom, kiu turn'ant'e la rigard'o'n al la pord'apertur'o, sid'is, streĉ'e aŭskult'ant'a. Li subit'e kompren'is la mok'ind'ec'o'n de la situaci'o kaj bru'e lev'iĝ'is.
”Ven'u, Tom, ni inspekt'u la ĉambr'o'j'n, se nur por rid'i pri mi mem. Ĉiu'j mister'aĵ'o'j de la last'a'j monat'o'j atak'as mi'a'j'n nerv'o'j'n; mi sent'as mi'n prem'it'a, kvazaŭ mi ir'us renkont'e al mort'o.”
Hutley kontent'e kap'sign'is kaj pren'ant'e la lamp'o'n li en'ir'is la koridor'o'n, sekv'at'a de Camphuis. Li tra'serĉ'is ĉiu'n ĉambr'o'n kaj ĉe la fin'o de la koridor'o ili dev'is al si konfes'i, ke ili neni'o'n ekster'ordinar'a'n, neniu'n viv'ant'a'n hom'o'n aŭ best'o'n, pov'is mal'kovr'i.
”Ŝajn'as ja inkub'o,” rimark'ig'is Camphuis, kiam ili re'en'ir'is si'a'n ĉambr'o'n.
”Jes kaj tamen mi cert'e sci'as, ke mi ne sonĝ'is, sinjor'o,” respond'is Tom decid'e.
”Ne, ankaŭ mi mem . . . ”
La vort'o'j mort'is sur la lip'o'j de la inĝenier'o. Tra la koridor'o son'is krud'a, best'a son'o, kiu moment'o'n koagul'is la sang'o'n en li'a'j vejn'o'j. Konstern'iĝ'int'e li rigard'is al Tom, kies sen'viv'a rigard'o sam'e esprim'is prem'ant'a'n tim'eg'o'n. Neni'u el ili kuraĝ'is parol'i, tamen subit'e kvazaŭ laŭ'komand'e ili direkt'is si'a'j'n okul'o'j'n al la kurten'o, kvazaŭ ili atend'us, ke io aŭ iu tie aper'os.
”Sen'senc'aĵ'o . . . est'as hom'a voĉ'o,” fin'e el'ig'is Tom raŭk'e rid'ant'e. La strang'a tim'o en li'a'j okul'o'j kontraŭ'dir'is la mok'o'n en li'a voĉ'o kaj li ŝajn'e ek'tim'is pro si'a'j propr'a'j son'o'j. Sen'mov'e ili rigard'is unu la ali'a'n, i'o'n atend'ant'e, kio'n ili mem ne pov'is difin'i. Ili ne atend'is van'e. Apenaŭ kelk'a'j sekund'o'j post kiam la ek'kri'o de Tom for'pas'is, subit'e al ili son'is en la orel'o'j'n krud'a voĉ'o, kiu tamen el'ig'is klar'e disting'ebl'a'j'n vort'o'j'n.
”Damn'e, al Erment, mi dir'as, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . . ”
Per unu salt'o Tom Hutley star'is en la koridor'o. Camphuis li'n sekv'is kaj met'is la lamp'o'n sur la plank'o'n. Li sent'is si'n kapt'it'a de konfuz'eg'o, kiu minac'is paraliz'i li'n: jen du'a'foj'e oni li'n al'kri'is ir'i al Erment. Hutley dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n rigard'is en la koridor'o'n, ne unu'foj'e, sed eĉ dek'foj'e. Subit'e ambaŭ fiks'is si'a'n rigard'o'n sur la kontraŭ'a'n mur'o'n; tra unu el la mal'grand'a'j apertur'o'j klar'e son'is ĝem'ad'o. Moment'o'n ili plen'mir'e reciprok'e si'n rigard'is, sed tiam fin'e mal'streĉ'iĝ'is ili'a'j trajt'o'j.
”Tio ĝi est'as, sinjor'o! Jen, mal'antaŭ tiu ĉi dik'eg'a mur'o est'as viv'o,” ek'kri'is Hutley per raŭk'a voĉ'o. ”Ĉu vi aŭd'is tiu'j'n vort'o'j'n en mi'a lingv'o? Tio ne est'as la angl'a lingv'o de la kontinent'o; tio est'as la angl'a lingv'o de aŭtentik'a angl'o! Est'as strang'a lok'o por angl'o'j por renkont'i si'n, sed mi est'as pret'a ĵur'i, ke tie kaŝ'iĝ'as sam'land'an'o mi'a.”
Li'a voĉ'o vibr'is pro emoci'o kaj li nur per'fort'e pov'is si'n reg'i.
”Sam'land'an'o, sinjor'o,” li ripet'is, ”en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o. Kie est'as la en'ir'ej'o de ĉi tiu rest'ad'ej'o? Mi vol'as vid'i li'n, al li demand'i kiu li est'as kaj . . . .”
Li sent'is prem'a'n pren'o'n ĉirkaŭ si'a supr'a brak'o kaj inter'romp'ant'e si'a'j'n vort'o'j'n, li rigard'is al la inĝenier'o, kiu mort'pal'a li'n rigard'eg'is. La decid'a deklar'o de Hutley, ke la Dom'o de la Sekret'a Viv'o gast'ig'as sam'land'an'o'n, kvazaŭ for'tir'is vual'o'n de la okul'o'j de Camphuis.
”Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . . Mi du'foj'e aŭd'is tiu'j'n vort'o'j'n el la sam'a buŝ'o kaj mi ili'n leg'is en not'libr'et'o, kiu aparten'is al la vir'o, kiu nun parol'is. Tom Hutley, erar'o ne est'as ebl'a; est'as major'o Pik'e, kiu ĉi tie est'as en mal'liber'ec'o!”
Tom Hutley moment'o'n tim'trem'is kaj per rapid'a mov'o il serĉ'is apog'o'n ĉe la mur'o.
”Major'o Pik'e . . . ne, ne'ebl'e, ne'ebl'e! Oni li'n murd'is en 1904; la tibet'an'o'j mem tio'n konfes'is. Ne'ebl'e . . . ”
Li ad'e ripet'is la last'a'n vort'o'n kvazaŭ idiot'o, sed kiam Camphuis, subit'e re'konsci'iĝ'int'e, li'n fort'e sku'is, li re'akir'is si'a'n si'n'reg'o'n.
”Major'o Pik'e . . . kial vi tio'n kred'as?” li krud'voĉ'e ek'kri'is por kaŝ'i si'a'n emoci'o'n.
Camphuis ne plu dub'is kaj rapid'e li nom'is ĉiu'j'n kial'o'j'n, kiu'j prav'ig'is li'a'n konvink'o'n.
”Aŭskult'u,” li komenc'is. ”La kadavr'o de la major'o neniam est'is trov'it'a, la murd'o neniam est'is pruv'it'a, la laŭ'dir'a'j atest'ant'o'j ripet'e mal'e atest'is. Plu'e la tibet'an'o'j hav'as sankt'a'n abomen'o'n de buĉ'ad'o, ili eĉ indulg'as pul'o'n, ĉar ili'a Kandŝur mal'permes'as atenc'i la viv'o'n. La lama'o'j sen'pov'ig'is la major'o'n, ver'ŝajn'e ĉar ili vol'is al'propr'ig'i al si la papirus'o'n, kiu al ili mal'sekret'ig'is la ekzist'o'n de ’Radi'ant'a Lotus'o’. Nun de'nov'e respond'u al jen'a'j demand'o'j: Kiu posed'is la manuskript'o'n kaj la adres'o'n de Amèn Hoeï? Major'o Pik'e! Por kiu en la mond'o hav'as iu'n signif'o'n la vort'o'j: ’Erment, tag'vojaĝ'o'n de Thebe’?
Nur por major'o Pik'e ! Tom, est'as evident'e: se efektiv'e ĉi tie est'as angl'a mal'liber'ul'o, li nom'iĝ'as Edward Pik'e kaj tiu'kaz'e ni pov'as est'i cert'a'j, ke li est'as ne'kurac'ebl'e frenez'a . . .
”Ne'kurac'ebl'e frenez'a,” eĥ'e son'is de la lip'o'j de Hutley. Li rigard'is al Camphuis per okul'o'j, kiu'j esprim'is tiom da koler'o kaj venĝ'em'o, ke la inĝenier'o, konstern'iĝ'is kaj por ili'a sekur'ec'o opini'is konsil'ind'e li'n admon'i al kviet'o.
”Ten'u la kap'o'n freŝ'a, Tom; per'fort'e ni neni'o'n ating'os.
Nur per uz'o de prudent'o ni ĉi tie pov'os i'o'n entrepren'i.”
”Ĉu per prudent'o?” ek'kri'is Hutley. ”Ĉu per prudent'o?
Tiu'j fripon'o'j al ni pag'os, ke ili angl'o'n viv'a en'ter'ig'is. Mi la tut'a'n Potalan ruin'ig'os se . . .
”Ne!” laŭt'e kaj ordon'e li'n inter'romp'is Camphuis. ”Ni dev'as sekv'i ali'a'n voj'o'n, ali'e . . . ”
La vort'o'j subit'e mort'is sur li'a'j lip'o'j. Li'n ek'reg'is tim'ig'a sent'o de proksim'iĝ'ant'a danĝer'o kaj fulm'rapid'e li si'n turn'is. Kvar aŭ kvin fantom'a'j'n ombr'o'j'n li vid'is el'ter'iĝ'i kaj eĉ antaŭ ol li pov'is pren'i si'a'n revolver'o'n, li est'is pren'at'a ĉe la brak'o kaj li sent'is pik'a'n dolor'o'n super la kubut'o. Kvazaŭ en sonĝ'o li aŭd'is Hutley el'ig'i mal'ben'o'n, sekv'it'a'n de mal'fort'a kri'o pro dolor'o . . .
Tiam li, kvazaŭ traf'it'a de fulm'o, fal'is korp'long'e sur la ŝton'a'n plank'o'n, ne pov'ant'e si'n mov'i kaj ne kapabl'a el'ig'i son'o'n . . .
Je si'a grand'a mir'o Camphuis konstat'is, ke li nur est'as paraliz'it'a kaj ke al li rest'is la konsci'o kaj la sens'funkci'o. Li vid'is Tom Hutley sam'e kuŝ'ant'a sur la plank'o kaj ĉe la mal'fort'a lum'o de la lamp'o li disting'is mal'jun'a'n lama'o'n kaj kvar'o'n da gard'ist'o'j, el kiu'j unu est'is la gvardi'estr'o. Ĉi tiu don'is ordon'o'n al si'a'j sub'ul'o'j, post kio ili rapid'e al'port'is kelk'a'j'n fel'o'j'n kaj ĉi tiu'j'n met'is sub la kap'o'n de Camphuis kaj de Hutley.
La inĝenier'o ĉio'n vid'is kaj aŭd'is kaj mal'kviet'e li al si demand'is, kio nun al ili okaz'os. Kvankam li kompren'is, ke li est'as en grand'a danĝer'o, li ne sent'is tim'o'n pri si'a viv'o; nur li tim'is, ke la paraliz'it'ec'o rest'os. La gvardi'estr'o inter'temp'e si'n klin'is super Tom Hutley.
Li tra'serĉ'is ĉiu'j'n li'a'j'n poŝ'o'j'n, sed for'pren'is de li nur la revolver'o'n. Post'e li tra'serĉ'is la vest'aĵ'o'j'n de la inĝenier'o, kiu'n li sam'e sen'ig'is de li'a revolver'o. La ĵet'grenad'o'j'n, kies uz'o'n li evident'e ne kon'is, li al ili las'is, kio tre sen'zorg'ig'is kaj kontent'ig'is la inĝenier'o'n. Subit'e la lama'o ek'parol'is.
”Sinjor'o, vi'a sci'vol'em'o est'is ĝen'a kaj mal'modest'a,” li si'n turn'is per mal'varm'a voĉ'o al Camphuis. ”Vi dev'ig'as ni'n tio'n mal'help'i. Vi ne bezon'as tim'i; vi re'akir'os la funkci'o'n de vi'a'j korp'o'membr'o'j. Ni ne ĝen'os vi'n, sed vi rest'os en'ŝlos'it'a ĝis Pantsjen Rinpotsje post kelk'a temp'o vi'n akcept'os.”
Camphuis ne pov'is al li respond'i, ali'e li cert'e est'us el'ig'int'a kri'o'n pro sen'zorg'iĝ'o. Li aŭd'is la gvardi'estr'o'n el'dir'i ordon'o'n kaj subit'e du gard'ist'o'j li'n port'is al unu el la ŝlos'it'a'j ĉambr'o'j, kie ili li'n met'is sur la plank'o'n kaj post'e mal'aper'is.
Kiam li rest'is sol'a, Camphuis kompren'is, ke ili en'ŝlos'is Tom en ali'a'n ĉambr'o'n. Li al si imag'is la koler'o'n de la angl'o kaj kiam li pens'is pri la super'modern'a manier'o laŭ kiu ili est'is sen'pov'ig'it'a'j, li eĉ, malgraŭ li'a mal'mult'e envi'ind'a situaci'o, si'n mok'is pro la fid'o, kiu'n li hav'is al si'a revolver'o.
Kvankam li ankoraŭ ne kompren'is la util'o'n, li tamen ĝoj'is, ke la gvardi'estr'o al ili re'don'is la grenad'o'j'n, ne konjekt'ant'e kia'n potenc'a'n arm'il'o'n li per tio al ili en'man'ig'is. Fin'e li'a'j pens'o'j re'ven'is al la kaŭz'o de la last'a'j okaz'int'aĵ'o'j.
Li ne plu dub'is, ke ili hazard'e trov'is viv'o'sign'o'n de major'o Pik'e. Rest'is tamen enigm'o, kiel li ven'is en tiu'n terur'a'n situaci'o'n kaj est'is ver'ŝajn'e, ke tio neniam est'os solv'it'a konsider'e, ke la major'o ŝajn'e perd'is la prudent'o'n.
Febr'e pri'pens'ant'e tiu'j'n afer'o'j'n, li est'is turment'at'a de brul'a soif'o kaj sent'is la komenc'o'n de grand'a kap'dolor'o.
Mir'e li konstat'is, ke ju pli grand'iĝ'is la dolor'o, des pli da sent'o re'ven'is en li'a'j'n membr'o'j'n kaj post kelk'a'j van'a'j pen'o'j li fin'e sukces'is iom mov'i si'a'j'n fingr'o'pint'o'j'n kaj pied'fingr'o'j'n. La paraliz'it'ec'o iom post iom mal'aper'is el li'a'j muskol'o'j kaj post du'on'hor'a ekzerc'ad'o, li re'akir'is la pov'o'n super si'a'j brak'o'j kaj krur'o'j kaj kapabl'is du'on'e lev'i si'n. Post ne'long'a temp'o li pov'is star'i kaj paŝ'et'o'n post paŝ'et'o si'n mov'ant'e antaŭ'e'n, li baldaŭ re'e tut'e bon'fart'is.
Post kiam li long'a'n temp'o'n promen'is en la ĉambr'o, subit'e li'n ek'reg'is mal'trankvil'o pro Tom Hutley. Li'a'j koler'o kaj venĝ'em'o facil'e pov'is li'n instig'i al mal'prudent'a ag'o kaj ĉiu sen'pri'pens'a far'o aŭ esprim'o pov'us al ili est'i fatal'a. Nun pli ol iam ili dev'is est'i si'n'gard'em'a'j, sam'e por si'a propr'a interes'o kiel por tiu de la kompat'ind'a major'o Pik'e.
La hor'o'j inter'temp'e mal'rapid'e for'pas'is kaj en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o ĉio rest'is mort'silent'a. De ekster Potala penetr'is al li mal'klar'a bru'ad'o: ne'difin'ebl'a'j son'o'j de la hom'amas'o, kiu komenc'is la Lasarfestojn kaj de la brut'ar'o'j.
Camphuis mal'sat'is kaj sufer'ant'e pro brul'a mal'pacienc'o li jam ek'dub'is, ĉu oni iam mal'liber'ig'os li'n, kiam fin'e, ĉirkaŭ la dek'unu'a hor'o, aŭd'iĝ'is proksim'iĝ'ant'a'j paŝ'o'j. La pord'o mal'ŝlos'ig'is kaj krom la mal'jun'a lama'o ankaŭ la gvardi'estr'o en'ir'is en la ĉambr'o'n.
”Sinjor'o, Pantsjen Rinpotsje vi'n atend'as,” komunik'is la lama'o.
”Bon'eg'e,” respond'is Camphuis mal'varm'e. ”Se vi bon'vol'as al mi ven'ig'i mi'a'n serv'ist'o'n, mi pov'os ali'vest'i kaj pur'ig'i mi'n.”
Ĉi tiu pretekst'o por kontakt'ig'i kun Tom Hutley subit'e al li ven'is en li'a'n kap'o'n, sed ĝi pruv'iĝ'is sen'util'a por li'a cel'o.
”Vi'a serv'ist'o jam est'as konduk'it'a al Potala, sinjor'o,”
respond'is la lama'o.
Camphuis vol'is krud'e ek'parol'i, sed subit'e li kompren'is, ke plej saĝ'e est'as adapt'iĝ'i al la cirkonstanc'o'j.
”Nu, tiu'kaz'e vi'a mastr'o dev'os kontent'ig'i pri ĉi tia tualet'o,” li rimark'ig'is, indiferent'e lev'ant'e la ŝultr'o'j'n.
La lama'o ne respond'is, sed kun la gvardi'estr'o li antaŭ'ir'is al Potala, kie li mez'e de long'a koridor'o est'is en'konduk'at'a en grand'a'n ĉambr'o'n, kies fenestr'o'j don'is vid'o'n sur la kort'o'n.
Sur estrad'o ĉe unu el la mur'o'j sid'is Dalai-lama'o.
Dekstr'e de li sid'is li'a plej eminent'a alt'ofic'ul'o, Tasjilamao kaj ankoraŭ tri'o da ali'a'j monaĥ'o'j kaj fin'e Wuangji kaj Lu Tszang. Kaŝ'e mal'trankvil'e la inĝenier'o konstat'is, ke Tom for'est'as kaj subit'e li ek'dub'is pri la bon'a fin'o de ĉi tiu aventur'o.
Aŭtomat'e li met'is la man'o'n al la poŝ'o, en kiu trov'iĝ'is la grenad'o de Tom, kaj la konsci'o, ke li posed'as arm'il'o'n, per kiu li, se neces'e, facil'e pov'us kontraŭ'star'i al cent'obl'a super'fort'o, re'ven'ig'is li'a'j'n kuraĝ'o'n kaj mem'fid'o'n.
Tra'pas'ant'e kun lev'it'a kap'o la salon'o'n, li sent'is, ke ĉiu'j ĉe'est'ant'o'j li'n observ'as per pik'a'j, mal'fid'a'j rigard'o'j, sed li eĉ ne moment'o'n perd'is si'a'n mem'fid'o'n. Nur kiam li, far'int'e mal'profund'a'n riverenc'o'n antaŭ la reg'ant'o, lev'is la okul'o'j'n kaj renkont'is ties akr'a'n, mal'amik'a'n rigard'o'n, li sent'is la ĵus'a'n tim'o'n re'ven'i kaj iom ced'is si'a'n fier'a'n si'n'ten'ad'o'n. Li subit'e ek'hav'is la sent'o'n, ke li star'as antaŭ sen'kompat'a kaj sen'indulg'a juĝ'ist'o kaj sen'vol'e li ek'trem'is, pens'ant'e pri la ebl'o de verdikt'o, kiu li'n kondamn'os al sam'a sort'o kiel tiu de major'o Pik'e: dum'viv'a rest'ad'o en unu el la stuk'it'a'j tomb'o'j en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o . . .
Camphuis hav'is la firm'a'n konvink'o'n, ke ĉi tiu inter'parol'ad'o pov'os hav'i danĝer'a'n turn'iĝ'o'n kaj tial li intenc'is si'n'gard'e respond'i kaj eĉ ne per unu vort'o alud'i la mal'kovr'o'n pri major'o Pik'e. Por si'a prestiĝ'o, de kiu grand'part'e de'pend'is li'a sekur'ec'o, li tamen fort'e protest'os kontraŭ la mal'ind'a trakt'ad'o, kiu'n spert'is Tom kaj li.
”Ni'a frat'o Wuangji re'ven'is kun mal'bon'a'j komunik'o'j, sinjor'o,” subit'e komenc'is Dalai-lama'o per mal'varm'a, ne'afabl'a voĉ'o.
Camphuis fiks'e li'n rigard'is.
”Sinjor'o, kiam oni al mi pet'is ven'i tie'n ĉi, mi esper'is aŭd'i sen'kulp'ig'o'n. Vi'a'j sub'ul'o'j ĉi nokt'e atak'is mi'n kaj mi'a'n serv'ist'o'n. Oni kontraŭ'leĝ'e ni'n en'ŝlos'is sen manĝ'o kaj sen trink'o.”
Tio'n dir'int'e la inĝenier'o kapt'is mok'rid'et'o'n de Wuangji kaj re'memor'ant'e li'a'n mal'simpati'a'n kondut'o'n dum la vojaĝ'o, li mal'atent'is la intenc'it'a'n si'n'gard'em'o'n kaj li'a koler'o super'reg'is.
”Krom tio mi hav'as grav'a'j'n plend'o'j'n pri la vir'o, kiu'n vi nom'as frat'o Wuangji kaj pri la vir'o, kiu sid'as flank'e de li, sinjor'o,” subit'e daŭr'ig'is la inĝenier'o. ”Ili daŭr'e mi'n tromp'is, mal'kaŝ'e pri'dub'is mi'a'n fid'ind'ec'o'n kaj eĉ du'foj'e atenc'is mi'a'j'n posed'aĵ'o'j'n.”
Post tiu'j vort'o'j aper'is mok'rid'et'o ĉirkaŭ la buŝ'o de Dalai-lama'o, kiu'n tamen tuj anstataŭ'is ruz'a trajt'o.
”Ĉiu'j'n tiu'j'n okaz'int'aĵ'o'j'n ni post'e pri'trakt'os, sinjor'o kaj tiam ni pri'demand'os la kulp'ul'o'j'n,” li kviet'e dir'is. ”Ni nun unu'e pri'parol'u la rezult'o'n de vi'a esplor'ad'o, kiu por ni est'as tiom grav'a.”
Dir'ant'e tiu'j'n vort'o'j'n, li demand'e rigard'is al Camphuis, kiu kompren'is, ke est'as nun plej bon'e akcept'i tiu'n propon'o'n. Unu'e li tamen vol'is cert'iĝ'i pri la sort'o de Tom Hutley.
”Antaŭ ol raport'i mi ŝat'us sci'i, kie est'as mi'a serv'ist'o kaj kial oni li'n de mi dis'ig'is, sinjor'o,” li mal'bon'humor'e dir'is al Dalai-lama'o.
”Vi'a serv'ist'o est'as en apud'a ĉambr'o; por ĉi tiu inter'parol'ad'o ni ne bezon'as li'n, ĉar vi'a komisi'o tut'e ne koncern'is li'n,” rimark'ig'is la reg'ant'o kaj kvankam ĉi tiu evit'a respond'o ne kontent'ig'is Camphuis, li dev'is konfes'i, ke Dalai-lama'o prav'as.
Li konsent'e klin'is la kap'o'n kaj trankvil'e atend'is ĝis Dalai-lama'o ek'parol'os. La reg'ant'o kelk'a'n temp'o'n serĉ'is en'konduk'a'j'n vort'o'j'n kaj kiam li fin'e akr'a'ton'e komenc'is far'i si'a'j'n demand'o'j'n, Camphuis sent'is, ke oni li'n sub'met'as al formal'a pri'demand'ad'o, kio de'nov'e incit'is li'a'n humor'o'n.
”La komisi'o, kiu'n ni al vi konfid'is, ŝajn'e tut'e mal'sukces'is, sinjor'o,” re'dir'is Dalai-lama'o.
”Efektiv'e, la mal'sukces'o ja ne est'is evit'ebl'a,” kviet'e konfes'is la inĝenier'o. ”La esplor'o jam anticip'e est'is kondamn'it'a al mal'sukces'o.”
”Kial?”
”Ĉar ĝi baz'iĝ'is sur erar'o, sinjor'o.”
”Kiu'n erar'o'n vi alud'as?”
”Vi, sam'e kiel mi, supoz'is, ke ’Radi'ant'a Lotus'o’ est'as juvel'o. Tio est'as la erar'o, sinjor'o. En la papirus'o, kiu'n mi de vi ricev'is, tem'is pri mort'int'a egipta princ'in'o, kies mumi'o'n oni antaŭ dek jar'o'j trov'is en la val'o de la Tomb'o'j.”
Dalai-lama'o kelk'a'n temp'o'n medit'is kun mal'lev'it'a'j okul'o'j kaj post'e rapid'e re'dir'is: ”Ni prokrast'os ĉi tiu'n punkt'o'n, sinjor'o. Vi plen'um'is vi'a'n komisi'o'n en manier'o, kiu mal'kontent'ig'is ni'n. Pri tio ni ŝat'us klar'ig'o'n. Oni ekzempl'e al ni menci'is, ke vi montr'is ekster'ordinar'a'n interes'o'n por la de'ven'o de la papirus'o, kiu'n ni al vi konfid'is.”
Camphuis kompren'is, ke la danĝer'a turn'iĝ'o, kiu'n li intenc'is evit'i, per tiu ĉi demand'o jam komenc'iĝ'is. Li kompren'is, ke du'senc'a respond'o ne util'os al li kaj tial li decid'is mal'mult'vort'e kaj mal'kaŝ'e parol'i.
”Efektiv'e, la de'ven'o de la papirus'o interes'is mi'n, sinjor'o,” li konfes'is. ”Sed tio'n ne kaŭz'is sci'vol'em'o. Ĉiu spert'ul'o, kiu'n mi pri la esplor'o dev'is konsult'i, pli-mal'pli mal'kaŝ'e al mi kompren'ig'is, ke la manuskript'o ne laŭ honest'a manier'o far'iĝ'is mi'a posed'aĵ'o.
Amèn Hoeï, al kiu mi dev'is turn'i mi'n por la komplet'ig'a manuskript'o eĉ mal'kaŝ'e mi'n kulp'ig'is, ke mi al'propr'ig'is al mi la posed'aĵ'o'n de ali'ul'o.”
Post tiu ĉi respond'o aper'is minac'a esprim'o en la okul'o'j de Dalai-lama'o.
”Amèn Hoeï; li est'as tiu abomen'a vir'o, kiu mis'trakt'as la mort'int'o'j'n, ĉu ne? Kial li vi'n suspekt'is pri mal'honest'ec'o? Ĉu ne est'us ebl'e, ke la antaŭ'a posed'ant'o la papirus'o'n al vi vend'is aŭ donac'is?
”Ne'ebl'e, sinjor'o, ĉar por la posed'ant'o la manuskript'o est'is grand'valor'a kaj antaŭ tri'dek jar'o'j li esprim'is si'a'n intenc'o'n mem far'i esplor'o'n pri ’Radi'ant'a Lotus'o’,” respond'is Camphuis firm'e.
Dalai-lama'o mal'trankvil'e mov'iĝ'is kaj subit'e li ek'kri'is: ”Vi parol'as pri la posed'ant'o kvazaŭ vi li'n kon'us, sinjor'o!”
”Mi ne kon'as li'n, sed li'a amik'o Amèn Hoeï, kiu du'dek sep jar'o'j'n atend'is la re'ven'o'n de la angl'a oficir'o, mult'o'n pri li rakont'is. Nun li sci'as, ke li'a'n amik'o'n en Tibeto traf'is la mort'o,” respond'is Camphuis.
La lama'o'j mal'trankvil'e si'n rigard'is kaj la reg'ant'o mal'lev'is la kap'o'n.
”Kial vi en la re'vojaĝ'o post'rest'is en Calcutta, sinjor'o?”
li subit'e demand'is.
”Ĉar mi vol'is ripoz'i kelk'a'j'n tag'o'j'n,” ek'koler'e respond'is la inĝenier'o.
”Ĉu ripoz'i? Ĉu ne por ali'a cel'o vi rest'is en Calcutta?”
Tio'n ankaŭ Wuangji al li demand'is sur la ŝip'o ”Pheketan” kaj Camphuis kompren'is, ke oni vid'as i'o'n sekret'a'n en tiu vojaĝ'inter'romp'o. La mal'ind'a situaci'o, en kiu'n Dalai-lama'o li'n est'ig'is, subit'e ek'flam'ig'is li'a'n koler'o'n kaj per mok'akr'a voĉ'o li ek'kri'is: ”Ĉu vi ebl'e opini'as, sinjor'o, ke mi en Calcutta esper'is vend'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’?”
Dalai-lama'o mien'is ofend'it'e kaj nervoz'e fingr'o'lud'is.
”Mi ne sci'is, ke vi hav'as amik'o'j'n en Calcutta,” li mal'varm'e rimark'ig'is.
Camphuis kompren'is, ke la reg'ant'o alud'as li'a'n vizit'o'n al doktor'o Housting kaj la pens'o pri la por li humil'ig'a uz'o, kiu'n la ali'a far'as el la inform'o'j de Lu Tszang, li'n tro ekscit'is.
”Vi erar'as, sinjor'o,” li ek'kri'is. ”doktor'o Housting est'is amik'o de major'o Pik'e kaj mi pet'is al li inform'o'j'n pri la murd'o de la oficir'o . . . ”
La tibet'an'o'j inter'ŝanĝ'is konstern'it'a'j'n rigard'o'j'n, sed Dalai-lama'o konserv'is si'a'n ekster'a'n trankvil'ec'o'n, kvankam la kolor'o de li'a dik'aĉ'a vizaĝ'o subit'e ŝanĝ'iĝ'is.
”Kio'n vi last'nokt'e serĉ'is en la Dom'o de la Sekret'a Viv'o, sinjor'o?” subit'e daŭr'ig'is la reg'ant'o per akr'a voĉ'o.
Camphuis fin'e kompren'is, ke la tut'a sen'ord'a pri'demand'ad'o turn'iĝ'is ĉirkaŭ la okaz'int'aĵ'o de la pas'int'a nokt'o kaj tio de'nov'e li'n instig'is al trankvil'ec'o kaj si'n'gard'em'o.
”Nokt'o'mez'e mi'n vek'is kri'ant'a voĉ'o, kiu jam antaŭ'e el'dorm'ig'is mi'n kaj mi de'lit'iĝ'is por admon'i la vir'o'n al trankvil'ec'o, sinjor'o,” li respond'is ŝajn'e trankvil'e.
”Kio'n kri'is tiu voĉ'o?” demand'is tuj Dalai-lama'o.
Camphuis serĉ'is evit'a'n respond'o'n, sed tio postul'is tiom da temp'o, ke li'a silent'ad'o perfid'is li'a'n intenc'o'n.
”Nu, kio'n kri'is tiu voĉ'o, sinjor'o?” demand'is mok'e la reg'ant'o.
La ton'o de tiu demand'o kaj la cert'ec'o, ke oni diven'is li'a'n intenc'o'n de'nov'e ig'is li'n perd'i si'a'n si'n'reg'ad'o'n.
”Mi aŭd'is la sam'a'j'n vort'o'j'n, kiu'j est'as not'it'a'j en la kajer'et'o, kiu'n vi al mi montr'is: ’Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe’, sinjor'o,” li respond'is per sarkasm'a akcent'o.
La efik'o de li'a'j vort'o'j est'is surpriz'a. La lama'o'j si'n rigard'is tut'e konfuz'it'e, sed ne kuraĝ'is lev'iĝ'i de la plank'o. Dalai-lama'o tamen perd'is si'a'n si'n'reg'ad'o'n kaj kun raŭk'a kri'o lev'is si'n. Li konvulsi'e pugn'ig'is la man'o'j'n kaj moment'o'n Camphuis efektiv'e kred'is, ke li si'n ĵet'os sur li'n. Sed subit'e li'a kondut'o ŝanĝ'iĝ'is kiam la kurten'o lev'iĝ'is kaj iu lama'o en'kur'eg'is en la salon'o'n.
La vir'o si'n ĵet'is sur'genu'e'n kaj plej'e nervoz'e kaj konstern'it'e i'o'n flustr'is al la reg'ant'o, pri kio Camphuis konjekt'is, ke ĝi rilat'as al Tom Hutley.
La lama'o ricev'is kelk'a'j'n rapid'a'j'n ordon'o'j'n, post kio li kun la gvardi'estr'o for'las'is la salon'o'n. Mir'ig'it'e kaj iom mal'trankvil'e la inĝenier'o al si demand'is, kio'n signif'as ĉi tiu ek'aper'o kaj la konstern'iĝ'o de la lama'o, kiam Dalailamao lev'is la kap'o'n kaj tra'bor'e li'n rigard'is, sam'temp'e per mal'firm'a voĉ'o daŭr'ig'ant'e la pri'demand'ad'o'n.
Sinjor'o, malgraŭ ni'a nepr'a mal'permes'o, vi kun'pren'is fremd'ul'o'n kaj arm'il'o'j'n al Tibeto,” re'dir'is la reg'ant'o. ”Kial vi ag'is kontraŭ la ordon'o'j, kiu'j'n vi bon'e kon'is?”
Camphuis tiu'n demand'o'n antaŭ'vid'is kaj do hav'is si'a'n respond'o'n pret'a.
”Tiu fremd'ul'o est'as mi'a serv'ist'o, kiu mi'n help'os transport'i mi'a'j'n kofr'o'j'n, kiu'j post'rest'is tie ĉi, sinjor'o. La arm'il'o'j'n ni kun'port'is por ni'a sekur'ec'o; eŭrop'an'o kutim'as port'i sur si revolver'o'n, kiam li vojaĝ'as en ne'kon'at'a'j region'o'j. Ankaŭ ĉe la Sangpo-labor'o'j mi ĉiam hav'is mi'a'n revolver'o'n ĉe mi.”
Dalai-lama'o hezit'is, kvazaŭ li ne sci'us, ĉu li kred'u tiu'n asert'o'n ver'a aŭ pretekst'a.
”Ĉu vi'a serv'ist'o est'as angl'o, sinjor'o?” li re'dir'is mal'fid'em'e.
”Jes, sinjor'o.”
”Tiu'kaz'e li vi'n akompan'is por kaŝ'it'a cel'o, sinjor'o,”
ek'kri'is la reg'ant'o per tranĉ'a voĉ'o.
”Sinjor'o, tio ne est'as toler'ebl'a. Vi sub'met'as mi'n al pri'demand'ad'o kvazaŭ mi far'is krim'o'n. Vi'a'j gard'ist'o'j last'nokt'e trakt'is mi'n kiel krim'ul'o'n. Mi ne konsci'as, ke mi mal'bon'intenc'e pek'is kontraŭ vi'a'j leĝ'o'j kaj ankaŭ mi ne sent'as mi'n obe'dev'a al vi'a aŭtoritat'o. Mi ankaŭ ne pov'as kompren'i, al kio util'as ĉi tiu demand'ad'o kaj pro tio mi rifuz'as respond'i. Mi dezir'as, ke vi tuj fin'aranĝ'u ni'a'j'n afer'o'j'n. Mi al vi respond'ec'os pri la mon'o, kiu'n mi el'spez'is por la esplor'ad'o kaj kiam mi est'os ricev'int'a mi'a'n salajr'o'n, mi dezir'as for'ir'i kun Hutley.”
Ekscit'it'e kaj sen'spir'e li ek'silent'is, dum la lama'o'j konstern'it'e rigard'is li'n. Dalai-lama'o evident'e ne kutim'is, ke oni tiel provok'e li'n al'parol'is, ĉar li konfuz'it'e rigard'is la inĝenier'o'n. Li fin'e mal'konstern'iĝ'is, ĉar sur li'a dik'karn'a vizaĝ'o aper'is mok'rid'et'o.
”Vi parol'as arogant'e, sinjor'o; ni ankoraŭ ne est'as pret'a'j, mi kred'as,” li ek'kri'is.
”Mi tuj ricev'u mi'a'n honorari'o'n.”
”Vi hav'os vi'a'n honorari'o'n,” cert'ig'is la reg'ant'o kun strang'a rigard'o.
Camphuis kompren'is, ke li trov'iĝ'as en grav'a danĝer'o. Ver'dir'e li ankaŭ nun ne kred'is, ke li'a viv'o est'as minac'at'a, sed li fort'e ek'dub'is pri si'a liber'ec'o. Dalai-lama'o sen'ĝen'e pov'us ili'n ambaŭ en'ŝlos'ig'i; iu pretekst'o, kiu li'n sen'kulp'ig'us antaŭ la ekster'a mond'o, facil'e est'us trov'ebl'a kaj monat'o'j pas'us antaŭ ol la angl'a aŭ la nederlanda reg'ist'ar'o postul'us klar'ig'o'n de la tibet'an'o'j. Li nun ben'is la mal'fid'o'n de doktor'o Housting, al kiu li ŝuld'is la akompan'o'n de Tom Hutley. La doktor'o cert'e ne hezit'os inform'i la koncern'a'j'n aŭtoritat'ul'o'j'n, se Tom kaj li ne re'ven'os en la fiks'it'a temp'o, sed tio ne ne'ig'is, ke ili nun trov'iĝ'as en mal'agrabl'a situaci'o, el kiu ili, se ebl'e per pac'a'j rimed'o'j klopod'u liber'ig'i si'n por evit'i eĉ pli mal'bon'a'n sort'o'n.
Ĉiu'j tiu'j pens'o'j en moment'o tra'fulm'is li'a'n kap'o'n. Li ankoraŭ serĉ'is vort'o'j'n por tim'ig'i Dalai-lama'o'n kaj sekur'ig'i si'a'n for'ir'o'n, kiam subit'e li'n frap'is la silent'o. Flug'a rigard'o ekster'e'n ig'is li'n konstat'i, ke la kort'o est'as for'las'it'a, la ben'ad'o de la best'ar'o'j por hodiaŭ fin'iĝ'is kaj neni'u ali'a bru'o penetr'is ĝis Potala ol tiu de la fest'ant'a hom'amas'o, kiu ekster'e antaŭ la pord'eg'o'j las'is si'n agit'i kaj entuziasm'ig'i per la grimac'o'j de la diabl'o'danc'ist'o'j kaj sorĉ'ist'o'j.
Subit'e Camphuis rapid'e lev'is la okul'o'j'n. Tra ĉambr'o zum'is obtuz'a son'o, kaŭz'it'a per gong'o'frap'o. Li sci'is, ke post tiu sign'o tuj iu aper'os kaj li sent'is, ke li star'as antaŭ decid'a moment'o. Kun la okul'o'j direkt'it'a'j al la kurten'o, li kun streĉ'a rigard'o kaj iom klin'iĝ'int'a atend'is, kvazaŭ pret'a por far'i ek'salt'o'n. Je li'a mir'eg'o neni'u aper'is kaj kiam li flug'e observ'is la Dalai-lama'o'n, li vid'is, ke ĉi tiu rimark'ebl'e mal'bon'humor'iĝ'is. Ankoraŭ li dub'is kiel li ag'u, kiam li subit'e streĉ'e aŭskult'ant'e lev'is la kap'o'n.
El la koridor'o penetr'is al li ekscit'it'a voĉ'o, la voĉ'o de Tom, kiu son'is pli kaj pli laŭt'e kaj ĉiam pli al'proksim'iĝ'is kaj pro kio la tibet'an'o'j konstern'it'e ek'rigard'is.
Moment'o'n post'e bru'o son'is en la apud'a ĉambr'o, kie kolekt'iĝ'is la lama'o'j; sekv'is lukt'o'bru'o, dolor'a'j kri'o'j kaj sub'prem'it'a'j ĝem'o'j kaj tuj post'e en'kur'eg'is en la salon'o'n Hutley, mal'pur'a kaj mal'ord'e vest'it'a, sed kun grimac'o sur la vizaĝ'o.
”Kun tiu'j sinjor'o'j mi ĵus sald'is mal'grand'a'n kont'o'n, sinjor'o,” li ek'kri'is star'iĝ'ant'e apud Camphuis.
La inĝenier'o nur du'on'e li'n aŭskult'is; li'a'n tut'a'n atent'o'n al'tir'is Dalai-lama'o. La reg'ant'o koler'eg'e kaj konstern'it'e ek'star'is kaj du-, tri'foj'e bat'ant'e sur la gong'o'n, li ordon'is al la gard'ist'o'j en'ir'i. Tuj aper'is en la salon'o dek aŭ dek du vir'o'j, kiu'j mez'voj'e sur'genu'iĝ'is.
Ĉi tiu'j kelk'a'j sekund'o'j pruv'iĝ'is valor'a'j. Camphuis rigard'is al Tom kaj rapid'e, per obtuz'a voĉ'o kaj balbut'ant'e ĉi tiu klar'ig'is, kio okaz'is.
”Jen tiu fripon'o vol'is mi'n pri'demand'i franc'e; mi li'n ne kompren'is kaj mi rid'is al li. Oni re'konduk'is mi'n al la Dom'o kaj vol'is re'e mi'n en'ŝlos'i. Mi kontraŭ'star'is kaj kiam ili per'fort'e tio'n klopod'is, mi du el ili teren'bat'is. La tri'a vol'is mi'n pik'i, kiel last'nokt'e, sed nun li kuŝ'as en la kort'o! Atent'u, ni trov'iĝ'as en danĝer'o. Ili opini'as, ke mi est'as spion'o kaj vi'n akompan'is pro major'o Pik'e. Ili tuj ni'n far'os sen'defend'a'j, ili ni'n en'ŝlos'os, sed tio'n ni mal'help'os. Mal'antaŭ'e'n, sinjor'o, kiam ili ni'n al'ir'os . . . jen ili jam ven'as, mal'antaŭ'e'n al la mez'o . . . jen ili jam ven'as, mal'antaŭ'e'n al la mez'o . . . mal'antaŭ'e'n, ni . . . ”
Kvazaŭ en sonĝ'o Camphuis vid'is fulm'rapid'e antaŭ si okaz'i jen'o'n: Dalai-lama'o far'is al la gvardi'estr'o laŭt'a'n ordon'o'n, post kio la gard'ist'o'j al'kur'eg'is al Camphuis kaj Hutley. La inĝenier'o kompren'is, kio'n Tom intenc'as kaj per salt'o li star'is en la mez'o de la salon'o. Li vid'is, ke Tom rigard'as ekster'e'n por cert'iĝ'i, ke tie ne est'as hom'o'j; tiam li vid'is li'n sving'i la dekstr'a'n brak'o'n kaj i'o'n ĵet'iĝ'i tra la vitr'o'j. La tint'ad'o de romp'iĝ'ant'a vitr'o moment'o'n sen'mov'ig'is ĉiu'j'n en la salon'o kaj tio est'is la last'a, kio'n Camphuis post'e re'memor'is pri tiu emoci'a spektakl'o . . .
Potala subit'e ŝajn'e ŝancel'iĝ'is sur si'a'j fundament'o'j; terur'a, surd'ig'a eksplod'o miks'iĝ'is kun la tint'ad'o de cent'o'j da romp'iĝ'ant'a'j vitr'o'j kaj kun akr'a'j tim'kri'o'j de cent'o'j da lama'o'j. La aer'prem'o teren'ĵet'is Camphuis per ne'rezist'ebl'a fort'o; li vid'is nub'o'n el polv'o kaj gruz'o mal'lev'iĝ'i antaŭ li'a'j okul'o'j kaj kiam li fin'e hav'is la kompren'o'n por star'iĝ'i, li vid'is, ke ĉio est'as kovr'it'a per rub'o. Kaj mez'e de tiu ruin'aĵ'o kuŝ'is la tibet'an'o'j stern'it'a'j sur la plank'o, ne'vund'it'a'j, sed paraliz'it'a'j pro tim'eg'o kaj sen'parol'a'j pro terur'o . . .
Camphuis tut'e re'konsci'iĝ'is nur kiam li vid'is Tom Hutley lev'iĝ'i de la plank'o. La angl'o for'ig'is la polv'o'n el si'a'j okul'o'j, unu'e ĵet'is flug'a'n rigard'o'n ĉirkaŭ'e'n kaj post'e grimac'e rigard'is la inĝenier'o'n.
”La lim'loĝ'ant'o'j de Sikkem kaj Buatan asert'as, ke la tibetaj sorĉ'ist'o'j pov'as far'i fulm'o'n; nun ni pruv'is al tiu'j sinjor'o'j, ke ni pov'as krom'liver'i tondr'o'n. Ĉu vi est'as vund'it'a, sinjor'o?”
”Ne,” respond'is la inĝenier'o, raŭk'a pro emoci'o.
”Bon'e kaj mi kred'as, ke ankaŭ la ali'a'j sinjor'o'j ankoraŭ viv'as. Ĉar danĝer'a ĝi ne est'is; la kort'o ja est'is for'las'it'a; nur la materi'a mal'profit'o est'as sufiĉ'e grand'a, kiel raport'us la ĵurnal'o'j. Jen vid'u; ĉiu'j vitr'o'j detru'it'a'j kaj de la Dom'o de la Sekret'a Viv'o ne mult'e pli ol la du'on'o rest'is.”
Dum Camphuis konstern'it'e rigard'is la ruin'o'n en la kort'o, la voĉ'o de Tom re'viv'ig'is la ali'a'j'n. Dalai-lama'o kaj la gvardi'estr'o est'is la unu'a'j, kiu'j lev'iĝ'is. Per plen'tim'a'j okul'o'j ili rigard'is ĉirkaŭ'e'n kaj post'e fiks'is si'a'n rigard'o'n kun esprim'o de respekt'a tim'o kaj konfuz'eg'o sur Camphuis kaj Hutley, kvazaŭ ili kred'us vid'i super'natur'a'j'n est'aĵ'o'j'n.
Tom inter'temp'e de'nov'e si'n turn'is al la inĝenier'o.
”Sinjor'o, mi ne pov'as kompren'ig'i mi'n al tiu'j ul'o'j. Bon'vol'u al ili en'bat'i en la kap'o'n, ke ni hav'as ankoraŭ pli da tia'j surpriz'o'j. Est'as nun bon'a okaz'o por kvit'iĝ'i kun ili.
Ili dev'as liber'ig'i major'o'n Pik'e; ni hav'as nun unik'a'n ŝanc'o'n.”
”Jes, mi far'os mi'a'n ebl'o'n, Tom,” promes'is Camphuis, fin'e tut'e re'konsci'iĝ'int'a. Li far'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n antaŭ'e'n kaj kiam li el'poŝ'ig'is si'a'n man'o'n kaj al Dalai-lama'o kun mal'varm'a rigard'o montr'is du'a'n grenad'o'n, li vid'is li'n kun'tir'iĝ'i pro tim'eg'o.
”Kio'n . . . kio'n vi vol'as, sinjor'o?” li raŭk'e ilustr'is.
”Ni last'e parol'is pri mi'a honorari'o; ni daŭr'ig'os la pri'demand'ad'o'n, sinjor'o,” komenc'is Camphuis per mal'varm'a ton'o. ”Mi vol'as vi'n avert'i antaŭ ol ni inter'trakt'os plu'e. Mi'a serv'ist'o kaj mi hav'as ankoraŭ pli da tia'j bru'a'j surpriz'o'j por vi kaj, se neces'e, ni pov'as tut'e detru'i Potalan. Sed ni abomen'as ĉi'a'n per'fort'o'n kaj ne ĝi'n uz'os, se vi aŭ vi'a'j lama'o'j ne dev'ig'os ni'n kaj se vi montr'os vi'n ced'em'a.”
”Dir'u, kio'n vi dezir'as, sinjor'o,” pet'is Dalai-lama'o kun emoci'plen'a rigard'o.
”Unu'e for'send'u vi'a'j'n gard'ist'o'j'n, tiam ni parol'os,”
ordon'is Camphuis.
Mal'long'a ordon'o, raŭk'voĉ'e el'ig'it'a, mal'aper'ig'is la gard'ist'o'j'n, kiu'j ne'kompren'e rigard'is ĉirkaŭ'e'n.
La lama'o'j, kiu'j kadr'e sid'is ĉirkaŭ la reg'ant'o, prezent'is rid'ind'a'n aspekt'o'n; ili pend'is unu kontraŭ ali'a kiel ekzempl'o'j de mizer'o kaj per sen'esprim'a'j okul'o'j ili rigard'is al la konstern'ig'a detru'o ĉirkaŭ si.
Tuj kiam Camphuis ek'parol'is, ili tim'plen'e rigard'is li'n; humil'a'j kaj sub'ul'a'j kiel pigme'o'j kontraŭ gigant'o, ili mut'e kaj sen'mov'e aŭskult'is.
La rol'o'j subit'e ŝanĝ'iĝ'is; nun la inĝenier'o mal'long'e kaj afer'ec'e ek'demand'is kaj nun Dalai-lama'o, jen rapid'e, jen balbut'e respond'is. Tom Hutley si'n lim'ig'is al observ'o de la tibet'an'o'j kaj precip'e de la kurten'o kaj de temp’ al temp'o li ir'is por rigard'i en la ali'a ĉambr'o, kvazaŭ li tim'us surpriz'o'n.
”Sinjor'o,” komenc'is Camphuis, ”ni de'nov'e parol'u pri la ĵus'a tem'o: la papirus'o. Est'as absolut'e cert'e, ke oni per'fort'e aŭ per'ruz'e ĝi'n for'rab'is de major'o Pik'e. Sed est'as al mi enigm'o, kiel vi ek'sci'is la en'hav'o'n. Kiu la hieroglif'o'j'n por vi traduk'is?”
”La angl'a oficir'o, sinjor'o, sed tiu histori'o okaz'is antaŭ pli ol du'dek jar'o'j kaj mi tiam nur est'is lama'o en la Nachung-monaĥ'ej'o.”
”Kiu sen'ig'is li'n de la manuskript'o?”
”Neni'u; li ĝi'n donac'is al ni, sinjor'o.”
”Ĉu donac'is? Kial? Ĉu per'fort'e?” demand'is Camphuis ne'kred'ant'e. Li vid'is la hezit'ad'o'n de la lama'o kaj kun minac'a akcent'o li daŭr'ig'is: ”Atent'u, sinjor'o, mi dezir'as aŭd'i la plen'a'n ver'o'n, se ne, el vi'a Potala rest'os nur ruin'o.”
Dalai-lama'o pal'iĝ'is pro tim'o.
”Mi'a antaŭ'ul'o en'ŝlos'ig'is la angl'a'n oficir'o'n en la Dom'o'n de la Sekret'a Viv'o. Tiam la angl'o propon'is la egipt'an papirus'o'n inter'ŝanĝ'e por si'a liber'iĝ'o. Li asert'is, ke en ĉi tiu manuskript'o indik'iĝ'as lok'o, kie kaŝ'ig'as tre valor'a juvel'o, kiu'n oni nom'as ’Radi'ant'a Lotus'o’. Plu'e li dir'is, ke en Egipto ekzist'as tradici'o, kiu dir'as, ke tiu ĉi juvel'o iam liber'ig'os la mond'o'n de ĉiu mal'bon'o, tamen neni'u sci'is, kie oni pov'as ĝi'n trov'i. Nur li kon'is la sekret'o'n kaj inter'ŝanĝ'e por si'a liber'ig'o li propon'is transport'i ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ al Tibeto. Mi'a antaŭ'ul'o ĉio'n al si klar'ig'ig'is kaj pren'is la papirus'o'n por ĝi'n pri'parol'i kun ni'a'j ekzegez'ist'o'j.”
Ĉi tiu respond'o subit'e mal'ferm'is la okul'o'j'n al Camphuis. Antaŭ ol major'o Pik'e for'vojaĝ'is al Tibeto, oni al li parol'is pri la Kandŝur-profet'aĵ'o dum la adiaŭ'a manĝ'o en Calcutta. Mal'liber'ig'it'a, li klopod'is profit'i la superstiĉ'o'n de la tibet'an'o'j por re'akir'i si'a'n liber'ec'o'n. Por tiu cel'o li sagac'e inter'rilat'ig'is ’Radi'ant'a'n Lotus'o'n’ el la papirus'o kun la ’juvel'o en la lotus'o’, pri kiu tem'as en la Kandŝur.
Por ŝajn'ig'i ĉio'n pli ver'ŝajn'a li el'pens'is la ekzist'o'n de egipta tradici'o, sed tiu erar'ig'o, per kiu li klopod'is sav'i si'a'n viv'o'n, evident'e ne sufiĉ'is por konvink'i la tibet'an'o'j'n.
”Ĉu vi'a antaŭ'ul'o kred'is la asert'o'j'n de la oficir'o?” demand'is Camphuis.
”Jes, sinjor'o.”
”Sed kial do li ne akcept'is tiu'n propon'o'n?”
”Est'is du kial'o'j, kiu'j tio'n mal'ebl'ig'is, sinjor'o. Oni tim'is, ke la oficir'o ne plen'um'os si'a'n promes'o'n, kiam li est'os liber'ig'it'a kaj du'e oni tim'is mal'facil'aĵ'o'j'n por Tibeto, se la major'o re'ir'os al Angl'uj'o. Li far'is si'a'n propon'o'n, kiam oni jam de long'e menci'is li'n mort'int'a.”
”Kial oni dis'vast'ig'is tiu'n fam'o'n? Kial la tibeta reg'ist'ar'o kred'ig'is, ke major'o Pik'e est'as murd'it'a?” demand'is Camphuis mir'ig'it'e.
”Por pun'i li'n, sinjor'o,” respond'is Dalai-lama'o.
”Sed kial? Ĉu li krim'is?”
La reg'ant'o energi'e kap'jes'is.
”La angl'a oficir'o en 1904 pied'renvers'is la sankt'a'n mur'o'n en la Dzjilipla-mont'pas'ej'o, sinjor'o,” li respond'is brusk'e.
”Kaj ĉu tial oni li'n pun'is tia'manier'e?” ek'kri'is Camphuis indign'it'e.
Dalai-lama'o iom lev'is la ŝultr'o'j'n.
”Se la oficir'o sam'temp'e kun la ali'a'j fremd'ul'o'j est'us for'las'int'a Tibeton, neni'o est'us okaz'int'a, sinjor'o. Sed li rest'is en la land'o kaj du monat'o'j'n post'e ek'reg'is inter la brut'ar'o'j iu mal'san'o, pro kiu tut'a'j ar'o'j mort'is. La grand'a sorĉ'ist'o de Na-Chung konsult'is la spirit'o'j'n, kiu'j respond'is, ke la mal'san'o ne mal'aper'os antaŭ ol la fremd'ul'o est'os pun'it'a pro la sakrilegi'o en la Dzjilipla-mont'pas'ej'o. Tiam Pantsjen Rinpotsje ordon'is en'ŝlos'i la angl'a'n oficir'o'n en la Dom'o'n de la Sekret'a Viv'o, ”Kaj tie li rest'is — ĉar la angl'o ankoraŭ viv'as, ĉu ne?”
indign'it'e eksplod'is la inĝenier'o.
”Jes, la oficir'o ankoraŭ viv'as, sinjor'o,” konsent'is la reg'ant'o per kontraŭ'vol'a voĉ'o.
”Kaj kiam li frenez'iĝ'is en si'a terur'a mal'liber'ej'o?”
”Antaŭ du'dek jar'o'j, sinjor'o,” mal'firm'e respond'is la reg'ant'o.
La pens'o pri la ne'hom'ind'a sort'o, kiu la kompat'ind'a'n Pik'e dum tiom da jar'o'j kun'tren'is, trem'ig'is Camphuis pro terur'o kaj per voĉ'o, kiu klar'e montr'is venĝ'em'o'n, li demand'is: ”Ĉu ankoraŭ viv'as iu el la vir'o'j, kiu'j est'as kulp'a'j pri ĉi tiu krim'o, sinjor'o?”
”Ne, Pantsjen Rinpotsje antaŭ du jar'o'j en'ir'is Nirvan'o'n,” respond'is Dalai-lama'o, kun'tir'iĝ'ant'e pro tim'eg'o.
”Kaj ĉu la grand'sorĉ'ist'o de Na-Chung?”
”Li mort'is antaŭ dek du jar'o'j, sinjor'o,” mal'laŭt'e son'is.
Camphuis long'a'n temp'o'n silent'is ĝis la vent'eg'o en li'a kor'o fin'e kviet'iĝ'is kaj li de'nov'e kapabl'is trankvil'e pri'pens'i. Ĉar Dalai-lama'o tut'e mal'kaŝ'is si'a'n fatal'a'n sekret'o'n, nur rest'is al la inĝenier'o liber'ig'i la kompat'ind'a'n Pik'e kaj cert'ig'i al si sen'danĝer'a'n for'vojaĝ'o'n.
Antaŭ ol li pri'parol'is tio'n, Camphuis inform'is Tom Hutley pri la respond'o'j de Dalai-lama'o. La angl'o est'is kompren'int'a neni'o'n el la inter'parol'ad'o, sed tamen li plen'atent'e est'is ĝi'n sekv'int'a.
”Tom, la major'o ankoraŭ viv'as, sed jam antaŭ du'dek jar'o'j frenez'iĝ'is,” al li komunik'is Camphuis.
”Ĉu antaŭ du'dek jar'o'j frenez'iĝ'is? Bon'a ĉiel'o, kia band'o da fripon'eg'o'j, Tio kri'as pri venĝ'o: liber'a angl'o tiel long'e sub la potenc'o de tiu'j turment'ul'o'j. Ni for'konduk'u ne nur la major'o'n, sed ankaŭ kelk'a'j'n ĉef'o'j'n el ĉi tiu'j fi'lama'o'j, sinjor'o; la ĉef'tribunal'o en Bombay hav'as sufiĉ'e da taŭg'a'j pend'ŝnur'o'j.”
”Est'u trankvil'a, Tom,” admon'is Camphuis kviet'ig'e ”Ambaŭ vir'o'j, kiu'j respond'ec'as pri tio, jam de long'e mort'is. La lama'o'j fakt'e ne est'as kulp'a'j.”
”Ja ne kompat'u ili'n; ĉiu'j form'as unu band'o'n, sinjor'o,”
ek'kri'is la angl'o indign'it'e.
La inĝenier'o re'e si'n turn'is al Dalai-lama'o.
”Sinjor'o, ni ankoraŭ dev'as i'o'n aranĝ'i; ĉu vi bon'vol'as al mi don'i kambi'o'n por la honorari'o, pri kiu ni akord'iĝ'is?”
”Tuj, se vi tio'n dezir'as, sinjor'o,” rapid'e cert'ig'is la reg'ant'o.
”Bon'e, ni jam hodiaŭ post'tag'mez'e for'vojaĝ'os. Mi nun al vi dir'os, sub kiu'j kondiĉ'o'j ni ne plu vi'n ĝen'os. Vi don'u al ni ĉeval'o'j'n kaj grunt'bov'o'j'n por la pak'aĵ'o'j. Neni'u ni'n post'rajd'u. Kiel gvid'ant'o'j'n kaj garanti'ul'o'j'n vi don'u al ni la Tasji-lama'o'n kaj la gvardi'estr'o'n. Ili ne est'u arm'it'a'j.
Fin'e vi ordon'u la liber'ig'o'n de major'o Pik'e kaj la re'don'o'n de ni'a'j posed'aĵ'o'j. Ĉu vi ĉio'n kompren'is, sinjor'o?”
Dalai-lama'o mal'seren'e mien'is, — sed li ne hezit'is.
”Ĉu la angl'a oficir'o pov'as ir'i?” re'dir'is Camphuis.
”Mi ne sci'as, sinjor'o,” respond'is la reg'ant'o sen'esper'e lev'ant'e la ŝultr'o'j'n.
”Dum kiom da temp'o li ne for'las'is si'a'n mal'liber'ej'o'n?” demand'is la inĝenier'o, mal'bon'humor'a pro tiu evit'a respond'o.
”Tio'n mi ankaŭ ne sci'as, sinjor'o,” cert'ig'is la ali'a serioz'e. ”La Dom'o de la Sekret'a Viv'o est'as lok'o por si'n pret'ig'i por nirvan'o kaj por sankt'iĝ'i. Tiu'j, kiu'j ĝi'n en'ir'as, sci'as, ke ili neniam plu re'vid'os la sun'lum'o'n. Ĉi tio ĉiam est'is la regul'o por la tibet'an'o'j; ne est'as ver'ŝajn'e, ke la antaŭ'a Pantsjen Rinpotsje permes'is escept'o'n de tiu regul'o por fremd'ul'o.”
”Ĉu tio do signif'us, ke major'o Pik'e en tiu tut'a temp'o ne for'las'is si'a'n ĉel'o'n?” ek'kri'is Camphuis konstern'it'e.
Dalai-lama'o ŝajn'e neni'o'n kompren'is pri li'a konstern'iĝ'o, ĉar ŝultr'o'lev'ant'e li ripet'is: ”Est'as laŭ'regul'e, sinjor'o; por fremd'ul'o'j ni ne pov'as far'i escept'o'n.”
”Ĉu ebl'e est'as pli'a'j fremd'ul'o'j en'ŝlos'it'a'j?”
”Ne, ne, ili ĉiu'j est'as tibet'an'o'j,” rapid'e cert'ig'is la reg'ant'o. Kelk'a'j el ili jam ses'dek jar'o'j'n viv'as izol'it'a'j; ili propr'a'vol'e si'n re'tir'is kaj oni ili'n liber'ig'os, nur kiam ili est'os mort'int'a'j.”
Subit'e Tom Hutley si'n miks'is en la inter'parol'ad'o'n.
”Iom rapid'u, sinjor'o; la sinjor'o'j en la kort'o bru'em'iĝ'as.
Mi kred'as, ke neces'as iom montr'i al ili la dent'o'j'n.”
Camphuis rigard'is ekster'e'n. En la kort'o li vid'is nombr'o'n da lama'o'j, kiu'j kun mort'pal'a'j vizaĝ'o'j kaj man'tord'ant'e vag'is ĉirkaŭ la ruin'amas'o, kiu iam est'is la gast'ej'o de la Dom'o de la Sekret'a Viv'o. En la apud'a ĉambr'o son'is tim'a flustr'ad'o kaj el la sub'prem'it'a'j ve'plend'o'j la inĝenier'o konklud'is, ke la fier'a'j lama'o'j fin'e re'konsci'iĝ'is kaj pri'parol'as la detru'o'n. Li eĉ ne unu moment'o'n plu far'is al si zorg'o'j'n pri ili'a sekur'ec'o; la tim'o por la fremd'ul'o'j nun est'is sufiĉ'e grand'a kaj pro tio li rapid'is tiu'rilat'e trankvil'ig'i la tuj ag'em'a'n Tom Hutley.
”Sinjor'o, ankoraŭ unu demand'o,” li tiam si'n re'e turn'is al la reg'ant'o. ”Kie trov'iĝ'as la en'ir'ej'o de la ĉel'o de major'o Pik'e?”
Dalai-lama'o li'n al'rigard'is kvazaŭ li mir'eg'is pri tiom'a ne'kompren'o.
”Mi ja al vi dir'is, ke ĉiu, kiu en'ir'as la Dom'o'n de la Sekret'a Viv'o, nur post la mort'o ĝi'n for'las'as, sinjor'o. Al kio do util'us en- aŭ el'ir'ej'o? En 1904 oni la oficir'o'n en'mason'is; post'e tiu situaci'o ne ŝanĝ'iĝ'is.”
Camphuis ne pov'is sub'prem'i kri'o'n pro konstern'iĝ'o.
”Aŭskult'u, sinjor'o!” li rapid'e ek'kri'is. ”Antaŭ ol mi bedaŭr'os mi'a'n decid'o'n pri ne'venĝ'o, mi dir'os al vi mi'a'j'n kondiĉ'o'j'n. Ĉiu'j lama'o'j re'tir'iĝ'u en la ĉambr'o'j'n; neni'u si'n montr'u ĉe la fenestr'o'j. Ir'u, la Tasji-lama'o kaj la gvardi'estr'o rest'u tie ĉi. Mi'a serv'ist'o vi'n gard'os; li ne est'u atest'ant'o de la liber'ig'o de si'a sam'land'an'o, ĉar mi tiu'kaz'e ne pov'us garanti'i vi'a'n sekur'ec'o'n.
Unu lama'o kaj kelk'a'j gvardi'an'o'j mi'n akompan'u por liber'ig'i major'o'n Pik'e. Mi nun unu'e vol'as re'ricev'i ni'a'j'n revolver'o'j'n; mi mem kun'ir'os kun la gvardi'estr'o por pren'i ili'n. Kaj nun far'u vi'a'j'n ordon'o'j'n, sed ne erar'u: konform'e al mi'a'j instrukci'o'j. En kvin minut'o'j ĉio est'u aranĝ'it'a.”
Kun mal'hel'a rigard'o li si'n de'turn'is kaj komunik'is al Tom Hutley, kio'n li ordon'is al Dalai-lama'o. Moment'o'n post'e ili vid'is la lama'o'j'n, kiel ar'o'n da dis'pel'it'a'j sturn'o'j for'kur'i ĉiu'flank'e'n; en mal'mult'a'j sekund'o'j neni'u plu est'is vid'ebl'a kaj ĉiu'j re'tir'ig'is en la ĉambr'o'j'n. Nur Dalailamao kaj la Tasji-lama'o post'rest'is, dum Camphuis for'ir'is kun la gvardi'estr'o por pren'i la revolver'o'j'n.
Kiam Tom Hutley re'posed'is si'a'n pistol'o'n, li de'nov'e sent'is si'n mastr'o de la situaci'o. Ĵet'ant'e venĝ'em'a'j'n rigard'o'j'n al la tibet'an'o'j, li manifest'e kaj minac'e kun la arm'il'o en la man'o ir'is tie'n-re'e'n en la salon'o. Kun energi'a kap'jes'o li konfirm'is, ke li kompren'is la instrukci'o'j'n de Camphuis. La inĝenier'o, cert'a, ke la gard'ad'o est'as en bon'a'j man'o'j, fin'e ir'is kun mal'jun'a lama'o, kiu pal'a kaj tim'em'a star'is prem'iĝ'int'a en angul'o, ekster'e'n por liber'ig'i la kompat'ind'a'n major'o'n.
Nur en'ir'ant'e la kort'o'n Camphuis ek'hav'is ĝust'a'n ide'o'n pri la detru'a potenc'o de la mal'grand'a'j, infer'a'j ĵet'grenad'o'j. En la ter'o'n bat'iĝ'is funel'o, kvar ĝis kvin metr'o'j'n profund'a; ĉiu'j vitr'o'j de Potala romp'iĝ'is kaj de la Dom'o de la Sekret'a Viv'o rest'is star'ant'a mal'mult'o pli ol la mal'dekstr'a al'o.
Est'is klar'e rimark'ebl'e, ke la konstern'ig'a okaz'int'aĵ'o jam dis'vast'iĝ'is en la urb'o. La bru'ad'o de la fest'ant'a hom'amas'o kviet'iĝ'is; nek tambur'o nek cimbal'o plu aŭd'iĝ'is kaj neni'u hom'o vid'iĝ'is. Ĉe la kort'o'pord'o star'is, por help'i la lama'o'n, kelk'a'j gvardi'an'o'j, kiu'j tiel tim'is la inĝenier'o'n, ke ili eĉ ne kuraĝ'is li'n rigard'i.
Ankaŭ la monaĥ'o sent'is kaŝ'a'n tim'o'n por la fremd'ul'o, ĉar li rest'is kiel ebl'e plej mal'proksim'e de la inĝenier'o kaj Camphuis dev'is pen'eg'i por li'n parol'ig'i. La inĝenier'o est'is sci'vol'a, kiel la vir'o'j sukces'os far'i apertur'o'n en la dik'a mur'o, sed ĉi tio pruv'iĝ'is est'i pli facil'a ol li al si imag'is. La en'ir'ej'o de la ĉel'o est'is ferm'it'a per du pez'a'j kalk'argil'a'j blok'o'j, proksim'um'e kub'an metr'o'n grand'a'j, kiu'j est'is kun'ig'it'a'j per morter'o el griz'a ardez'o'sabl'o, kiu sen'pen'e est'is romp'ebl'a kaj for'ig'ebl'a.
La vir'o'j hav'is ĝust'a'n ide'o'n pri labor'divid'o kaj labor'is laŭ difin'it'a metod'o, kio konjekt'ig'is, ke ili kutim'as far'i ĉi tiu'n labor'o'n. Ili uz'is fer'a'j'n hak'il'o'j'n kaj lev'il'o'j'n, kiu'j'n ili manipul'is kun grand'a lert'ec'o. Dum la gard'ist'o'j diligent'e labor'is, Camphuis komenc'is inter'parol'ad'o'n kun la lama'o, kiu nur respond'is post brusk'a ordon'o.
”Kiom da mal'feliĉ'ul'o'j oni tie ĉi en'mason'is?” li demand'is.
”Ĉi tie ne viv'as mal'feliĉ'ul'o'j,” akcent'e asert'is la ali'a.
”En la Dom'o de la Sekret'a Viv'o viv'as du'dek sankt'a'j vir'o'j, kiu'j si'a'n viv'o'n en izol'it'ec'o dediĉ'is al preĝ'ad'o. Ili propr'a'vol'e ced'is ĉiu'j'n ĝu'o'j'n; ili romp'is ĉiu'n kontakt'o'n kaj por ĉiam ekzil'is la sun'o'n el si'a viv'o. Ili rest'ad'as en la sen'lum'a nokt'o, en kiu la spirit'o baldaŭ kaj facil'e kun'ig'as kun la sci'ant'o'j en nirvan'o.”
”Kaj kiel oni al ili don'as nutr'aĵ'o'n kaj vest'aĵ'o'n?”
”Tra la fend'apertur'o'j, kiu'j'n vi vid'as tie ĉi, ili unu'foj'e ĉiu'tag'e ricev'as horde'o'n kuir'it'a'n en ole'o kaj la soif'o'n ili kontent'ig'as per la akv'o de la river'et'o, kiu flu'as tra ĉiu'j ĉel'o'j.”
”Sed la hom'o ja bezon'as pli por viv'i ol plen'man'o'n da horde'o, ĉu ne?”
”Ne, sinjor'o; ĉi tie viv'as vir'o'j, kiu'j ne plu kon'as ali'a'j'n bezon'o'j'n kaj kiu'j lern'is tut'e adapt'iĝ'i al tio, kio'n oni al ili don'as. Eĉ vest'o'j'n ili ne plu port'as, kiam la unu'a'j est'as konsum'iĝ'int'a'j.”
”Ĉu ili neniam re'sopir'as al la ekster'a viv'o?”
”Ne, tiom long'e kiom mi est'as monaĥ'o kaj tio jam est'as pli ol kvin'dek jar'o'j'n, nur unu'foj'e okaz'is, ke si'n'dediĉ'int'o antaŭ si'a mort'o for'las'is si'a'n ĉel'o'n. Li sep'dek jar'o'j'n viv'is en mal'lum'o kaj ankoraŭ unu foj'o'n li dezir'is vid'i la sun'o'n. Ve, kiam li ramp'is ekster'e'n, li pun'e pro si'a pek'a dezir'o blind'iĝ'is kaj en mal'mult'a'j hor'o'j mort'is.”
”Ĉu ĉiu'j ĉel'o'j est'as okup'it'a'j, sinjor'o?”
”Jes, la al'vok'iĝ'o ĉiam super'as la nombr'o'n da lok'o'j,”
kviet'e respond'is la lama'o.
Camphuis ankoraŭ ne bon'e pov'is al si imag'i ĉi tiu'n mizer'a'n ekzist'ad'o'n, abomen'a'n veget'ad'o'n sur la viv'o; trem'et'ant'e li ir'is ekster'e'n kaj per profund'a'j en'spir'o'j li plen'ig'is si'a'j'n pulm'o'j'n per la freŝ'a mont'aer'o.
En kaj ekster Potala reg'is mort'a silent'o kaj ĉi tiu tiel strang'e kaj trem'ig'e li'n influ'is, ke li rapid'e re'ir'is al la gard'ist'o'j kaj observ'is ili'a'n labor'o'n. Li prem'is si'a'n orel'o'n kontraŭ la fend'apertur'o'n de la ĉel'o de Pik'e, sed la hak'ad'o de la vir'o'j eĉ ne est'is respond'at'a de mal'laŭt'a kri'o.
”Sinjor'o, la ŝton'o pov'as est'i for'ig'at'a,” subit'e avert'is la lama'o.
Camphuis re'paŝ'is kaj kun brul'a'j okul'o'j rest'is observ'ant'a la last'a'j'n labor'o'j'n. La tibet'an'o'j pren'is tabul'o'j'n kaj ili'n lok'is sur primitiv'a'n stabl'o'n, kiu'n ili ŝov'is kontraŭ la mur'o'n. Per si'a'j lev'il'o'j ili tiam centi'metr'o'n post centi'metr'o ekster'e'n prem'is la pez'a'n kalk'argil'a'n blok'o'n kaj, kvankam ĉi tiu labor'o nur ekstrem'e mal'rapid'e progres'is, ĝi tamen regul'e marŝ'is.
Pas'is pli ol du'on'a hor'o antaŭ ol ili de'lok'ig'is la ferm'ŝton'o'n, sed fin'e iu el la vir'o'j aŭd'ig'is last'a'n avert'o'n. Per kun'a'j fort'o'j ili prem'is la lev'il'o'j'n, la ŝton'o ŝov'iĝ'is mal'antaŭ'e'n kaj subit'e ĝi fal'is sur la plank'o'n per obtuz'a bru'o, kiu dek'foj'e re'son'is en la koridor'o. Polv'o'nub'o moment'o'n mal'ebl'ig'is al Camphuis i'o'n disting'i kaj palp'ant'e li en'ramp'is en la far'it'a'n apertur'o'n.
La unu'a bru'o, kiu traf'is li'a'n orel'o'n, est'is la mal'laŭt'a susur'ad'o de river'et'o. Sed kiam li pli profund'e'n en'penetr'is, ĉi tiu'n bru'o'n super'son'is regul'a spir'eg'ad'o.
Li'a kor'o subit'e ek'bat'eg'is kaj en li'a kap'o ek'martel'is, tiel ke li moment'o'n dev'is ripoz'i por trankvil'ig'i si'a'j'n nerv'o'j'n. Li ankoraŭ kelk'a'j'n deci'metr'o'j'n ramp'is plu'e'n kaj el'poŝ'ig'ant'e si'a'n poŝ'lantern'o'n, li lum'ig'is kaj ĵet'is brul'a'n rigard'o'n en la kavern'o'n, kiu dum preskaŭ tri'dek jar'o'j est'is la tomb'o de viv'ant'a hom'o.
Per unu sol'a ek'rigard'o Camphuis ĉio'n vid'is: mal'freŝ'a'n ej'o'n de du'metr'a'j dimensi'o'j, miniatur'a'n river'et'o'n, grand'part'e kovr'it'a'n per ŝton'o; mal'pur'a'j'n, sur'ŝmir'it'a'j'n mur'o'j'n, sur la plank'o du'on'e putr'iĝ'int'a'n paper'o'n, amas'o'n da sek'iĝ'int'a fek'aĵ'o kaj en angul'o ŝrump'int'a'n hom'a'n est'aĵ'o'n, degener'int'a'n kaduk'aĵ'o'n . . .
La inĝenier'o mal'facil'e spir'is. La aspekt'o de ĉi tiu aĉ'a, ne'dir'ebl'e mal'pur'a, krud'iĝ'int'a kaj difekt'it'a rest'aĵ'o de tio, kio iam est'is fort'statur'a vir'o, li'n kelk'a'j'n moment'o'j'n plen'ig'is per fort'a sent'o de korp'a kaj moral'a naŭz'o. La nud'a korp'o de la kompat'ind'a oficir'o simil'is skelet'o'n kaj est'is tut'e kovr'it'a de krust'o'j kaj vund'o'j; li'a'n vizaĝ'o'n preskaŭ tut'e kaŝ'is implik'it'a amas'o da blank'eg'a'j har'o'j, kiu'j ĉirkaŭ li'a'j ŝultr'o'j pend'is ĝis la tali'o.
La man'o'j kun la konvulsi'e kurb'ig'it'a'j fingr'o'j kaj la long'a'j fend'it'a'j ung'o'j impres'is kiel la ung'eg'o'j de rab'o'best'o.
Ĉi tiu degener'int'a viv'rest'aĵ'o est'is antaŭ preskaŭ tri'dek jar'o'j civiliz'it'a hom'o, lert'a oficir'o kaj sprit'a scienc'ul'o. La detru'o kaj kripl'ig'o est'is tiel profund'e konstern'ig'a'j, ke Camphuis tim'ig'it'e kiel en prem'sonĝ'o paŝ'is mal'antaŭ'e'n. La sang'o prem'iĝ'is en li'a'n vizaĝ'o'n, li hav'is sent'o'n kvazaŭ li sufok'iĝ'us kaj dum moment'o li'a prudent'o rifuz'is akcept'i tiu'n terur'aĵ'o'n kiel real'aĵ'o'n.
Kiom da temp'o li tiel kuŝ'is, stern'iĝ'int'a sur la ŝton'o'j kaj per frenez'a'j okul'o'j fiks'rigard'ant'a al ĉi tiu sen'ŝanĝ'a hom'a rest'aĵ'o, li post'e neniam pov'is memor'i. Jen li kred'is hor'o'j'n, jen ŝajn'is al li nur kelk'a'j'n sekund'o'j'n. Li'a'j fort'eg'a'j streĉ'it'ec'o kaj emoci'o fin'e liber'ig'is si'n per raŭk'a kri'o kaj ĝi'n el'ig'int'e li re'akir'is la sent'o'n por la real'ec'o kaj la vol'o'n por ek'ag'i.
Venk'int'e la paraliz'a'n impres'o'n de la unu'a'j moment'o'j, Camphuis febr'ec'e aktiv'iĝ'is. La vir'o en la angul'o ankoraŭ ne si'n mov'is kaj li'a regul'a spir'ad'o kaj ferm'it'a'j okul'o'j diven'ig'is, ke li dorm'as. Camphuis tus'is li'a'n ŝultr'o'n kaj laŭt'e vok'is la nom'o'n de la mal'feliĉ'ul'o . . .
”Sinjor'o Pik'e . . . major'o . . . ven'u, sinjor'o, vek'iĝ'u, vek'iĝ'u . . . ”
Li ja dek'foj'e ripet'is la sam'a'j'n vort'o'j'n kaj est'is dev'ig'it'a ĉiam pli krud'e sku'i li'n, kvankam li kaŝ'e tim'is, ke la vir'o dis'fal'os sub li'a'j man'o'j.
”Sinjor'o Pik'e, vek'iĝ'u . . . Pik'e . . . Pik'e . . .” li kri'is ĉiam pli kaj pli laŭt'e.
La mal'feliĉ'ul'o ek'lev'is la okul'o'j'n: sen'lum'a'j, mal'vigl'a'j okul'o'j kun esprim'o de ĉes'int'a viv'o, kiu est'is fremd'a al la real'o.
”Pik'e, kar'a vir'o. Pik'e, Pik'e . . .” ripet'is Camphuis, profund'e tuŝ'it'a pro la sen'viv'a rigard'o, per kiu la kompat'ind'ul'o li'n al'rigard'is. ”Pik'e, ĉu vi ne aŭd'as mi'n?”
Li'a'j vort'o'j iom post iom vek'is pli da viv'o en la ŝrump'int'a figur'o. La oficir'o mov'iĝ'is. Li far'is mov'o'n por star'iĝ'i kaj palp'is per la man'o'j al la mur'o, serĉ'ant'e la fend'apertur'o'n, kie li kutim'is unu'foj'e tag'e trov'i si'a'n mal'luks'a'n horde'o'nutr'aĵ'o'n. Li van'e serĉ'is kaj kun ĝem'o li re'e fal'kuŝ'iĝ'is.
”Pik'e, aŭskult'u do. Pik'e . . .” sen'esper'e insist'is Camphuis. ”Ĉu vi mi'n aŭd'as, ĉu vi mi'n kompren'as, Pik'e? . . .”
Subit'e la angl'o lev'is la supr'a'n korp'o'n kaj rigard'ant'e al Camphuis, li raŭk'ton'e el'ig'is kelk'a'j'n vort'o'j'n.
”Jes, mi sci'as. Mi jam tio'n oft'e dir'is: Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . .”
Kun profund'a ĝem'o Camphuis venk'is si'a'n last'a'n abomen'o'n. Li si'n klin'is antaŭ'e'n kaj ĉirkaŭ'pren'is la kompat'ind'ul'o'n per la brak'o'j kaj li'n tir'is en la far'it'a'n apertur'o'n. Tiam li ramp'is mal'antaŭ'e'n kaj per unu man'o ŝirm'ant'e la post'krani'o'n de la oficir'o, li si'n'gard'e li'n al'tir'is.
Eĉ ne unu plend'o'n el'ig'ant'e, tut'e sen'vol'a kaj romp'it'a, Pik'e rest'is tut'e pasiv'a. Sen'mov'a li rest'is kuŝ'ant'a en la koridor'o; montr'is viv'o'n nur li'a'j okul'o'j, turn'it'a'j kun sen'vid'a, mal'sat'a esprim'o al la lum'o, kiu fal'is en la koridor'o'n.
La lama'o si'n re'turn'is de la terur'a aspekt'o, sed la gvardi'an'o'j ŝajn'e ne pov'is si'n liber'ig'i de ĝi.
Pro krud'a ordon'o de Camphuis la lama'o rapid'e kaj tim'ig'it'e al'proksim'iĝ'is.
”Jen, sinjor'o, de'met'u tiu'n rob'o'n; ni port'os la fremd'ul'o'n al la ĉambr'o, en kiu mi kaj mi'a serv'ist'e loĝ'is.”
La lama'o konstern'it'e li'n rigard'is; evident'e li mal'mult'e ŝat'is ced'i si'a'n rob'o'n por tiu cel'o. Pro si'a emoci'o Camphuis grand'part'e perd'is si'a'n trankvil'ec'o'n. Impuls'e li etend'is la man'o'n al si'a revolver'o, sed eĉ nur la subit'a gest'o pruv'iĝ'is est'i sufiĉ'a minac'o. Rapid'e la lama'o de'met'is si'a'n rob'o'n kaj Camphuis si'n'gard'e port'is la oficir'o'n al la lit'o el ŝaf'o'fel'o'j.
”Rest'u moment'o'n ĉe li, sed ne tuŝ'u li'n, sinjor'o,” li ordon'is al la tibet'an'o, kiu embaras'it'a kaj konstern'it'a li'n sekv'is. ”Dir'u al la gard'ist'o'j, ke ili ir'u por pren'i akv'o'n kaj tol'aĵ'o'n, grand'a'n kvant'o'n, por ke mi pov'u plen'e bandaĝ'i li'n.”
Dum la gard'ist'o'j rapid'e for'ir'is, Camphuis ir'is en la kort'o'n. Tom Hutley ankoraŭ posten'is antaŭ la fenestr'o, sed neni'u ali'a si'n montr'is. Per kelk'a'j rapid'a'j vort'o'j li inform'is si'a'n kun'ul'o'n kaj tiam re'ir'is al la kompat'ind'a Pik'e. Li unu'e li'n sen'ig'is de la kap'har'ar'o kaj la barb'o; post'e dev'ig'int'e la lama'o'n al help'ad'o, li komenc'is plen'zorg'e kaj si'n'gard'e pur'ig'i la angl'o'n. En unu hor'o Edward Pik'e ne're'kon'ebl'e ŝanĝ'iĝ'is: la mal'dik'a, sen'sang'a vizaĝ'o est'is raz'it'a kaj tut'e ŝmir'it'a per dolĉ'ig'a ole'o kaj la skelet'ec'a korp'o est'is ĉirkaŭ'volv'it'a per tol'aĵ'o de la pied'o'j ĝis la kol'o. Dum la bandaĝ'ad'o, kiu sen'dub'e est'is dolor'ig'a, la kompat'ind'ul'o el'ig'is eĉ ne unu ve'o'n; eĉ ne gest'e li al Camphuis kontraŭ'star'is. Li las'is si'n fleg'i kiel sen'help'a infan'o kaj nek per vort'o nek per rigard'o li montr'is i'a'n kompren'o'n pri tio, kio okaz'as ĉirkaŭ li. Vest'int'e li'n per kelk'a'j el si'a'j propr'a'j vest'aĵ'o'j, la inĝenier'o li'n trans'don'is al la zorg'o'j de la lama'o kaj ir'is al Potala, kie ĉio ŝajn'is for'mort'int'a. En la ĉambr'o, kie li est'is las'int'a Tom Hutley, li ankoraŭ ĉio'n trov'is en la sam'a stat'o: la tri tibetaj aŭtoritat'ul'o'j fiks'rigard'is antaŭ si'n per konstern'it'a'j rigard'o'j kaj la angl'o kun febr'a mal'pacienc'o marŝ'is sen'ĉes'e tra la ĉambr'o.
”Sinjor'o,” si'n turn'is Camphuis al Dalai-lama'o, tuj kiam li en'ir'is la ĉambr'o'n, ”mi trov'is la kompat'ind'a'n major'o'n Pik'e. Li'a situaci'o spit'as ĉiu'n pri'skrib'o'n kaj ĉi tiu krim'o sen'dub'e iam est'os venĝ'at'a al vi'a land'o. Se la kulp'ul'o'j ankoraŭ viv'us, mi ne hezit'us mem est'i la juĝ'ist'o, sed mi vol'as konsider'i, ke vi ne est'is la ver'a iniciat'ant'o.
Sed mi supoz'as, ke la angl'a reg'ist'ar'o . . . ”
”Sed vi sci'as, sinjor'o, ke ni est'as tut'e sen'kulp'a'j,” ek'kri'is Dalai-lama'o per trem'ant'a voĉ'o, sen'esper'e lev'ant'e la brak'o'j'n.
”Mi sci'as; iu'grad'e vi est'as person'e sen'kulp'a. Sed la reg'ist'ar'o sen'dub'e postul'os kontent'ig'o'n. Ni for'ir'os post du'on'hor'o, sinjor'o; vi cert'e pri'zorg'os, ke ĉio gustatempe est'os pret'a.”
”Dir'u al mi, kiel vi ĉio'n dezir'as; tiu'kaz'e mi pri'zorg'os, ke vi'a'j ordon'o'j est'os plen'um'at'a'j, sinjor'o,” konsent'is la reg'ant'o. Li ŝat'is, ke la danĝer'a'j gast'o'j kiel ebl'e plej baldaŭ for'ir'u; li sen'kondiĉ'e rezignaci'is pri ĉiu'j postul'o'j de la inĝenier'o. Eĉ la kun'konduk'o de la Tasji-lama'o kaj de la gvardi'estr'o ne el'ig'is de li protest'a'n vort'o'n; li est'is cert'a, ke ĉia kontraŭ'star'o hav'us fatal'a'j'n sekv'o'j'n.
Je la fiks'it'a temp'o, ĉirkaŭ la kvar'a post'tag'mez'e, Camphuis fin'e for'las'is Potalan. Inter'konsil'iĝ'e kun Tom Hutley li far'is ĉiu'j'n ebl'a'j'n aranĝ'o'j'n por sekur'ig'i si'n kaj si'a'j'n kun'ul'o'j'n kontraŭ perfid'a atak'o kaj kun ĝem'o de mal'ŝarĝ'iĝ'o li for'ir'is el la sankt'a Lhas'a, kiu'n li, plen'a de iluzi'o'j, antaŭ mult'a'j monat'o'j unu'a'foj'e en'ir'is.
Li kaj la Tasji-lama'o rajd'is ĉe la antaŭ'o de la mal'grand'a trup'o; mal'antaŭ ili sekv'is major'o Pik'e, kiu kuŝ'is stern'iĝ'int'a sur ripoz'lit'o inter du grunt'bov'o'j, mal'antaŭ kiu'j ven'is kelk'a'j grunt'bov'o'j kun la pak'aĵ'ar'o. La fin'o'n de la mal'grand'a karavan'o form'is Tom Hutley kaj la gvardi'estr'o, kiu evident'e ne est'is tre trankvil'a sub la murd'em'a'j rigard'o'j, per kiu'j li'n gard'is la angl'o.
Neni'e en la ĉirkaŭ'o aŭ sur la voj'o iu vid'iĝ'is. Camphuis kompren'is, ke la eksplod'o kaŭz'is al la tibeta popol'o bon'efik'a'n tim'o'n por la fremd'ul'o'j.
Pro la mizer'a stat'o de major'o Pik'e la trup'o nur mal'rapid'e progres'is. La transport'o postul'is grand'a'n zorg'o'n kaj si'n'gard'em'o'n, kvankam la kompat'ind'ul'o mem eĉ ne unu moment'o'n al ili kaŭz'is ĝen'aĵ'o'j'n aŭ mal'agrabl'aĵ'o'j'n.
La demand'o'j, kiu'j'n Camphuis kaj Tom Hutley ripet'e al li far'is, ŝajn'e ne penetr'is al li kaj la nur'a interes'o, kiu'n li montr'is, rilat'is al la manĝ'aĵ'o'j, kiu'j'n oni kun plej grand'a si'n'gard'em'o kaj en mal'grand'a'j kvant'o'j al li don'is.
Nokt'e Camphuis kaj Tom laŭ'vic'e gard'is kaj tio far'is la vojaĝ'o'n tiel lac'ig'a, ke ili fin'e per ĝoj'kri'o salut'is la ek'vid'o'n de la Ozjilipla-mont'pas'ej'o. La vojaĝ'o daŭr'is kvar tag'o'j'n kaj kiam ili ĉirkaŭ tag'mez'o ating'is la land'lim'o'n, la inĝenier'o sci'is, ke la plej grand'a sufer'ad'o jam fin'iĝ'is.
Ĉi tie li dank'is ambaŭ tibet'an'o'j'n pro ili'a eskort'ad'o, kiel li ĝi'n ĝentil'e nom'is. Li'a ĝentil'ec'o rest'is ne'respond'it'a; ne parol'ant'e unu vort'o'n kaj ne salut'ant'e, la Tasji-lama'o kaj la gvardi'estr'o turn'ig'is si'a'j'n ĉeval'o'j'n kaj galop'e komenc'is la re'vojaĝ'o'n.
Camphuis long'e post'rigard'is ili'n, okup'it'a de mult'eg'a'j pens'o'j. Li de'nov'e preter'pas'ig'is al si'a spirit'o ĉiu'j'n okaz'int'aĵ'o'j'n, kiu'j lig'is li'a'n memor'o'n al la sankt'a kaj mister'a Tibero, ĝis fin'e la voĉ'o de Tom li'n vek'is el li'a rev'a medit'ad'o.
”Nun ni mem dev'os konduk'i la lama'o'j'n, sinjor'o,” rimark'ig'is Hutley.
”Jes kaj ni marŝ'os flank'e de ni'a'j ĉeval'o'j,” respond'is Camphuis per distr'it'a voĉ'o. Kiam li de'ĉeval'iĝ'is, li'a rigard'o fal'is sur la monument'o'n, dediĉ'it'a al la memor'o de viv'ant'a mort'int'o.
”In memoriam Edward Pik'e” . . . li laŭt'voĉ'e leg'is, montr'ant'e la sur'skrib'o'n al Tom.
”Jes, tiu'n ŝton'o'n ni nun pov'as for'ig'i,” mal'gaj'e rimark'ig'is Tom.
”Ho, ne tuŝ'u ĝi'n,” kontraŭ'is Camphuis kun serioz'a voĉ'o. ”Ĝi est'is la unu'a kaŭz'o por la mal'kovr'o de la sekret'o de Dalai-lama'o. Ĉar mi leg'is la sur'skrib'o'n, mi ek'sci'is, ke iu Edward Pik'e pere'is en Tibeto kaj kvankam tio ĉi pruv'ig'is ne ver'a, ĝi tamen don'is signif'o'n al la nom'o, kiu'n cit'is Amèn Hoeï kaj nask'is en mi suspekt'o'j'n. Kaj krom'e, kar'a amik'o, major'o Pik'e est'as kvazaŭ mort'int'a; en Tibeto li spirit'e mort'is, malgraŭ tio, ke ni ĝoj'as, ke li korp'e re'viv'iĝ'is . . . .”
Tio'n dir'ant'e li for'ŝov'is la lit'kovr'il'o'j'n, kiu'j kovr'is la kompat'ind'a'n angl'o'n. Pro la mal'varm'o Pik'e mal'ferm'is la okul'o'j'n kaj afabl'e jes'ant'e al li, Camphuis kun emoci'a voĉ'o fin'is: ”Ni re'ir'as, major'o, hejm'e'n, hejm'e'n.”
Edward Pik'e vag'ig'is si'a'n sen'esprim'a'n rigard'o'n de Camphuis al Tom Hutley kaj per krud'a, romp'it'a voĉ'o li respond'is: ”Jes, jes, al Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe, mi dir'as; tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . . ”
La re'ven'o de major'o Pik'e inter la viv'ant'o'j'n kompren'ebl'e kaŭz'is grand'a'n sensaci'o'n en la angl'a-hind'uj'a soci'o. Kiam kelk'a'j ĵurnal'o'j postul'is oficial'a'n esplor'o'n kaj re'venĝ'o'n, ankaŭ la angl'a reg'ist'ar'o aŭd'ig'is si'a'n voĉ'o'n. Ĝi tamen est'is moder'a voĉ'o, kiu admon'is al kviet'o kaj kiu la fakt'o'j'n redukt'is al ili'a'j ver'a'j proporci'o'j. Ĝi trankvil'ig'is la publik'a'n opini'o'n cert'ig'ant'e, ke oni postul'os kontent'ig'o'n de la tibeta reg'ist'ar'o, sed sam'temp'e deklar'is, ke kiom ajn bedaŭr'ind'a est'as la sort'o de la kompat'ind'a oficir'o kaj kiom ajn da kial'o'j efektiv'e ekzist'as por mal'kaŝ'e montr'i la ĝeneral'a'n indign'o'n, la politik'a'j interes'o'j de Angl'uj'o en la Orient'o postul'as takt'o'n kaj pac'em'o'n.
Per ĉi tiu deklar'o la histori'o oficial'e fin'iĝ'is, kial'o por la grand'a'j ĵurnal'o'j ĝi'n met'i en si'a'n arkiv'o'n. En rond'o'j, en kiu'j major'o Pik'e antaŭ'e trov'iĝ'is, li'a terur'a histori'o tamen rest'is aktual'a. La fin'o de la aventur'o, la ekscit'a'j okaz'int'aĵ'o'j en Potala, la liber'ig'o de la oficir'o kaj la rol'o kiu'n Camphuis kaj Tom Hutley lud'is, kaŭz'is mult'a'j'n sen'senc'a'j'n fam'o'j'n, kiu'j grand'part'e nask'iĝ'is el la ekscit'it'a fantazi'o.
La real'o hav'is neni'o'n komun'a'n kun tiu sen'senc'aĵ'o.
Major'o Pik'e en Calcutta est'is fleg'at'a en institut'o por imbecil'o'j, kie oni du'on'jar'o'n li'n observ'is kaj post'e li'n deklar'is ”ne're'san'ig'ebl'a” kaj ”ne'danĝer'a”. Li'a spirit'o rest'is en la temp'o, kiam li ĉiu'n esper'o'n por re'akir'i la liber'ec'o'n met'is sur la posed'o'n de la papirus'o, kiu menci'is la ekzist'o'n de la sekret'o de ’Radi'ant'a Lotus'o’ kaj la nur'a'j vort'o'j, kiu'j'n li kelk'foj'e el'ig'is, ĉiam sen'ŝanĝ'e rest'is: ”Al Erment, tag'vojaĝ'o'n sud'e de Thebe . . . ”
Georg'e Camphuis kaj Tom Hutley dum kelk'a'j semajn'o'j est'is la hero'o'j de Calcutta. La inĝenier'o est'is invit'it'a al la vic'reĝ'o, kiu nom'e de la reg'ist'ar'o li'n dank'is pro li'a kondut'o. Tut'a'n semajn'o'n li rest'is la centr'o de la societ'a viv'o en Calcutta, sed tio li'n tiel lac'ig'is, ke li si'n sent'is mal'ŝarĝ'it'a de pez'a prem'o, kiam li pov'is sur'ŝip'iĝ'i sur ”Crainsborough,” kiu post bel'eg'a mar'vojaĝ'o fin'e li'n sur'bord'ig'is en Rotterdam.
Du monat'o'j'n post li'a re'ven'o en Nederlando, la angl'a reg'ist'ar'o skrib'is la fin'o'n de la aventur'o de Camphuis. Ĝi resum'iĝ'is en nur mal'mult'a'j lini'o'j, kiu'j al li sci'ig'is, ke al Li'a Reĝ'a Moŝt'o Georg'e V plaĉ'is li'n kavalir'ig'i en la Orden'o'n de sankt'a Georg'o kun la drak'o ”rekompenc'e de la kuraĝ'a kaj viv'danĝer'a sav'o de angl'a sub'ul'o.”
Tom Hutley ricev'is or'a'n poŝ'horloĝ'o'n kaj mon'a'n rekompenc'o'n, pro kio li est'is tiel kontent'a, ke li tuj si'n deklar'is pret'a kaŭz'i du'a'n tondr'ad'et'o'n en Potala.